اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: ژاپن را باید یکی از اصیل‌ترین و زیباترین کشور‌های شرق آسیا دانست که هم از نظر طبیعت و هم از نظر فرهنگ شکل متفاوتی دارد. این کشور جزیره‌ای از چهار جزیره اصلی و بسیاری از جزایر کوچک‌تر تشکیل شده است. صد‌ها سال است که ژاپن به عنوان یک کشور در آسیای شرقی همواره قدرتی برتر از نظر سیاسی، فناوری و نظامی محسوب می‌شود. اولین کشور خالق توپ و گلوله یعنی ژاپن، کشوری متشکل از ۶۸۰۰ جزیره، در شرق آسیا و در پهنه‌ی اقیانوس آرام، قرار دارد. این سرزمین که با نام «سرزمین آفتاب تابان» نیز شناخته می‌شود، با ظرافت‌های منحصر به فرد خود، هر ساله گردشگران بی‌شماری را از سراسر دنیا به سوی خود می‌کشاند.
جغرافیای ژاپن
ژاپن کشوری کاملاً محصور شده در آب است که با مرزهای آبی با کشور‌های چین، کره جنوبی، کره شمالی و روسیه همسایه است. این کشور در پایان جنگ جهانی دوم، تمامی متصرفات فراسوی دریایی خود، از جمله کشور کره را که در آن زمان ۴٫۵ درصد کل کشور را تشکیل می‌داد، از دست داد. وسعت کنونی ژاپن به ۳۸۷۰۰۰ کیلومتر مربع (کمتر از ایالت کالیفرنیا در آمریکا)، تقلیل یافت. توکیو پایتخت ژاپن بزرگترین و گرانترین پایتخت‌های جهان است. ژاپنی‌ها کشورشان را «نیپون کوکو» خطاب می‌کنند که به معنی خاستگاه خورشید است. مطالعات باستان‌شناسی سابقه سکونت انسان در این کشور را از دوران پارینه‌سنگی پسین می‌داند. ژاپن کشوری کوهستانی‌است و بیشتر جزایر آن آتشفشانی و بشدت زلزله‌خیز است. کشور ژاپن به نسبت وسعتش از تراکم جمعیت بسیار بالایی برخوردار است، مساحت آن برابر است با ۰.۳ درصد کل مساحت دنیا که به صورت مجموعه‌ای از جزایر در جهت شمال شرقی ـ جنوب غربی بین ۳۵ تا۴۵ درجه عرض شمالی گسترده شده و به شکل یک کمان در میان اقیانوس کبیر و دریای ژاپن محصور مانده‌است. ژاپن مجموعه جزایری است که با طول زیاد از شمال به جنوب کشیده شده‌است؛ به همین خاطر آب و هوای مناطق گوناگون آن به شدت با یکدیگر مغایرت دارند و نیز دارای چهار فصل در سال است. مجمع الجزایر ژاپن بر روی محور تقریبی شمال ـ جنوب تا ۳۰۰۰ کیلومتر امتداد یافته‌است و به دلیل گستردگی طولی بسیار زیاد از تنوع آب و هوایی بسیار زیادی نیز برخوردار است. با وجود اینکه تمامی کشور معتدل است، شمال آن زمستان‌های سرد و طولانی و پربرف دارد، در حالی که جنوب آن تابستان‌های بسیار گرم و زمستان‌های معتدلی دارد. میزان بارندگی در ژاپن بطور متوسط سالیانه ۱۸۰۰ میلی‌متر است.
تاریخچه ژاپن
کشور ژاپن از نظر وسعت کوچک است، اما موقعیت استراتژیک این کشور، باعث شده است که از نظر تاریخی بسیار گسترده ظاهر شود. این کشور از نظر تاریخی به طور کلی به ۴ دسته تقسیم می‌شود:
دوران کهن اولین دوره از تاریخ کشور ژاپن محسوب می‌شود که به ۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. سیستم‌های حکومتی در این بخش به طور کلی دارای فضای دقیق و صحیحی هستند. آغاز سال بهار ۶۶۰ پیش از میلاد همزمان با مراسم تاج‌گذاری امپراتور جیمو تنو بوده است. تاریخ نویسان، این بخش از تاریخ را آغاز امپراتوری کشور ژاپن می‌دانند. آئین بودایی در این سرزمین رخنه کرده و به سرعت انتشار داشته است. در این دوره کوشش زیادی برای ترویج آیین بودایی صورت گرفته است.
