اقتصاد۲۴- محمدجواد ظریف همچون تمامی ۱۱ سال گذشته هنوز هم در معرص نقد‌ها و فشار‌ها از جانب طیف منتقدان و مخالفانش است. چه زمانی که در کسوت وزیر امور خارجه وارد دولت یازدهم شد، چه در ۳ سالی که هیچ مسوولیت رسمی در طول عمر دولت سیزدهم نداشت و چه حالا که در جایگاه معاونت راهبردی مسعود پزشکیان مشغول فعالیت است، در داخل و خارج از مجلس در ادوار مختلف چهره‌ها و جریان‌هایی با ظریف سرشاخ بودند و هستند.
با پیروزی پزشکیان در انتخابات نخستین انتقاد‌ها از حضور او در کنار پزشکیان بلند شد. کار به جایی رسید که ۲۲ مرداد ماه سال جاری، محمدجواد ظریف در شبکه اجتماعی ایکس از استعفای خود خبر داد و عذرخواهی کرد که از «پیگیری امور در دالان‌های سیاست داخلی» ناتوان است. از ۲۱ مرداد که ظریف استعفا داد تا ۶ شهریور که خبر بازگشتش منتشر شد، مسعود پزشکیان با این استعفا موافقت نکرد.
وقتی ظریف دوباره به دولت بازگشت صدای انتقاد‌ها بلند‌تر شد. از توییت تهدیدآمیز حمید رسایی در مجلس و سرمقاله پر از نقد کیهان تا تهدیدات کامران غضنفری، نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس که گفت در مجلس درباره برکناری ظریف به پزشکیان اخطار می‌دهیم که اگر هرچه سریع‌تر این حکم غیرقانونی را لغو نکند به دستگاه قضایی شکایت خواهیم کرد. در این صورت پزشکیان باید در دادگاه جواب دهد که مسلما هیچ جوابی ندارد و به پنج الی پانزده سال محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم می‌شود، اگر چنین اتفاقی بیفتد عملا آقای پزشکیان از ریاست‌جمهوری خلع می‌شود.
قانون نحوه به كارگيري اشخاص در مناصب حساس چه مي‌گويد؟
مجلس يازدهم در مهر ماه سال ۱۴۰۱ طرح به‌كارگيري اشخاص در مشاغل حساس را تصويب و شوراي نگهبان نيز به راحتي آن را تاييد كرد. رييس وقت دولت هم دست به دست مجلس اصولگراي يازدهم داد و با فاصله كمي از تصويب و تاييد قانون، آن را براي اجرا به قوه قضاييه، وزارت اطلاعات، سازمان اداري و استخدامي كشور و وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح ابلاغ كرد. آيين‌نامه اجرايي قانون هم «۱۹ ارديبهشت» سال جاري، از سوي «محمد مخبر» معاون اول رييس‌جمهور وقت، به دستگاه‌هاي مربوطه ابلاغ شد. قانوني كه از اساس با چند ماده تبصره نگارش و تصويب شده بود اما جان كلام آن تنها در يك تبصره بود: «كساني كه خود، فرزندان يا همسر ايشان تابعيت مضاعف دارند» نبايد در مشاغل حساس به كار گرفته شوند.
مابقي موارد بعد از موضوع تابعيت فرزندان يا همسر شامل موضوعاتي از قبيل «عدم اعتقاد و التزام عملي به اسلام، نظام جمهوري اسلامي، ولايت مطلقه فقيه و قانون اساسي»، «كساني كه در جهت تحكيم مباني رژيم سابق نقش موثر داشته‌اند»، «وابستگان تشكيلاتي به احزاب، سازمان‌ها و گروه‌هاي محارب، معاند و غيرقانوني» و «مظنونان و مرتكبان جاسوسي به نفع بيگانگان» و مواردي از اين دست است.
