اقتصاد۲۴- حفظ رابطه با کسی که خودشیفته، قضاوتکننده و آزاردهنده است یا رفتاری کاملا متخاصم با دیگران دارد، انرژی بسیار زیادی میطلبد. با این حال بیشتر مواقع پیش میآید که با اینگونه افراد در ارتباط هستیم و گاهی نمیتوانیم از آنها دور بمانیم، اما چرا دوری کردن از این افراد گاهی بسیار سخت میشود؟
در جواب این سوال باید گفت گاهیاوقات برخی از اعضای خانواده یا دوستانمان ممکن است این ویژگی را داشته باشند. حتی این نوع افراد ممکن است پرجذبه و بامزه و از نظر اجتماعی محبوب باشند و فقط وقتی از موضوعی خشمگین میشوند، خود واقعیشان را نشان دهند.
چگونه افراد سمی را شناسایی کنیم؟
در روانشناسی کاربردی، ویژگیهای شخصیتی افراد سمی را در محدوده «سهگانه تاریک خودشیفتگی، ماکیاولیسمی و روانپریشی» قرار دادهاند. فرد خودشیفته کسی است که خودبزرگبین و خودمحور است. ماکیاولیسمی هم به افکاری اشاره دارد که میگویند، برای رسیدن به هدفتان از هر روشی، حتی غیراخلاقی، میتوانید استفاده کنید.
رفتارهای روانپریشی هم به بیتفاوتی نسبت به دیگران، رفتارهای تکانشی و همچنین هیجانطلبی فرد مبتلا اشاره دارد؛ بنابراین با توجه به این سهگانه تاریک باید گفت، انواع متفاوتی از افراد سمی در جامعه وجود دارند. رفتارهای برخی از آنها فقط آزاردهنده است. مثلا اینکه دایم از خودشان تعریف میکنند. اما برخی دیگر اثر مخربی روی زندگی دیگران دارند. این افراد نهایت تلاششان را میکنند تا شادی، اعتمادبهنفس، سلامت و رفاه کلیتان را از شما بگیرند.
اگر چنین فردی با این ویژگیهای ضداجتماعی دیدید، تا جاییکه میتوانید از او دوری کنید و از ارزش وجود خود و رضایت از زندگیتان مراقبت کنید.
افراد سمی در خانواده
اگر افرادی در خانوادهتان وجود دارند که ویژگیهای سمی و ضداجتماع دارند، دوری از آنها کمی برایتان مشکل میشود. در واقع اگر آن فرد همسرتان باشد، رها کردن و دور شدن از او برایتان سخت خواهد بود. این موضوع در مورد اعضاء درجه یک خانوادهتان هم صدق میکند. دور شدن از آنها آسان نیست، بهویژه وقتی که نزدیک آنها یا در کنار آنها زندگی کنید.
اگر چنین فردی بسیار سمی و غیرقابل تحمل است و تمایلی به تغییر رفتار ندارد، ممکن است به نقطهای برسید که دیگر راهی غیر از ترک او نداشته باشید. اما اگر همچنان مجبورید نزدیک او باشید، دو روش زیر را برای محدود کردن اثر منفی او بهکار برید:
تبعات ارتباط با افراد سمی
ارتباط با افراد سمی میتواند تأثیرات مخربی بر سلامت روحی، روانی و حتی جسمی ما داشته باشد. این افراد معمولاً با رفتارهای منفی خود، مانند انتقاد دائمی، سرزنش، دروغگویی، کنترلگری، مظلومنمایی یا حسادت، باعث ایجاد استرس و اضطراب در دیگران میشوند. حضور مداوم در کنار این افراد میتواند به کاهش عزتنفس و اعتمادبهنفس منجر شود، زیرا آنها اغلب با تحقیر و بیارزش جلوه دادن دیگران، احساس ناتوانی و ناامیدی ایجاد میکنند. همچنین، انرژی ذهنی و عاطفی زیادی برای کنار آمدن با آنها مصرف میشود که میتواند منجر به خستگی روحی و احساس فرسودگی شود. این افراد با رفتارهای منفی خود ممکن است باعث ایجاد احساس گناه و مسئولیت بیجا در فرد مقابل شوند و او را در چرخهای از احساسات منفی نگه دارند. ارتباط مداوم با آنها میتواند توانایی تصمیمگیری و تمرکز را کاهش دهد، زیرا ذهن فرد دائماً درگیر واکنش به رفتارهای منفیشان است. علاوه بر این، افراد سمی میتوانند روابط اجتماعی فرد را نیز تحت تأثیر قرار دهند و او را از برقراری ارتباط سالم با دیگران بازدارند. آنها ممکن است فرد را منزوی کنند یا او را درگیر تعارضات و درگیریهای غیرضروری کنند.
