اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- آزادسازی واردات دوباره به بحث داغ این روز‌های بازار خودرو تبدیل شده است. بحثی که در واپسین روز‌های فعالیت دولت سیزدهم مطرح شد. در آن زمان واکنش بسیاری این امر را به دلیل عدم توانایی در تامین ارز، نشدنی توصیف می‌کرد و بیشتر شبیه یک وعده‌ای بود که قرار نیست جامه عمل بپوشد.
با روی کار آمدن دولت چهاردهم بحث آزادسازی واردات خودرو با تاکید ویژه وزیر اقتصاد یکبار دیگر مطرح شده است. عبدالناصر همتی در شبکه ایکس از باز شدن گره کور واردات خبرداده است. پس از آن رئیس کل بانک مرکزی نیز از تخصیص یک میلیارد دلار ارز برای این موضوع خبر داد. اما آیا این اقدام کافی است؟ وارداتی که مورد نظر فعالان بازار است، چطور باید اتفاق بیفتد که تنظیم قیمت خودرو کمک کند؟ «مسیح فرزانه» کارشناس بازار خودرو با اشاره به تشدید رکود بازار در پی انتشار خبرآزادسازی واردات، به واکاوی سوالات مطرح شده پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
الگوی قبل از سال ۹۷ باید تکرار شود
مسیح فرزانه، کارشناس بازار خودرو در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در این باره عنوان می‌کند: یکی از موفق‌ترین دوره‌هایی که واردات در کشور ما اتفاق افتاد برمی‌گردد به قبل از سال ۹۷ و ۱۰ سال قبل از آن. در سال ۹۴ نزدیک به ۱۰۲ هزار دستگاه وارد کشور شد. ما در یک پروسه ۱۰ ساله به صورت میانگین ۵۰ هزار دستگاه خودرو در کشور وارد کردیم. یک قانون نانوشته‌ای بود که هنوز هم هست که ۱۰ درصد از میزان تولیدی که خودروساز‌ها در کشور دارند باید واردات اتفاق بیفتد که بتواند به تنظیم گری کمک کند.
او ادامه می‌دهد: یعنی بر فرض مثال در سال گذشته خودروساز‌های ما یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید کردند. ۱۰ درصد این عدد می‌شود ۱۲۰ هزار دستگاه که نیاز بازار است. پس اگر عطف به ماسبق کنیم و به قبل سال ۹۷ برگردیم به همان میانگین ۵۰ هزار دستگاه می‌رسیم. با در نظر گرفتن تعداد این سال‌هایی که واردات ممنوع بوده اگر بازار قرار باشد به یک تنظیم‌گری نرمال و نه خیلی عالی برسد، ما نیاز به ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو داریم.
نشانه خوبی که بازار خودرو را کما برد!
به گفته این کارشناس بازار خودرو صحبت‌های آقای همتی نشانه خوبی است و اگر اجرا شود که عالی می‌شود، ولی فعلا اثرش این است که با مطرح شدن این موضوع بازار خودرو با رکود بیشتری مواجه شده است. به این دلیل که یک امیدی هم در سطح جامعه و هم در سطح بازار ایجاد شده است. به عبارتی بازار خودرو دچار رکود تورمی است که دلیل آن امید به آمدن برند‌های بیشتر و خودرو‌هایی با آپشن بیشتر است.
رمزگشایی از توییت آقای وزیر
فرزانه با اشاره به توییت وزیر اقتصاد توضیح می‌دهد: صحبت‌های آقای همتی از دید من ابهام نیز دارد. این که وقتی صحبت از یک میلیارد دلار می‌شود، آیا این یک میلیارد دلار قرار است که به عددی که امسال آمده اضافه شود یا در مجموع قرار است این میزان تخصیص داده شود؟
علاوه بر این به گفته وی یک کد دیگر می‌توان در توییت آقای همتی دید. ایشان گفتند که گره کور واردات. من این را به افزایش انتقادات و شکایاتی که وارد کننده‌ها از ابتدای امسال داشتند، تعمیم می‌دهم. این‌ها مشکلاتی را بابت تخصیص ارز داشتند که هنوز هم ادامه دارد. به نظرم توییت آقای همتی اشاره به همین گره داشته و به رغم تکذیبه و انکار مسئولان قبلی، واردکننده‌ها در بحث مشکلات تخصیص ارز راست می‌گفتند. اما باید یادآور شد با این همه بازار ما به نظرم صرفا با ۵۰ هزار دستگاه حتی در دو تا سه سال آینده هم به حاشیه امن و آرامش نمی‌رسد و روند تخصیص ارز و ثبت سفارش باید حداقل در دوره اول دولت چهاردهم بدون وقفه ادامه‌دار باشد.