مشخصا و بدون ترديد قبل از نگارش اين قانون هم «جاسوسان» يا «محكومان قاچاق مواد مخدر و روانگردان» در مشاغل حساس به كار گرفته نمي‌شدند و مساله اصلي هدف قرار دادن چهره‌هايي بود كه بخشي از جريان اصولگرا نمي‌خواستند به هيچ‌وجه شاهد حضور اين افراد در هر سطحي از نهادهاي تصميم‌گير در كشور باشند؛ خواه به دليل اثرگذاري اين افراد در عرصه بين‌الملل و امكان ايجاد مسيري براي گفت‌وگو و مذاكره و خواه براي انتقام از نقشي كه در پيروزي مسعود پزشكيان در انتخابات داشتند.
همين تبصره هم بود كه دستاويز فشار بر مسعود پزشكيان حتي پيش از تشكيل رسمي دولت شد تا مبادا بتواند براي محمدجواد ظريف در دولت سمت و پستي را تعريف كند.
بیشتر بخوانید: تمام استانداران دولت چهاردهم؛ مدیران عرب و اهل سنت حکم استانداری گرفتند
وقتی منتقدان ظریف با توسل به قانون انتصاب اشخاص در مشاغل حساس سعی در فشار به دولت برای برکناری وی داشتند در پیامی به اتهاماتی که مخالفانش به او مبنی بر دوتابعیتی بودن فرزندانش زده بودند، پاسخ داد و تاکید کرد: «با توجه به برخی فضاسازی‌ها لازم است یادآوری کنم که با وجود تولد فرزندانم حدود ۴۰ سال قبل و در دوران تحصیل (و نه ماموریت) در امریکا و قوانین خاک محور امریکا برای تابعیت قهری، به لطف خدا بنده، همسر و فرزندانم ساکن ایران عزیز هستیم و یک متر مسکن در خارج از ایران در تملک یا حتی اجاره خود نداریم. خودم هم تحت دو تحریم امریکا (ذیل تحریم رهبری) و یک تحریم کانادا قرار دارم و خود و همسرم حتی امکان سفر توریستی به ایالات‌متحده، کانادا و برخی کشور‌های دیگر را نداریم.» به‌رغم واکنش‌های تند برخی چهره‌ها و طیف‌های اصولگرا، روزنامه اصولگرای خراسان - نزدیک به محمدباقر قالیباف - درباره موضوع این قانون و آنچه تابعیت فرزندان ظریف خوانده می‌شود روایت دیگری را مطرح و تاکید کرد: «شنیده‌های خراسان حاکی است با توجه به اکتسابی نبودن تابعیت فرزندان دکتر ظریف از یک‌سو و زندگی و کار آنها در کشور از سوی دیگر، رییس‌جمهور توانست رضایت سطوح ارشد نظام را در این خصوص کسب کند و با هماهنگی‌های لازم دستور به بازگشت ظریف به کابینه و در همان پست معاونت راهبردی رییس‌جمهور را بدهد.» در کنار این روایت، روزنامه هم‌میهن هم مدعی شد که «بازگشت محمدجواد ظریف به دولت با حکم حکومتی رهبر انقلاب صورت گرفته است.» حالا، اما علی‌رغم گذشت بیش از ۶۰ روز از عمر دولت پزشکیان، با وجود بحران‌های جدی در عرصه سیاست خارجی و شرایط خاص کشور و منطقه، منتقدان حضور ظریف، در داخل و خارج از مجلس اصرار به کنار رفتن او از دولت دارند و کماکان صدا‌های مخالف با او بلند است. منتقدان ظریف چه کسانی هستند و چرا با وی مخالفت دارند؟
دلخوري از تلاش ظريف براي پزشكيان
يكي از اصلي‌ترين و اولين دلايل مخالفت اين روزها با ظريف و تلاش براي كنار رفتن او از دولت پزشكيان مساله نقش‌آفريني ظريف در ايام رقابت‌هاي انتخاباتي چهاردهم است. ظريف تقريبا از هيچ تلاشي براي پيروزي پزشكيان دريغ نكرد. او قبل از پيروزي در فرصت كوتاه كمپين انتخاباتي پزشكيان به سفر‌هاي استاني و شهرستاني رفت و مسووليت اصلي در سخنراني‌هاي انتخاباتي را برعهده داشت. اظهارات او در مناظره سياست خارجي صدا و سيما احتمالا يكي از مهم‌ترين اعلام مواضع دولت آتي پزشكيان در عرصه بين‌الملل محسوب مي‌شد و تاثير بسزايي در راي آوري رييس‌جمهور داشت. به نظر مي‌رسد بخشي از منتقدان ظريف به دنبال نوعي تسويه حساب سياسي با او و البته با دولت پزشكيان هستند.
