اقتصاد ۲۴- نوژن اعتضادالسلطنه- در دسامبر ۲۰۲۰ میلادی مجازات افرادی که در حال تماشا یا داشتن سرگرمیهای تولید کره جنوبی در کره شمالی دستگیر میشدند، از حداکثر پنج سال حبس در اردوگاههای کار اجباری به حداکثر ۱۵ سال افزایش یافت.
کسانی که به جرم توزیع و پخش چنین مطالب و محتوایی مجرم شناخته شوند، حتی ممکن است با مجازات اعدام روبهرو شوند. هم چنین، قانون کره شمالی شهروندان آن کشور را از "صحبت کردن، نوشتن یا آواز خواندن به سبک کره جنوبی" منع کرده است، جرمی که مجازات آن تا دو سال کار اجباری است. "کیم جونگ اون" رهبر کره شمالی در سال ۲۰۲۱ میلادی اعلام کرد که سبک موسیقی "کیپاپ" کره جنوبی یک "سرطان بدخیم" است که "نفوذ ضد سوسیالیستی" را گسترش میدهد و "پوشش، مدل مو، گفتار و رفتار" جوانان کره شمالی را "فاسد میکند".
سازمان ملل متحد اخیرا با انتشار گزارشی مدعی شده که حکومت کره شمالی در یک دهه گذشته کنترل بر مردم خود را تشدید کرده و افراد را به دلیل فعالیتهایی مانند به اشتراک گذاشتن سریالهای تلویزیونی خارجی اعدام کرده است.
در همین راستا، در این گزارش نگاهی خواهیم داشت به مضامین و محتوا، فُرم، قالب و چارچوب بندی، استفاده ابزاری از رسانه توسط حکومت شمالی برای تبلیغ پروپاگاندای حکومتی و تحولاتی که در زمینه برنامههای تلویزیون مرکزی کره (شبکه دولتی کره شمالی) در سالیان اخیر به وجود آمده است.
تلویزیونی با محوریت "رهبر عزیز"
چهره "رهبر عزیز" و "پدر کبیرش" درون یک دایره بر روی پس زمینهای سرخ که نماد کمونیسم بین المللی است بدون هیچ چیز دیگری آغازگر برنامههای شبکه دولتی کره شمالی هستند کشوری که در آن وجود تلویزیونی خصوصی ممنوع است، همان گونه که پخش هر صدایی غیر از صدای دولت ممنوعه قلمداد میشود.
تصاویر "کیم جونگ اون" رهبر فعلی کره شمالی، "کیم جونگ ایل" پدرش و رهبر پیشین کره شمالی و "کیم ایل سونگ" پدربزرگ "کیم جونگ اون" و بنیانگذار کره شمالی همواره در تلویزیون دولتی کره شمالی پخش میشود. گویی آن شبکه به بینندگان خود هشدار میدهد که این شبکه از آن اعضای خاندان کیم، تاسیس شده و برای آنان است.
نگاهی به برنامههای تلویزیون دولتی کره شمالی برای درک ذهن بیننده معمولی آن شبکه تلویزیونی
تلویزیون مرکزی کره شمالی (KCTV) از سال ۱۹۶۳ میلادی روزی هفت ساعت برنامه پخش میکند. شبکههای تلویزیونی دیگر کره شمالی مانند شبکه تلویزیونی "مانسودائه" و تلویزیون "آموزشی و فرهنگی کره"، به دلیل کمبود برق و دلایل اقتصادی کره شمالی، فقط چند ساعت برنامه پخش میکنند.
در تلویزیون مرکزی کره پخش روزانه برنامهها از ساعت ۳ بعدازظهر آغاز میشود. برای تماشای تلویزیون کره شمالی در کره جنوبی، به یک دیش ماهواره نیاز است که به طور خاص برای دریافت آن تنظیم شده باشد. مردم عادی کره جنوبی امکان تماشای پخش برنامههای تلویزیون مرکزی کره را ندارند. گزارشهای خبری تلویزیون مرکزی کره دو تا سه بار در روز پخش میشوند و مدت زمان آن بسته به میزان اخباری که آن شبکه خبری قادر به جمعآوری آن است متفاوت هستند. نه تنها اخبار، بلکه فیلمهای مستند، گزارشهای بازرسی رهبر کره شمالی از کارخانههای جدید، انیمیشن برای کودکان و گاهی فیلمهای هنری برای بهبود سواد فرهنگی مردم کره شمالی نیز از آن شبکه تلویزیونی پخش میشوند.
تکرار بیوقفه تصاویر قهرمانانه از اعضای خاندان "کیم" در طول روز میتواند برای بیننده خسته کننده باشد. با مشاهده برنامههای آن شبکه متوجه میشوید که دست اندرکاران آن توجه چندانی به آن چه بیننده میخواهد ببیند ندارند چرا که آن شبکه تلویزیونی هیچ رقیب دیگری در داخل کره شمالی ندارد. با این وجود، برای مقابله با اقبال عمومی در کره شمالی نسبت به سریالهای ساخت کره جنوبی که در کره شمالی ممنوعه قلمداد میشوند، تغییرات در پخش برنامههای تلویزیون مرکزی کره ایجاد شده که در ادامه این گزارش به آن خواهیم پرداخت.