دوران امپراتوری در کشور ژاپن که مشهور به اشراف سالاری است، یک ترکیب جالب از فرهنگ بودایی و شکوفایی مردن در این کشور است. دوران افسانه‌های گنجی مربوط به این بخش از تاریخ است. دوران شگون‌ها سومین بخش از تاریخ این کشور محسوب می‌شود که جنگجویان سامورایی در کشور ژاپن به تدریج نیرومند شدند. اینطور که مشخص شده است کشور ژاپن دارای فضای تاریخی بسیار دقیق و روتینی است که می‌تواند آیین‌های مسیحی ایده‌آلی را فراهم سازد.
دوران مدرن از دیگر دورانی است که در کشور ژاپن دیده می‌شود که سیاست‌گذاری‌های غرب گرایانه در این کشور را توسعه داده است. در این دوران، سیستم کابینه‌ای در کشور ژاپن شکل گرفته‌اند و مشخص است که سیستم‌های حکومتی محلی در این کشور رشد خوبی داشته‌اند. فرهنگ غربی در کشور ژاپن سیاست‌های بهبود رفاه ملی را شکل داده است و قدرت‌های نظامی نیز به وضعیت بالایی رسیدند.
ساختار حکومتی ژاپن
ژاپن یک کشور امپراطوری اسـت. حکومت در آن بصورت سیستم پارلمانی، مشابه با بریتانیا است که در حقیقت نخست وزیر، آن را اداره می‌کند. امپراطور نماد کشور و وحدت ملی است و در رابطه با امور حکومتی قدرتی ندارد. تمامی کار‌های امپراطور در رابطه با امور کشوری براسـاس توصیه‌ها و تصویب کابینه صورت می‌گیرد. با این حال امپراطـور به عنوان رئیس کشور در مناسبت‌های سیاسی تاثیرگذار است. امپراطور کنونی ژاپن، آ کیهیتو، در سال ۱۹۸۹ به عنوان یکصد و بیست و پنجمین امپراطور به تخت نشست. امپراتور آ کیهیتوو امپراتریس میچیکو، آن‌ها دارای سه فرزند و چهار نوه است. در حقیقت ژاپـن با پذیرفتن امپراطور به عنوان نماد کشور، دارای نظام مشروطه سلطنتی است. همچنین امپراطور در امور اجرایی کشور دخالتی ندارد. امپراطور صرفا امور حکومتی تعیین شده در قانون اساسی را انجام می‌دهد. در این امور حکومتی امپراطور به پیشنهاد و با تعیین دولت، در مراسمی تشریفاتی و رسمی فعالیت‌های متعددی نظیر اعالم رسمی قوانین، فراخواندن نمایندگان مجلـــس، انحالل مجلس نمایندگان، تأیید عزل و نصب وزیران، اهدای نشانه‌ای افتخار، پذیرش سفرا و نمایندگان سیاسی کشور‌های خارجی و... را انجام می‌دهد.
بعد از پایان جنگ جهانی دوم در اوت ۱۹۴۵، ژاپن، گام نهادن در راه تبدیل به کشوری دموکراتیک را آغاز کرد. قانون اساسی ژاپن که از سال ۱۹۴۷ الزماالجرا بوده بر سه اصل استوار است: حاکمیت مردمی، احترام برای حقوق اولیه انسان و کناره‌گیری از جنگ. قانون اساسی همچنین استقلال سه شاخه مقننه، مجریه و قضائیه را تصریح نموده است. در قانون اساسی ژاپن، حق قانونگذاری به مجلس، حق اجرا و مدیریت به دولت و حق اجرای عدالت به دستگاه قضایی اعطا شده است. بدین ترتیب با تقسیم قوای سیاسی در سه قوه و با نظارت قوا برکار یکدیگر از تمرکز قدرت سیاسی در یک نقطه جلوگیری می‌شود که هدف از آن صیانت از آزادی‌های سیاسی ملت است. سیستم حکومتی ژاپن بر اساس فعالیت احزاب سیاسی قرار داشته و احزاب سیاسی نقش تعیین کنند‌های در صحنه سیاست کشور دارند. در شرایط کنونـــی، مهمترین احزاب سیاسی فعال عبارتند از: حزب لیبرال دموکرات، حزب دموکراتیک ژاپن، حزب کومه جدید، حزب کمونیست ژاپن، حزب سوسیال دموکرات. حزب لیبرال دموکرات مهمترین حزب سیاسی در ژاپن است.