محمدمهدي شهرياري: به دنبال تسويه حساب با ظريف هستند
محمدمهدي شهرياري، عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس دوازدهم در گفت‌وگو با «اعتماد» در تشريح دلايل مخالفت‌ها با ظريف مي‌گويد: اينها مي‌خواهند از پزشكيان و ظريف انتقام بگيرند، چراكه به هر حال آقاي ظريف نقش مهمي در راي‌آوري پزشكيان داشت، اين جريان هم براي آينده خود و براي پيروزي كانديداي مورد نظرشان در انتخابات برنامه‌هايي داشتند كه اين برنامه‌ها با ورود ظريف و ايجاد موج برهم خورد.
وي در ادامه افزود: اين رفتارها در واقع نوعي لجبازي شخصي است، در اين شرايط منطقه‌اي و اقتصادي و در شرايط بين‌المللي كه ظريف با توجه به تخصصش مي‌تواند به نفع كشور عمل كند اين گروه‌ها قطعا دنبال منافع كشور نيستند.
شنيده‌ها درباره راهكار خروجي جلسه پزشكيان و رهبري براي حضور ظريف
شهریاری همچنین در گفتگو با «اعتماد» درباره اظهارات اخیر یکی دیگر از اعضای کمیسیون امنیت مبنی بر ارسال گزارشی به قوه قضاییه مبنی بر «تخلف دولت در به کارگیری ظریف بر اساس قانون منع به کارگیری اشخاص در مشاغل حساس» گفت: اینکه گزارشی ارسال شده مطلع نیستم، اما در زمان رای‌گیری در این باره در جلسه حضور داشتم و ۶ نفر از اعضای کمیسیون به این موضوع رای مثبت ندادیم. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوازدهم با تاکید بر اینکه «معاون حقوقی رییس‌جمهور در جلسه حاضر شد و بحث‌های مفصلی در این رابطه صورت گرفت»، افزود: من شنیده‌ام که مقام معظم رهبری برای حل این مشکل پیشنهاد ارایه لایحه داده بود.
وی تاکید کرد: ظاهرا آقای پزشکیان مورد را خدمت رهبری مطرح کردند ایشان پیشنهاد دادند لایحه‌ای به مجلس بدهید تا مساله حل شود. شهریاری با بیان اینکه «موارد مشابه آقای ظریف در بین مسوولان رده بالا بسیار زیاد است و اگر قرار باشد با آقای ظریف فقط برخورد شود تبعیض است»، خاطرنشان کرد: در این شرایط بهتر است همه دنبال اولویت‌های کشور باشیم. بعید بدانم آقای ظریف هم خیلی تشنه حضور در دولت باشند، می‌توانند کنار بنشینند و زندگی خودشان را بکنند.
لايحه اصلاحي عليه قانون انتصاب افراد در مشاغل حساس چه مي‌گويد
اشاره شهرياري در گفت‌وگو با «اعتماد» به ارايه لايحه‌اي براي اصلاح قانون انتصاب افراد در مشاغل حساس مربوط به لايحه‌اي است كه اخيرا به مجلس ارسال شده است. در مقدمه توجيهي تاكيد شده كه شيوه احراز تابعيت در جمهوري اسلامي ايران با استناد به مواد قانون مدني اشاره و تاكيد شده است كه بر اساس قانون «هم نظام خون و هم نظام خاك» بايد ملاك قرار گيرد.
