اقتصاد۲۴- روز جمعه ۲۶ اردیبهشت، شهر استانبول میزبان دور جدیدی از گفتوگوهای دیپلماتیک ایران با سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان در سطح معاونان وزرای خارجه خواهد بود. این مذاکرات که با تمرکز بر احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ (برجام) برگزار میشود، در شرایطی حساس و در سایه مذاکرات موازی ایران و آمریکا در مسقط عمان قرار دارد. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، با هشدار نسبت به سوءاستفاده از مکانیزم «اسنپبک» برای بازگرداندن تحریمها، بر لزوم گفتوگوهای سازنده تأکید کرده و این نشست را فرصتی برای کاهش تنشهای دیپلماتیک با اروپا میداند.
اهمیت این مذاکرات نه تنها در بازسازی اعتماد میان ایران و اروپا، بلکه در تأثیر آن بر روند گفتوگوهای ایران با آمریکا است. در حالی که مذاکرات اخیر مسقط با رضایت نسبی دو طرف همراه بوده، تحلیلگران معتقدند گفتوگوهای استانبول میتواند به هماهنگی بیشتر میان طرفهای غربی و ایران کمک کند.
فرارو در گفتوگو با علی بیگدلی، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل به بررسی این مذاکرات پرداخته است:
ایجاد ارتباط موازی با آمریکا و اروپا هوشمندانه است
علی بیگدلی گفت: «معتقدم در شرایط فعلی که در پی رسیدن به توافق با آمریکاییها پیش میرویم و بازیگری خوبی نیز در عرصه دیپلماسی نشان دادهایم، میتوانیم از موقعیت گفتوگو با اروپا نیز به بهترین شکل استفاده کنیم. یکی از اقداماتی که میتوانیم در قبال آمریکا انجام داده و بر اساس آن پیش برویم، مرحله بندی سطح مذاکرات با آمریکا است. پذیرفتن غنی سازی ۳.۶۷ درصدی از سوی طرفین، پذیرفتن شروط رافائل گروسی و اجازه بازدید برای کارشناسان آژانس و تهیه گزارشهای جامع از سوی کارشناسان درباره مسئله هسته ایران، میتواند به کاهش تنش بین طرفین مذاکره کمک کند. هر چه سریعتر تکلیف این موارد مشخص شود، امکان این که بتوانیم تحریمها را برداشته و تکلیف پولهای بلوکه شده ایران را مشخص کنیم بیشتر خواهد شد؛ بنابراین گام نخست ما در مذاکرات، شفاف سازی موضوع هستهای و اعتمادزایی بین طرفین است.»
بیشتر بخوانید:از حاشیه به متن؛ ورود تروئیکا به میدان دیپلماسی با ایران/ تغییر فاز برای مذاکرات هستهای ایران
وی افزود: «در گام دوم مسئله موشکی مطرح است که این موضوع نیز با ایجاد برخی تغییرات قابلیت حل شدن را دارد. در وضعیتی که ما در حال پیش روی گام به گام مذاکرات با آمریکا قرار داریم، اقدام بسیار هوشمندانهای است که به شکل موازی، با اروپا نیز مذاکره کرده و مشکلات را حل کنیم. در آستانه رسیدن به زمان اسنپ بک، اروپاییها میتوانند تحت تاثیر روابط ایران و آمریکا، برخورد نرم تری با ما داشته باشند یا به عبارتی تحت تاثیر مذاکرات ما قرار گیرند. حقیقت این است که اروپاییها گروگانی به نام مکانیسم ماشه را در دست دارند که میتوانند از طریق آن، ما را تحت فشار قرار دهند و اگر قبول نکنند که زمان فعال سازی این مکانیسم را یک سال به عقب بیندازند، میتوانند از این طریق ما را تحت فشار قرار دهند. این نکته مهمی است که در فضای عمومی ما، اروپا تا حد معقول مورد نقد است و مثل آمریکا در جایگاهی نیست که برخی احساس تنفر نسبت آن داشته باشند. همچنین در جریان راست افراطی ما نیز مخالفت جدی نسبت به اروپاییها وجود ندارد. به این دلایل است که امیدوارم مذاکرات ما با اروپاییها نتیجه بخش باشد.»
نباید گفتوگو با اروپاییها را متوقف کنیم
این تحلیلگر ارشد حوزه سیاست خارجی در خصوص شائبه ایجاد تضاد بین خواستهای اروپاییها و آمریکاییها در مسیر مذاکرات گفت: «اختلافات ما با اروپاییها حساسیتها و ریزه کاریهای بیشتری نسبت به اختلافات ما و آمریکاییها دارد. اروپاییها نسبت به حقوق بشر، تعهد دارند و نسبت به قوانین بین المللی نیز حساسیتهای ویژه دارند. این در حالی است که آمریکاییها بیشتر روی منافع خود متمرکزند و چندان توجهی روی مسائلی که برای اروپاییها مهم است ندارند. یکی از نقاط افتراق بین بایدن و ترامپ نیز همین اصل است که دولت بایدن به لحاظ دیدگاه در این زمینهها با اروپاییها همفکرتر بود. به همین دلایل است که میتوانیم با اروپاییها از طریق توجه به نکات حساسیت برانگیز، بسیار سریعتر به توافق برسیم. ما اکنون در انتهای خیابانی بن بست ایستادهایم و در نتیجه چارهای به جز توافق و گفتوگو نداریم.»
وی افزود: «با توجه به این موارد باید از گفتوگوهای نزدیک با اروپاییها استقبال کرده و این گفتوگوها را بر پایه دیپلماسی شفاف ادامه دهیم. حتی اگر گفتوگوها با طرف آمریکایی در مقاطعی متوقف شد یا درگیر پیچیدگیهای جدید بود، نباید مذاکراتمان را با اروپاییها متوقف کنیم. به اعتقاد من این گفتوگوها بسیار مهم است و قطعا ایران میتواند با ادامه دیپلماسی فعلی و از مسیر منطق و هوشمندی یک توازن پایدار و غیرشکننده در دیپلماسی بین الملل خود ایجاد کند.»