اقتصاد ژاپن
کشور ژاپن در سال ۲۰۱۰ توانست سومین قدرت اقتصادی در دنیا پس از آمریکا و چین باشد، این کشور در آسیا نیز رتبه دوم اقتصادی را دارد. کشور ژاپن از نظر منابع طبیعی بسیار محدود است به‌طوری‌که اکثر بخش‌های این کشور کوهستانی و یا آتشفشانی هستند، اما کاری که دولت کشور ژاپن در زمینه صنعت و فناوری‌های پیشرفته انجام داده است سبب شده که کشور ژاپن در لیست بهترین کشور‌های صنعت و تکنولوژی در دنیا قرار بگیرد. یکی از بخش‌های اقتصادی بسیار مهم در کشور ژاپن صادرات است. این کشور در زمینه اقتصادی به طور کلی با آمریکا و چین بیشترین روابط را دارد به طوری که میزان روابط تجاری با امریکا در حدود ۲۲ درصد و با چین ۱۳ درصد است و جدیداً با کره جنوبی نیز وارد بخش‌های تجاری شده است که رشد ۷ درصدی نیز در این زمینه دیده می‌شود. محصولات صادراتی در کشور ژاپن شامل تجهیزات حمل و نقل و قطعات اتومبیل است که توانسته سهم بزرگی از گردش مالی این کشور را به نام خود داشته باشد. این کشور در زمینه صنایع الکترونیک نیز خوب ظاهر شده است. البته بخش‌های تولیدی در کشور ژاپن در زمینه صنایع شیمیایی هم توانسته‌اند رتبه خوبی داشته باشند.
فرهنگ و هنر ژاپن
فرهنگ ژاپن طی هزاران سال از دوره جومون تا به امروز در حال تکامل بوده، فرهنگ معاصر ژاپن بسیار از آسیا، اروپا و آمریکای شمالی تأثیر پذیرفته‌است و در این بین نفوذ فرهنگ چینی پر رنگ‌تر است. ساکنان ژاپن دوره‌های طولانی انزوا را سپری کرده‌اند، ورود کشتی‌های غربی در قرن ۱۶ و ۱۹ میلادی و آشنایی مردم ژاپن با ادیان مختلف همچون مسیحیت عصری جدید را برای این کشور پدید آورد که تغییرات فرهنگی و سنت‌شکنی‌های بعد از آن خالی از لطف نبود. نخستین آثار ادبیات ژاپنی به‌شدت تحت تأثیر ارتباطات فرهنگی با چین و ادبیات چینی سروده شدند. این آثار به زبان چینی کلاسیک سروده می‌شدند. ادبیات هندی نیز با گسترش بودیسم در ژاپن بر ادبیات این کشور تأثیر گذاشت. اما در نهایت هنگامی که نویسندگان ژاپنی شروع به نوشتن درباره ژاپن کردند توانستند سبک خاص خود را توسعه بخشند، اما همچنان تأثیر ادبیات چینی و چینی کلاسیک را می‌شد تا پایان دوره ادو در این آثار مشاهده کرد. از زمانی که ژاپن دروازه‌های خود را در سده ۱۹ میلادی به روی تجارت و دیپلماسی با غرب باز کرد ادبیات شرق و غرب به شدت برهم تأثیر گذاشته‌اند و همچنان می‌گذارند.