بیشتر بخوانیم: پیدا و پنهان بودجه ۱۴۰۴؛ با این ارقام بودجه سال دیگر اقتصاد کجا خواهد رفت؟
براساس ماده ۹۷۶ قانون مدني ساكنان ايران به استثناي اشخاصي كه تابعيت خارجي آنها مسلم است و هم كساني كه پدر آنها ايراني است تبعه ايران محسوب مي‌شوند و همچنين زن تبعه خارجي كه شوهر ايراني اختيار كند تابعيت ايراني بر وي تحميل مي‌شود و در موارد متعددي بدون اختيار افراد تابعيت مضاعف به دليل تفاوت نظام‌هاي تابعيت حادث مي‌شود.
از اين جهت لايحه اصلاحي موضوع بند (الف) ماده ۲ قانون فعلي مبني بر ممنوعيت انتصاب «كساني كه خود، فرزندان يا همسر ايشان تابعيت مضاعف دارند» را به «كساني كه تابعيت مضاعف دارند» تغيير داده و با ارايه اين لايحه پيشنهاد اصلاح اين موضوع را طرح كرده است.
شمايل برجام و غيظ و غضب طيف مخالف ظريف
محمدجواد ظريف به واقع شمايل ديپلماسي كارآمد در عرصه بين‌المللي است. علي‌رغم تمامي رخدادهاي زمان دولت حسن روحاني از داستان‌هاي ميدان و ديپلماسي تا انتشار فايل صوتي و ايجاد فضايي درباره زاويه‌هاي جدي محمدجواد ظريف و روسيه، او امروز مدافع جدي ارتباط معقول بين ايران و چين و روسيه است. ظريف در چشم بخشي از جريان اصولگرا و نيروهاي جبهه پايداري شمايل برجام است و همه دلخوري اين طيف از انعقاد اين توافق به پاي ظريف - حتي بيش از رييس وقت دولت يعني حسن روحاني- نوشته مي‌شود.
براي اين جريان حضور محمدجواد ظريف در هر سمت و جايگاهي در دولت خواه وزير امور خارجه يا معاونت راهبردي يا هر سمت ديگري احتمال احياي برجام را قوت مي‌بخشد و اين خواسته اين جريان نيست. همين مساله هم باعث شده تا به يك قانون دقيقه نودي چنگ بيندازند و با اصرار بر اينكه فرزندان ظريف تابعيت خارجي دارند، سعي در حذف وي داشته باشند.
عليزاده طباطبايي: فرزندان ظريف تابعيت ايراني دارند و خود او مشمول قانون «انتصاب افراد در مشاغل حساس» نمي‌شود سيد محمود عليزاده طباطبايي، حقوقدان و وكيل دادگستري درباره محتواي قانون به كارگيري افراد در مشاغل حساس به «اعتماد» مي‌گويد كه براساس مفاد قانون مدني، تابعيت فرزند نه از خاك و محل تولد كه از تابعيت پدر گرفته مي‌شود و بر اين اساس با توجه به تابعيت قهري فرزندان ظريف مبني بر تولد از پدر و مادر ايراني اما در خاك يك كشور ديگر، مساله تابعيت مضاعف درباره فرزندان او مصداقي ندارد.
او در این باره به «اعتماد» می‌گوید: «بر اساس ماده ۹۷۶ قانون مدنی بند ۲ تاکید دارند که کسانی که پدر آنها ایرانی است اعم از اینکه در ایران یا خارج از کشور متولد شده باشند از نظر این قانون متولد ایران محسوب می‌شوند یعنی قانون مدنی ما تابعیت مضاعف را صرف تولد در کشور دیگری به رسمیت نمی‌شناسد.» او با اشاره به ماده ۹۸۹ قانون مدنی نیز تاکید می‌کند که «هر تبعه ایرانی که بدون رعایت مقررات قانونی بعد از تاریخ ۱۲۸۰ شمسی تابعیت خارجی تحصیل کرده باشد، تبعیت خارجی او کأن لم یکن بوده و تبعه ایران شناخته می‌شود». این وکیل دادگستری با تاکید بر اینکه بر اساس قوانین مدنی کسانی که فرزندان‌شان تابعیت خارجی دارند از نظر قانون تابعیت خارجی‌شان پذیرفته نیست و از اساس تابعیت خارجی از نظر قانون ایران نیز ندارند. علیزاده طباطبایی همچنین در ارتباط با موضوع تولد فرزندان ظریف در خارج از کشور و تفسیر مخالفان او مبنی بر تابعیت خارجی فرزندان وی می‌گوید: «کسانی که فرزندان‌شان در خارج از کشور به دنیا آمدند که اکتسابی تابعیت نگرفته‌اند، این تابعیت قهری است و از اساس تابعیت‌شان مورد قبول قانون‌گذاری ایران نیست، تابعیت ایرانی دارند.» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی درباره انگیزه‌های سیاسی مخالفت با ظریف نیز می‌گویند: «اینها کسانی هستند که از اساس با رفع تحریم و مذاکره مشکل دارند و ظریف را نماد مذاکره می‌بینند.»