بیشتر بخوانید: خبر خوش همتی درباره رفع مشکل واردات خودرو
آیین نامه واردات خودرو نیازمند اصلاحات است
مسیح فرزانه با تاکید بر اصلاحات آیین نامه خودرو خاطرنشان می‌کند: ای کاش وزیر جدید صنعت یک کارگروهی با سازمان توسعه تشکیل دهد تا آیین نامه واردات خودرو به خصوص چند بند کلان آن را اصلاح کنند؛ یعنی اگر قرار بر اهمیت به واردات در دولت چهاردهم باشد دو یا سه بند از این آیین نامه باید اصلاح شود. در این صورت می‌تواند به کاهش قیمت خودرو وارداتی و معقول شدن آن کمک کند؛ البته این جدا از آن مسائل تورمی و قیمت ارز است.
به باور این کارشناس حوزه خودرو یکی از این اصلاحات در مورد محدودیتی است که در این طرح با خودرو‌های ۲۵۰۰ سی‌سی لحاظ شده است. یکی هم سقف محدود کننده ۲۰ هزار دلار است. این عملا باعث می‌شود حتی ما به هر میزان یعنی در بهترین شرایط ارزی در کشور بخواهیم خودرو وارد کنیم و نمی‌توانید بازار را با خودرو‌هایی که بیش از این حجم موتور در بازار را دارند، تحت‌الشعاع قیمتی قرار دهید، چون وارد نمی‌شوند. اگر قرار باشد این واردات به نیت تنظیم‌گری تاثیر عمیق داشته باشد، باید این اصلاحیه در آن اتفاق بیفتد. برای اینکه متوجه شویم این تصمیم چقدر جدی است، باید منتظر بودجه سال آینده باشیم.
او در ادامه می‌گوید: آقای همتی گفته‌اند ما اجازه انحصار را نمی‌دهیم. نکته‌ای که در این حرف وجود دارد این است که دولت الان خودش دارد در حال تصدی‌گری در بازار خودرو است و واردات هم دارد. از بین شرکت‌های یک تا پنج برترین واردکننده‌های یک سال گذشته دو تا از این شرکت‌ها، خودروساز‌های دولتی هستند. چیزی که همه‌جای دنیا هست این است که مجالس و دولت‌ها قانون‌گذارند و بر فعالیت‌های بازار و بخش خصوصی ناظرند؛ این کاملا تفکیک شده است.
بیشتر بخوانید: وضعیت معاملات و قیمت‌ها در بازار خودرو در نیمه دوم سال قطعاً بدتر خواهد شد/ خودروساز بی پول و دولت سرگردان
قیمت خودرو از تورم عقب ماند!
فرزانه در ادامه به تشریح وضعیت بازار خودرو پرداخته و می‌گوید: در حال حاضر رکود بسیار شدیدی در اقتصاد کلانمان و همچنین در بازار خودرو حاکم است. قیمت حال حاضری که خودرو دارد از دید من از تورم واقعی جامعه و قیمت واقعی ارز جا مانده است؛ یعنی کمتر است.
او می‌افزاید: در حال حاضر قیمت دلار و نیز تورم به صورت مصنوعی کنترل می‌شود. در طی یک ماه گذشته خیلی از اقلام افزایش قیمت خورده‌اند؛ از نان گرفته تا انواع و اقسام لبنیات. نمی‌شود زمانی که این اقلام در حال گران شدن است، انتظار داشته باشیم خودرو ارزان شود. یک جای کار می‌بینیم که این واقعی نیست و بازار را در رکود عجیبی برده و خیلی آسیب زننده است. بازار خودروی ما واقعا قفل است و حجم معاملات به کمترین میزان خودش رسیده است.
پیش بینی بازار خودرو در نیمسال دوم
این کارشناس بازار خودرو در پایان خاطرنشان می‌کند: با این اوصاف پیش بینی من این است که مثل هر سال، در فصل پاییز و زمستان این رکود تکرار شود. این رکود تا ماه اول زمستان نیز ادامه دار خواهد بود، ولی برای بعد از آن یعنی ماه‌های بهمن و اسفند طبق سنتی که از گذشته بوده به اسم بازار شب عید تحرکات کمی شکل بگیرد. به طور کلی رکود بازار خودرو تا مادامی که سیاستگذار یک سیاست شفاف و برنامه مشخصی را اعلام نکند، ادامه خواهد داشت.