زبان مردم ژاپن
تقریبا تمام مردم ژاپن، ژاپنی صحبت می‌کنند؛ البته هیچ نشان یا نمادی درباره ریشه این زبان وجود ندارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، زبان اصلی ۱۲۸ میلیون نفر در جهان به زبان ژاپنی صحبت می‌کنند. زبان شناسان هنوز هم هیچ موفقیتی درباره ریشه‌یابی زبان ژاپنی به دست نیاورده‌اند و در واقع هیچ رابطه‌ای بین زبان کره‌ای و زبان ژاپنی پیدا نشده است. یادگیری تلفظ ژاپنی کار دشواری به نظر نمی‌رسد، حتی در صورتی که کسی با لهجه ژاپنی صحبت کند، درک این لهجه برای بزرگسالان و البته کودکان کار سختی نیست.
دین مردم ژاپن
اکثریت مردم ژاپن به دین‌های شینتو و بودیسم اعتقاد دارند. از هر گوشه ژاپن در شب سال نو، صدای زنگ‌های معبد بودایی را خواهید شنید. ردپای دین شینتو هم در جشنواره Bon که در ماه جولای و آگوست برپا می‌شود، به خوبی قابل مشاهده است. بسیاری از خانواده‌های ژاپنی حتی در خانه‌های خود نیز عبادتگاه‌های کوچک شینتو و محراب‌های بودایی را طراحی کرده‌اند. مسحیت هم در ژاپن طرفداران مخصوص به خود را دارد. یک مبلغ اسپانیایی به نام «فرانسیسکو دو ژاویر» این دین را در قرن شانزدهم به ژاپنی‌ها معرفی کرد. حاکمان فئودال در این کشور، این دین را در دوره ادو (۱۸۶۷-۱۶۰۳) ممنوع اعلام کردند، اما در دوره میجی (۱۹۱۲-۱۸۶۸) پیروی از مسیحیت اصلا مانعی نداشت.
گردشگری و جاذبه‌های ژاپن
آنقدر جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی کشور ژاپن زیاد است که خود یک مطلب جداگانه طلب می‌کند و با ورود به این کشور و شروع سیر و سیاحت در آن بار‌ها از خودتان خواهید پرسید که چرا تا به حال به فکر سفر به ژاپن و بازدید از جاذبه‌های دیدنی و توریستی آن نیافتاده‌اید! جایی که به اندازه کافی ارزش زمان و بودجه صرف شده برای سفر را داشته و شما را ترغیب می‌کند تا برای آشنایی با ژاپن بار‌ها و بار‌ها به این کشور سفر کرده و از جاذبه‌های گردشگری، جزیره‌ها و شهر‌های مختلفش دیدن کنید. در حال حاضر، برترین جاذبه‌های توریستی کشور ژاپن شامل موارد زیر می‌شود:
• کوه رویایی فوجی
بدون شک، شناخته شده‌ترین نماد و سمبل کشور ژاپن جایی نیست جز کوه فوجی یا همان فوجی سان که بلندترین کوه این کشور نیز محسوب می‌شود. کوهی با ارتفاع ۳۷۷۶ متر از سطح زمین که به راحتی از شهر توکیو در فاصله ۱۰۰ کیلومتر دورتر قابل مشاهده است. طبق اطلاعات ارائه شده در وب‌سایت planetware، هر ساله بیش از یک میلیون نفر در تابستان از کوه فوجی به‌عنوان یک هدف زیارتی و مذهبی بالا می‌روند و با تماشای طلوع خورشید از قله فوجی که اوج زیبایی را به نمایش می‌گذارد، تلاش خود را به پایان می‌رسانند.
