اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: سرطان روده بزرگ یا کولورکتال سومین سرطان شایع در جهان است که در روده بزرگ یا راست‌روده شروع می‌شود. این سرطان معمولاً از پولیپ‌های کوچک غیرسرطانی (آدنوماتوز) شروع می‌شود که به مرور زمان ممکن است به سرطان تبدیل شوند. پولیپ‌ها ممکن است کوچک باشند و علائم کمی ایجاد کنند. به همین دلیل، پزشکان آزمایش‌های غربالگری منظم را برای کمک به پیشگیری از سرطان روده بزرگ با شناسایی و حذف پولیپ‌ها قبل از تبدیل شدن به سرطان، توصیه می‌کنند. در سرطان روده بزرگ، رشد سلول‌های سرطانی بر روی دیواره‌های کولون یا رکتوم روده اتفاق می‌افتد. از علل سرطان روده بزرگ می‌توان به رژیم غذایی افراد و افزایش سن به عنوان دو علت اصلی اشاره کرد. خونریزی مقعد به عنوان اصلی‌ترین علامت سرطان روده است.
اگر سرطان روده بزرگ ایجاد شود، درمان‌های زیادی برای کمک به کنترل آن در دسترس هستند، از جمله جراحی، پرتودرمانی و درمان‌های دارویی، مانند شیمی‌درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی. سرطان کولون گاهی اوقات سرطان کولورکتال نامیده می‌شود، که اصطلاحی است که ترکیبی از سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم بوده که از رکتوم شروع می‌شود.
علائم و نشانه‌های سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی نداشته باشد. علائم سرطان روده بزرگ شامل موارد زیر می‌باشد. ظاهر شدن علائم به اندازه و محل سرطان در روده بستگی دارد و در هر فرد به گونه‌ای متفاوت ظاهر می‌شوند. برخی از علائم شایع آن شامل:
• تغییر در عادات روده‌ای مانند اسهال یا یبوست
• خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع
• درد یا گرفتگی مداوم شکمی
• کاهش وزن غیرقابل توجیه
• خستگی مداوم
• احساس اینکه روده شما هنوز خالی نشده
عوامل خطرناک سرطان روده بزرگ
سن بالا: سرطان روده در هر سنی قابل تشخیص است، اما اکثر مبتلایان به این بیماری بالای ۵۰ سال سن دارند.
سابقه ابتلاء به سرطان کولورکتال (روده): اگر سرطان کولورکتال کاملاً جراحی و برداشته شود، امکان بروز سرطان در روده بزرگ یا راست روده وجود دارد.
شرایط التهابی روده: بیماری التهابی مزمن روده برگ مانند کویت اولسراتیو و بیماری کرون می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
سندروم‌های ارثی: برخی جهش‌های ژنی که در طی چند سال از خانواده شما گذشته، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
سابقه خانوادگی: اگر یک خویشاوند خونی مبتلا به این بیماری داشته باشید، خطر اینکه شما به این سرطان دچار شوید، بیشتر وجود دارد.
رژیم غذایی کم‌فیبر و پر‌چرب: تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که افرادی که سرطان روده بزرگ دارند از رژیم‌های غذایی پرگوشت و فرآوری شده بیشتر مصرف می‌کنند.
سبک زندگی بی‌تحرک: افرادی که فعالیت نمی‌کنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. به طور منظم ورزش کردن مبتلا شدن به سرطان روده را کاهش می‌دهد.
دیابت: یکی از بیماری‌هایی که ممکن است باعث بروز کانسر روده شود دیابت است.
اضافه وزن: چاقی علاوه بر به وجود آوردن مریضی‌های متفاوت، منجر به وجود آمدن سرطان روده نیز می‌شود.
سیگار‌کشیدن: این مورد هم خطر ابتلا به سرطان روده را چند برابر می‌کند.
الکل: استفاده بیش از حد از مشروبات، شما را در معرض این بیماری قرار می‌دهد.
پرتو درمانی: پرتو درمانی به سمت شکم برای معالجه سرطان‌های قبلی، ممکن است سرطان روده را به وجود بیاورد.
روش‌های تشخیص سرطان روده
اگر علائم و نشانه‌های این بیماری در فرد تشخیص داده شود، پزشک برای بررسی بیشتر آزمایش‌ها و تست‌های دیگر را تجویز می‌کند. احتمال تشخیص این بیماری و پیشنهاد درمان مناسب برای آن به کمک این تست‌ها بیشتر می‌شود.
• کولونوسکوپی (استفاده از یک اسکوپ برای بررسی داخل روده)
در کولونوسکوپی از لوله‌ای بلند، انعطاف‌پذیر و باریک که دوربینی بسیار کوچک به آن متصل است، برای مشاهده روده بزرگ و راست روده استفاده می‌شود. در صورتی که پزشک با نواحی مشکوکی مواجه شود، این امکان را دارد که ابزار‌های جراحی را از لوله عبور دهد تا نمونه‌ای از بافت مورد نظر را برای آنالیز و برداشتن پولیپ‌ها خارج کند.