او همچنين در گفت‌وگو با «اعتماد» خاطرنشان كرد: آقاي پزشكيان انتصابات خود را با مشورت مقامات بالاتر انجام داده است و قطعا درباره معاونت راهبردي با مقامات بالاتر مشورت كرده‌اند.
بازخواني بيانات رهبر انقلاب درباره ظريف در دوران وزارت امور خارجه
تردیدی نیست که وزیر امور خارجه در ساختار دولت‌ها در جمهوری اسلامی، یکی از وزرایی است که طبق رویه‌ای مرسوم، پیش از معرفی به مجلس برای کسب رای اعتماد، مورد تایید مقام معظم رهبری قرار می‌گیرد.
علاوه بر این ظریف در دوران حضور در وزارت امور خارجه و در زمان هدایت تیم مذاکره‌کننده در مذاکرات هسته‌ای در دو دولت حسن روحانی چندین‌بار با الفاظ خاصی از جانب رهبر انقلاب مورد خطاب قرار گرفت.
رهبر انقلاب در آبان سال ۱۳۹۲ در دیدار با دانش‌آموزان و دانشجویان از ظریف و تیم مذاکره‌کننده با عنوان «فرزندان انقلاب» یاد و تاکید کردند: «هیچ کس نباید این مجموعه مذاکره‌کنندگان ما را با مجموعه شامل امریکا - همان شش دولت، به‌اصطلاح پنج به‌علاوه یک - سازش‌کار بداند؛ این غلط است؛ اینها ماموران دولت جمهوری اسلامی ایران هستند، اینها بچه‌های خودمان هستند، بچه‌های انقلابند؛ یک ماموریتی را دارند انجام می‌دهند. کار سختی هم هست [که]برعهده اینهاست؛ دارند با تلاش فراوان آن کاری را که برعهده آنهاست انجام می‌دهند. بنابراین نباید ماموری را که مشغول یک کاری است و مسوول یک فرآیندی است مورد تضعیف یا توهین یا بعضی از تعبیراتی که گاهی شنیده می‌شود - که اینها سازش‌کارند و مانند اینها - قرار داد؛ نه، این حرف‌ها نیست.»