• کاخ امپراطوری توکیو
یکی دیگر از جاذبه‌ها و نماد‌های بارز کشور ژاپن کاخ امپراطوری زیبای توکیو است که متعلق به قرن ۱۷ میلادی بوده و توسط درختان، دیوار‌ها و خندق‌ها محاصره شده است. شاید فهمیدن این موضوع که امکان بازدید از بسیاری از بخش‌های این کاخ سلطنتی وجود ندارد کمی شما را دلسرد کند. ولی مطمئن باشید که قدم زدن در محیط اطراف این کاخ و عکس‌برداری از بخش‌های مختلف آن بسیار لذت‌بخش بوده و ارزشش را خواهد داشت. کافی است تا به باغ شرقی هیگاشی گیوئن کاخ امپراطوری و پل نیجوباشی بروید تا بفهمید که چه زیبایی‌هایی در این محدوده سلطنتی نهفته است.
• پارک یادبود صلح هیروشیما
این پارک و ساختمان باقیمانده از آنکه نمادی از وقایع فاجعه بار بمب‌گذاری اتمی سال ۱۹۴۵ میلادی است، اکنون به سمبلی از صلح و بزرگداشت قربانیان اولین حمله اتمی در جهان بدل شده است. بنا بر آمار، به طور سالانه قریب به یک میلیون نفر از این مکان دیدن می‌کنند که در گذشته در مرکز انفجار قرار داشته و یکی از بخش‌های شلوغ و پرجمعیت ژاپن به شمار میامده است. با حضور در این مکان با چندین بنای تاریخی، یادبود و موزه روبرو خواهید شد. این در حالی است که در فصول گرم و خوش آب و هوای سال، شکوفه‌های گیلاس زیبایی این پارک را چند برابر کرده و به لذت سفر شما اضافه خواهد کرد.
• کیوتو تاریخی
اگر بازه زمانی سفر شما به کشور ژاپن به اندازه‌ای است که می‌توانید به غیر از توکیو به جا‌های دیگر نیز سر بزنید، حتماً زمانی را به بازدید از شهر زیبای کیوتو اختصاص دهید؛ جایی که سالانه پذیرای چیزی در حدود ۱۰ میلیون گردشگر از سراسر دنیاست. گشت و گذار در خیابان‌ها و ساختمان‌های قدیمی که از زمان حضور خانواده امپراطوری یعنی چیزی بیش از ۱۰۰۰ سال پیش دست نخورده و بدون تغییر باقی مانده است. در واقع، کیوتو در گذشته مهمترین مرکز فرهنگی کشور ژاپن محسوب میشده است. با حضور در کیوتو، شما به معابد متنوع و در حال استفاده و بسیار دیدنی بودایی نظیر معبد طلایی قرن ۱۴ (کینکاکوجی) دسترسی خواهید داشت. این در حالی است که نقاط دیدنی دیگری مثل قلعه قرن ۱۷ نیجو، کاخ سطلنتی کیوتو و بیشه جذاب بامبو آراشیاما در انتظار شما هستند.
• نارا و معابد زیبای تاریخی
اگر به اماکن بکر و تاریخی شهر کیوتو علاقه پیدا کرده‌اید، بد نیست تا سری هم به شهر نارا زده و از انواع گنجینه‌های ملی، ساختمان‌های تاریخی و آثار هنری آن بازدید کنید. جایی که معابد بسیار زیبا و باشکوهی نظیر کوفوکو جی و تودای جی را در خود جای داده است. با حضور در نارا می‌توانید از نزدیک از مجسمه عظیم برنزی بودای بزرگ (دایبوتسو) دیدن کرده و به دروازه‌های بزرگ جنوبی معبد تودایجی و دو نگهبان هشت متری نیو آن سر بزنید.
• سایر جاذبه‌های دیدنی کشور ژاپن شامل موارد زیر می‌شود:
• برج توکیو
• موزه هاکونه
• پارک میمون
• ساپورو
• قلعه فوکوکا
• معبد آتسوتا
• پارک ملی چوبو سانگاکو
• قلعه اوساکا
• جزیره معبد ایتسوکوشیما
اگر بتوانید به خوبی برنامه‌ریزی کرده و از جاذبه‌های شهری و تاریخی این کشور به خوبی دیدن کنید، مطمئناً سطح آشنایی با ژاپن و شناخت شما از جزئیات این کشور بالا رفته و می‌توانید توصیه‌های خوبی به سایر گردشگران مشتاق سفر به ژاپن ارائه دهید.