• آزمایش خون جهت تشخیص سرطان روده
اگرچه آزمایش خون به تنهایی، سرطان روده را تعیین نمی‌کند، اما این قابلیت را دارد که سرنخ‌هایی از وضعیت سلامت شما در اختیار پزشک‌تان قرار دهد. این آزمایش اطلاعاتی در رابطه با عملکرد کلیه و کبد در اختیار شما قرار می‌دهد. از طرفی این امکان وجود دارد که پزشک، خون را برای تشخیص ماده‌ای به نام آنتی ژن کارسینومبریونیک یا CEA بررسی کند. این ماده گاهی در اثر بروز سرطان روده بزرگ در بدن تولید می‌شود. با بررسی سطح CEA در خون، پزشک این امکان را دارد که بررسی کند بدن شما نسبت به درمان چگونه پاسخ می‌دهد.
• تعیین مرحله یا سطح سرطان روده
اگر سرطان روده (کولورکتال) تشخیص داده شود، پزشک آزمایشاتی برای تعیین سطح بیماری تجویز می‌کند. در واقع تعیین سطح سرطان، اساس انتخاب راهکار درمانی است. پزشک با توجه به سطح بیماری، تعیین می‌کند که کدام روش درمانی به بهبودی هر چه سریع‌تر فرد کمک می‌کند.
راه‌های درمان سرطان روده بزرگ
درمان سرطان روده بزرگ به مرحله سرطان و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. راه‌های درمان شامل موارد زیر است:
• درمان گیاهی
درمان‌های گیاهی برای سرطان روده بزرگ می‌تواند به عنوان یک روش مکمل برای درمان‌های پزشکی استاندارد مورد استفاده قرار گیرند. اما نباید جایگزین درمان‌های اصلی شوند. برخی از گیاهان و مواد طبیعی که ممکن است برای کمک به مدیریت سرطان کولون استفاده شوند عبارتند از:
زردچوبه (کورکومین): کورکومین، ماده فعال در زردچوبه خواص ضدالتهابی دارد. در برخی مطالعات نشان داده شده است که می‌تواند جلوی رشد سلول‌های سرطانی را بگیرد.
چای سبز: اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) موجود در چای سبز دارای خواص ضد سرطانی است.
زنجبیل: این گیاه دارای خواص ضدالتهابی و ضداکسیدانی است. می‌تواند به کاهش التهاب و کنترل برخی از عوارض جانبی درمان سرطان؛ مانند حالت تهوع، کمک کند.
سیر: سیر خواص ضد میکروبی و ضد سرطانی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
رزوراترول: رزوراترول موجود در پوست انگور و برخی دیگر از میوه ها، خواص ضدالتهابی و ضدسرطانی دارد.
خار مریم: گاهی اوقات برای اثرات بالقوه محافظت از کبد، به ویژه در بیماران تحت شیمی درمانی استفاده می‌شود.
همیشه قبل از استفاده از هر نوع درمان گیاهی، با پزشک معالج خود مشورت کنید. اطمینان حاصل کنید که، این درمان‌ها با حفظ شرایط سلامتی شما و دیگر درمان‌هایی که دریافت می‌کنید؛ تداخل نداشته باشند.
• جراحی
برای سرطان‌های کوچک و موضعی یا سرطان در مراحل اولیه، یک روش کم تهاجمی مانند پولیپکتومی (برداشتن پولیپ‌ها در طول کولونوسکوپی) یا برداشتن آندوسکوپی مخاط ممکن است کافی باشد. در مورد سرطان پیشرفته، ممکن است برای تومور‌های بزرگتر، جراحی‌های گسترده‌تر، مانند کولکتومی جزئی (برداشتن بخشی از کولون) یا کولوستومی (ایجاد کیسه‌ای برای خروج مواد زائد از بدن) لازم باشد.
• پرتودرمانی
برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی یا از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده پس از جراحی استفاده می‌شود. پرتودرمانی اغلب همراه با شیمی درمانی به خصوص برای سرطان‌های بدخیم راست روده استفاده می‌شود. در این روش از پرتو‌های پر انرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. ممکن است قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور‌ها یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده، از روش پرتو درمانی استفاده شود.
• شیمی‌درمانی
شیمی درمانی که برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود، می‌تواند قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور‌ها یا بعد از جراحی (به‌عنوان درمان کمکی) برای نابودکردن سلول‌های سرطانی باقی مانده و جلوگیری از رشد آن‌ها انجام شود. شیمی درمانی همچنین یک درمان اولیه برای سرطان‌هایی است که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته‌اند.
• درمان هدفمند
این روش از دارو‌هایی استفاده می‌کند که به‌طور خاص پروتئین‌ها یا ژن‌های خاص سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و به آن‌ها آسیب می‌رسانند. درمان هدفمند معمولاً در کنار شیمی‌درمانی استفاده می‌شود.
• ایمونوتراپی
استفاده از دارو‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرند. این روش بیشتر در سرطان‌های پیشرفته یا متاستاتیک استفاده می‌شود.
پیشگیری از ابتلاء به سرطان روده بزرگ
ما نمی‌توانیم از سرطان روده بزرگ پیشگیری کنیم، اما تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش‌های غربالگری مانند کولونوسکوپی می‌تواند به‌شدت به کاهش میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان روده بزرگ کمک کند. افراد بالای ۵۰ سال باید به‌طور منظم غربالگری شوند. همچنین می‌توانیم احتمال ابتلا به آن را از طریق اقدامات زیر کم کنیم:
• دوری از مصرف دخانیات
• خودداری از مصرف الکل
• داشتن رژیم غذایی سالم
• انجام غربالگری‌های مرتبط به سرطان روده بزرگ
• توجه به سابقه خانوادگی ابتلا به هر نوع سرطانی