اقتصاد 24- آبراهام نیومن نویسنده فایننشال تایمز در مقاله ای تنش تجاری میان آمریکا و چین را «جنگ ساکت استراتژیک» توصیف کرد که کسب و کارها و زنجیره‌های تامین را ملعبه خود کرده است.
در این مقاله آمده است: با پایان جنگ سرد، تصور می شد جهانی سازی قدرت سیاست را تلطیف کرده و پیشتاز صلح جهانی شده است. همچنین شبکه های توزیع پول، اطلاعات و تولیدات نیز وانمود می کردند که در برابر قدرت سیاسی دولت مقاومت نشان می دهند. تنش تجاری غیرمنطقی به نظر می رسید: حمله به رقیب به معنی آسیب به اقتصاد خودی بود.
نیومن در مقاله خود در «فایننشال تایمز» با اشاره به پست اخیر دونالد ترامپ در صفحه توییتر خود نوشت: نظر ترامپ درباره اجبار خروج کسب و کارهای آمریکایی از چین به خوبی نشان داد که شرایط آنگونه که تصور می شد، پیش نرفت. ما در آستانه «جنگ ساکت» جدیدی هستیم. در حالی که انتظار می رفت شبکه های جهانی کشورها را هرچه بیشتر به هم پیوند دهند، اما تبدیل به کارزار طبقه بندی شده و پیچیده ای شده‌اند. در این کشمکش، قدرت های بزرگ مانند آمریکا و چین زنجیره های تامین خود را به عنوان سلاح به کار می برند و کشورهای کوچکتر مانند ژاپن و کره جنوبی هم از تاکتیک آنها کپی برداری می کنند. کسب و کارهایی مانند FedEx، هواوی و سامسونگ نیز ملعبه این آوردگاه یا خسارت دوجانبه شده‌اند.
مشکل کجا است؟ دولت ها از خواب بیدار شدند و دیدند شبکه های جهانی را هم می توان برای جنگ تجهیز کرد. ارتباطات دیگر نرم و باز نیست و برعکس بیشتر متمرکز و به تنگناهایی تبدیل شده است که دولت ها می توانند از آنها بهره ببرند. شبکه های کلیدی، مانند سیستم های مالی، بازیگران و تامین کنندگان اصلی بازار، همه دچار آسیب های جدی شده اند. دولت های قدرتمند می توانند با اعمال فشار بر سیستم عامل اندروید گوگل، فناوری 5جی هواوی یا دپارتمان تسویه دلار جی پی مورگان چیس به مخالفان خود زورگویی کنند یا متحدان و همکاران خود را بترسانند.
نیومن در ادامه افزود: آمریکا پای خود را از گلیم خودش فراتر گذاشته و این موضوع اقدام های متقابلی را از سوی دولت های مورد هدف برانگیخته است. پس از اینکه آمریکا سعی کرد هواوی را از قطعات تولید خود دور نگه دارد، چین نیز در پاسخ به توسعه صنعت نیمه رسانای خود سرعت بخشید تا غرامت بگیرد. در همین حال، اروپایی ها نیز نظم مالی ویژه ای را ایجاد کردند تا تجارت خود را با ایران حفظ کنند. روسیه هم زیرکانه درخواست کرده تا از این مقررات بهره ببرد و چین هم سعی دارد زیرساخت مالی جهانی خود را تنظیم کند. ژاکوب لو، مدیر سابق خزانه داری آمریکا، نیز در این باره گفته بود سیستم مالی SPV جهت تسهیل پرداخت ها با ایران می تواند قدرت مرکزی برجام را از آمریکا بگیرد.
به هر حال، برخی دولت ها در حال اعتراض هستند. چین چندین دهه است که از دسترسی محدود خود به بازار استفاده کرده است تا کشورها را در مقابل سیاست های ناخوشایند دولت ها تنبیه کند. چین اکنون شرکت های آمریکایی مانند FedEx را تهدید می کند و شرکت HSBC را «نهاد غیرقابل اعتماد» می داند چرا که اطلاعاتی را علیه هواوی درز داده است. اروپا نیز قصد دارد خشونت بیشتری به خرج دهد؛ نخبگان برجسته سیاستگذاری اروپا در نظر دارند تا با توانایی های خود علیه تحریم های یکجانبه آمریکا ایستادگی کند. در همین حال، ژاپن میزان صادرات مواد شیمیایی خاص خود را محدود کرده که برای زنجیره تامین سامسونگ حیاتی است تا اجازه کار اجباری را در کره جنوبی تحت تاثیر قرار دهد.
به سختی می توان برنده های این کارزا را پیش بینی کرد، اما بازندگان آن مشخص هستند. چندین دهه جهانی سازی کشورهای مختلف را به هم پیوند زد و دولت ها برای حمله به یکدیگر با بهره گیری از این سیستم وابسته هزینه هایی را متحمل خواهند شد. اقتصاد جهان نیز با ریسکِ بازی اقدام متقابل روبرو شده است، شرایطی که نقاط ضعف حریف در اقدامی تلافی جویانه مورد هدف قرار می گیرد. روابط تجاری که زمانی جلوی جنگ را گرفته بود، اکنون خود به ابزاری برای جنگ بدل شده است.
مترجم: فرزانه اسکندریان