«امین، غیور، شجاع و متدین» صفات دیگری بود که رهبر انقلاب در تیر ماه سال ۱۳۹۴ در دیدار با مسوولان نظام با استفاده از آنها تیم مذاکره‌کننده را توصیف و تصریح کردند: «بنده هیات مذاکره‌کننده را - همین دوستانی که این مدّت این زحمات را بر دوش گرفته‌اند - هم امین می‌دانم، هم غیور می‌دانم، هم شجاع می‌دانم، هم متدین می‌دانم؛ این را همه بدانند. اکثر حضاری که اینجا تشریف دارید، از محتوای مذاکرات خبر ندارید؛ اگر شما هم از محتوای مذاکرات و جزییات مذاکرات و آنچه در مجالس می‌گذرد مطلع بودید، به بخشی از آنچه بنده گفتم، حتما اذعان می‌کردید. من البته علاوه بر اینها، بعضی از این دوستان را از نزدیک می‌شناسم، بعضی را از دور با سوابق‌شان می‌شناسم؛ اینها مردمانی هستند متدین و امین؛ اینها امینند؛ قصدشان این است که کار کشور را پیش ببرند، گره را باز کنند و دارند تلاش می‌کنند برای این کار. انصافا غیرت ملی هم دارند، شجاعت هم دارند، در مقابل یک تعداد کثیری از کسانی قرار می‌گیرند - که حالا نمی‌خواهم تعبیر متناسب واقعی را بکنم، چون گاهی تعبیر‌هایی هست که واقعا شایسته آن تعبیرند، امّا خب، مناسب نیست که ما به زبان بیاوریم - و انصافا در مقابل آنها با شجاعت کامل، با دقت کامل مواضع خودشان را بیان می‌کنند، دنبال می‌کنند و تعقیب می‌کنند.» دی ماه همان سال معظم‌له در پاسخ به نامه رییس‌جمهوری تیم مذاکره‌کننده را «خستگی ناپذیر» خوانده و تاکید کردند: «خرسندی خود را از اینکه مقاومت ملت بزرگ ایران در برابر تحریم‌های ظالمانه و تلاش دانشمندان هسته‌ای در پیشبرد این صنعت مهم و کوشش خستگی‌ناپذیر مذاکره‌کنندگان، سرانجام طرف‌های مقابل را که برخی از آنان به دشمنی با ملت ایران شهره‌اند، وادار به عقب‌نشینی و رفع بخشی از آن تحریم‌های زورگویانه کرد، ابراز می‌دارم.» ایشان همچنین در آبان ماه سال ۱۳۹۴ در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسوولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور با رهبر انقلاب «تدین» رانقطه قوت ظریف خوانده و خاطرنشان کردند: «آقای دکتر ظریف و همکاران‌شان آزمون خوبی از سر گذراندند. احساس قدرت و نشستن در مقابل ۶ قدرت جهانی، دفاع از اهداف و تثبیت حضور و وجود خود به طرف‌های مقابل، از جمله نقاط قوت مذاکره‌کنندگان کشورمان در مذاکرات هسته‌ای بود. تدین، مهم‌ترین نقطه قوت آقای ظریف است و بنده مکرر برای شما عزیزان دعا می‌کنم.»
خرداد ماه سال ۱۳۹۶ رهبر انقلاب در دیدار با مسوولان نظام، ظریف را «باوجدان و صاحب احساس مسوولیت» توصیف و تصریح کردند: «وزیر محترم خارجه ما، آقای دکتر ظریف، یک نامه گویایی به مسوول اروپایی می‌نویسند - البته این‌بار چندم است - و موارد نقض روح برجام و جسم برجام [را مطرح می‌کند]. گاهی می‌گفتند روح برجام نقض شده، ایشان می‌گوید که فقط روح برجام نیست، [بلکه]یک جا‌هایی هم خود برجام - یعنی جسم برجام - هم نقض شده به وسیله امریکایی‌ها؛ ایشان فهرست کردند فرستادند برای آنها. یعنی این [شخص]دیگر کسی نیست که بگویند مخالفین این مذاکرات هستند که این حرف را می‌زنند؛ نه، خود وزیر محترم خارجه، چون انسان متدینی است، انسان باوجدانی است و انسان صاحب احساس مسوولیت است، خود ایشان هم این اعتراض را دارد می‌کند.»
علاوه بر این ایشان در شهریور سال ۱۳۹۷ نیز در دیدار اعضای هیات دولت با رهبر انقلاب این عبارت را به کار بردند: «.. آقای ظریف - دوست عزیز ما - هم اینجا تشریف دارند».
حقيقت‌پور: ظريف مورد وثوق رهبري است/ او مي‌تواند گره برجام و ارتباط با غرب را باز كند
منصور حقيقت‌پور، عضو هيات رييسه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس دهم در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره جايگاه و توانمندي‌هاي ظريف در شرايط فعلي كشور مي‌گويد: ظريف در كار فردي خود حرفه‌اي است و سطح بين‌الملل روابط حاكم بر آن و نحوه ورود صحيح به اين حوزه را كاملا مي‌شناسد و كاملا حرفه‌اي رفتار مي‌كند.