بیشتر بخوانید:راههای درمان کابوس شبانه
از نظر جسمی، استرس ناشی از ارتباط با این افراد میتواند منجر به مشکلاتی مانند سردردهای مداوم، مشکلات گوارشی، بیخوابی و حتی ضعف سیستم ایمنی شود. به مرور زمان، این روابط سمی میتوانند احساس افسردگی و اضطراب شدید ایجاد کرده و فرد را از اهداف و پیشرفتهای شخصیاش دور کنند. بنابراین، شناسایی افراد سمی و تعیین حد و مرز در ارتباط با آنها بسیار مهم است. در برخی موارد، قطع ارتباط یا کاهش تعامل با چنین افرادی میتواند بهترین راهکار برای حفظ سلامت روان باشد. همچنین، تمرکز بر خودمراقبتی، افزایش آگاهی نسبت به الگوهای رفتاری ناسالم و داشتن حمایت از دوستان و خانواده میتواند کمک کند تا تأثیرات منفی این روابط کاهش یابد.
مرزهای ارتباطیتان را مشخص کنید
بیشتر افراد سمی نمیدانند چگونه رفتار و اعمالشان، دیگران را آزار میدهد یا ممکن است از این نوع رفتار و تاثیر منفیشان روی دیگران آگاهی داشته باشند و تا کسی آنها را تحت فشار قرار ندهد، تصمیم به تغییر نگیرند؛ بنابراین وقتی باعث ناراحتیتان میشوند خیلی رک و صریح به آنها بگویید که برخی از رفتار یا حرفهایش را نمیتوانید تحمل کنید و باید دست از این رفتارهای خود بردارند.
کمی از خود و افکارتان فاصله بگیرید
مسلما از دو سال پیش تاکنون «فاصله اجتماعی» را به خوبی یاد گرفتهایم. اما فاصلهگیری از خود را چطور؟ وقتی یکی از اعضای خانوادهتان سمی است و شما از رفتار بد او گله کردهاید، اما او به احساستان کوچکترین اهمیتی نمیدهد، پس بهترین کار فاصله گرفتن از خود است. با این روش میتوانید به یک موضوع یا رویداد ناراحتکننده واکنش نشان دهید.
برای این کار: با خودتان با ضمیر سوم شخص صحبت کنید. مثلا به جای اینکه بگویید «چرا خواهرم با من این رفتار را دارد؟» بگویید، «خواهر او چرا با او این رفتار را دارد؟» با این کار میتوانید بهصورت موقتی این رویداد و رفتار بد را مرتبط به خودتان ندانید و سپس به آن نگاهی خنثی و بیتفاوت داشته باشید.
میتوانید ۲۰ دقیقه وقت بگذارید و مثلا، رفتار بد خواهر خود و احساساتتان را روی کاغذ بنویسید. البته این نوشته را نباید با کس دیگری در میان بگذارید. با این کار میتوانید احساسات منفی را از خودتان دور کنید.
دوستان سمی
دو تحقیق روی تقریبا ۳۰۰هزار نفر نشان داده است که دوستان خوب میتوانند موجب شادی و سلامت افراد شوند. اما اگر در میان دوستانتان کسی وجود دارد که ویژگیهای افراد سمی را دارد، دو راه بیشتر ندارید، یا باید با آنها در مورد رفتارشان بهطور مستقیم صحبت کنید و از آنها بخواهید رفتارشان را تغییر دهند؛ یا اگر تمایلی به تغییر رفتار ندارند، خیلی ساده آنها را از دایره دوستانتان کنار بگذارید.
موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد، این است گاهی شبکههای اجتماعی که عضو گروههای آن هستید، ممکن است اثری همچون افراد منفی و سمی روی شما بگذارند. برای به حداقل رساندن اثرات منفی و مخرب آنها باید از آن گروه خاص خارج شوید و درضمن به آنها اجازه ندهید حریم شخصیتان و ارزش وجودیتان را نقض کنند. با دور کردن یا مدیریت افراد سمی میتوانید روحیه خوب و مثبت خود را حفظ کنید.