معاون پيشين سپاه قدس همچنين تاكيد كرد: براساس شناخت من، ظريف مورد وثوق مقام معظم رهبري است و مي‌تواند در سطح بين‌الملل، رابطه كشور را با غرب اصلاح كند. وي ادامه داد: ما كه به دنبال ايجاد تنش اضافي با غرب نيستيم، ما با اضافه‌خواهي‌ها و زورگويي آنها مخالفيم و در يك شرايط متعادل، مناسب، مساوي و معقول درگيري نداريم، بنابراين ظريف مي‌تواند گره ارتباط ما را با غرب باز كند و هم مي‌تواند در بحث تحريم و احياي برجام اقدامات موثري را انجام دهد. اين توانمندي و استعداد نبايد دست‌كم گرفته شود. حقيقت‌پور همچنين به «اعتماد» مي‌گويد: ظريف به خاطر حضور سال‌هاي بسيار طولاني در خارج از كشور به اندازه تسلط به مسائل بيرون كشور به مسائل داخل كشور مسلط نيست، اما آقاي پزشكيان تصميم دارد از ايشان براي كمك در حوزه‌هاي تخصصي خودش استفاده كند و اين ايرادي ندارد. مشاور علي لاريجاني در مجلس دهم همچنين خاطرنشان كرد: اينكه كميسيون امنيت ملي مجلس به جاي پرداختن به مسائل اصلي كشور در عرصه بين‌الملل و منطقه به حدي ريزبين مي‌شود كه به‌كارگيري يا عدم به كارگيري يك عنصر را در هيات دولت پيگيري كند، تنزل شأن كميسيون امنيت ملي مجلس است، امروز كميسيون امنيت بايد در ارتباط با مباحث غزه، فلسطين، صلح، شانگهاي و بريكس خودنمايي كند و اينكه به مسائلي مثل بركناري يك فرد از دولت بپردازد، دون شأن كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در اين مقطع تاريخي است.
بیشتر بخوانید: شبیخون پایداری‌ها به دولت پزشکیان؛ مشمولان قانون مشاغل حساس چطور برای خالص سازی در دولت‌ها به کار رفت؟
یکی از اصلی‌ترین و اولین دلایل مخالفت این روزها با ظریف و تلاش برای کنار رفتن او از دولت پزشکیان مساله نقش‌آفرینی ظریف در ایام رقابت‌های انتخاباتی چهاردهم است. ظریف تقریبا از هیچ تلاشی برای پیروزی پزشکیان دریغ نکرد. به نظر می‌رسد بخشی از منتقدان ظریف به دنبال نوعی تسویه‌حساب سیاسی با او و البته با دولت پزشکیان هستند. محمدجواد ظریف به واقع شمایل دیپلماسی کارآمد در عرصه بین‌المللی است.
علی‌رغم تمامی رخدادهای زمان دولت حسن روحانی از داستان‌های میدان و دیپلماسی تا انتشار فایل صوتی و ایجاد فضایی درباره زاویه‌های جدی محمدجواد ظریف و روسیه، او امروز مدافع جدی ارتباط معقول بین ایران و چین و روسیه است. ظریف در چشم بخشی از جریان اصولگرا و نیروهای جبهه پایداری شمایل برجام است و همه دلخوری این طیف از انعقاد این توافق به پای ظریف -حتی بیش از رییس وقت دولت یعنی حسن روحانی- نوشته می‌شود. برای این جریان حضور ظریف در هر سمت و جایگاهی در دولت خواه وزیر امور خارجه یا معاونت راهبردی یا هر سمت دیگری احتمال احیاي برجام را قوت می‌بخشد و این خواسته این جریان نیست. همین مساله هم باعث شده تا به یک قانون دقیقه نودی چنگ بیندازند و با اصرار بر اینکه فرزندان ظریف تابعیت خارجی دارند، سعی در حذف وی داشته باشند.