برنامه پخش و محتوای اخبار تلویزیون مرکزی کره
برنامههای خبری تلویزیون مرکزی کره سه بار در روز پخش میشوند: ۵ بعد از ظهر، ۸ شب و ۱۰:۳۰ شب، که همگی در طول پخش منظم از ۵ بعدازظهر تا ۱۱:۳۰ شب (در آخر هفتهها و تعطیلات ۹ صبح تا ۱۰:۳۰ شب) پخش میشوند. اخبار ساعت ۵ بعدازظهر حدود ۱۰ دقیقه پخش میشود و اخبار ساعت ۸ شب حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه. اخبار ساعت ۱۰:۳۰ شب که خلاصهای از اخبار ساعت ۸ شب است، حدود ۱۰ دقیقه پخش میشود. بنابراین، میتوان گفت اخبار ساعت هشت شب برنامه خبری اصلی تلویزیون مرکزی کره قلمداد میشود. اخبار ساعت هشت شب را میتوان به چند بخش تقسیم کرد و هر بخش توسط گروه جداگانهای از گویندگان پخش میشود. نخست گزارش پوشش مطبوعاتی خارجی در مورد اقدامات "کیم جونگ اون" و فعالیتهای "سازمانهای دوست در خارج از کشور" برای تبلیغ و تجلیل از خانواده کیم، تقریبا با نظمی یکنواخت در صدر اخبار قرار میگیرند. اخبار داخلی نیز به دنبال آن پخش میشوند.
سپس گزارشهایی درباره فعالیتهای "ضد آمریکایی- ضد امپریالیستی" و فعالیتهای حمایتی از کره شمالی در کره جنوبی یا خارج از کشور پخش میشود. اخبار کره جنوبی و اخبار بینالمللی در یک بخش کوتاه، در صدر اخبار خارجی قرار میگیرند. پیامهای کوتاه خارجی شامل بلایای طبیعی، حوادث و سوانح، اطلاعات علمی و فناوری و سیاست بینالملل هستند.
در سالیان اخیر یک بخش ورزشی بینالمللی اضافه شده است که پس از پیام کوتاه خارجی قرار میگیرد. در ادامه این گزارش به صورت مفصل تری به این بخش پرداخته خواهد شد. در نهایت، برنامه خبری با پیشبینی آب و هوا به پایان میرسد. در میان این دستههای خبری، اخبار بینالمللی شامل دو بخش هستند: گزارشهایی درباره فعالیتهای ضد آمریکایی و ضد دولتی کره جنوبی و اخبار خارجی در یک بخش کوتاه. اگرچه گزارش اصلی درباره اقدامات و بازدیدهای "کیم جونگ اون" و تجلیل از رهبران سابق کره شمالی با نقل قول از پوشش مطبوعاتی بینالمللی گزارش میشوند، اما این بخش را نمیتوان به عنوان یک خبر بینالمللی طبقهبندی کرد، زیرا محتوای اخبار نه بر مسائل بینالمللی، بلکه بر رهبران فعلی و سابق کره شمالی متمرکز است.
کشور در حال پیشرفت مداوم است!
با تماشای اخبار تلویزیون مرکزی کره شمالی شاهد اخبار مرتبط با پیشرفتهای کره در عرصه فناوری خواهید بود که دولت آن کشور میخواهد با شهروندان کرهای به اشتراک میگذارد.
گزارشهای خبری از یک الگوی آشنا پیروی میکنند: معمولا با ستایش رهبر وقت آغاز میشوند و اشاره میکنند که چگونه کشورهای خارجی به "رهبر گرامی" احترام میگذارند. در برههای از زمان، این گزارشها به سرزنش ایالات متحده به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تغییر میپردازند. دقایقی از پخش برنامهها در طول هفته به معرفی مزارع اشتراکی و بحث در مورد چگونگی آمادهسازی چندین تُن کود برای کشت در بهار اختصاص داده میشود و سپس گزارشهای متنوعی در مورد کارخانهها پخش میشوند.
گوینده گزارش اغلب در مورد کارخانههایی که به نرخ تولید رکوردشکن دست یافتهاند، لاف میزند. کارگرانی که با آنان مصاحبه شده از اجرای دستورالعملهای "سخنرانی سال نو کیم" زمانی که او از مردم کره شمالی خواست تا اقتصاد کلی را تقویت کنند، ابزار خرسندی میکنند. در یک کارخانه تولید جوراب، کارگران دانش فنی کار با ماشینآلات کارخانه را به نسلهای بعدی منتقل میکنند.
تمام این موارد در کره شمالی "خبر" قلمداد میشوند. یک گوینده تلویزیون مرکزی کره نه دقیقه از بازدید "کیم جونگ اون" رهبر کره شمالی از یک کارخانه داروسازی گزارش تهیه کرده بود. اگر "کیم" از یک مرکز بازدید کند، که برای کسانی که در آنجا کار میکنند افتخار بزرگی محسوب میشود، آن گزارش با افتخار به عنوان گزارش برتر روز پخش میشود. گوینده خبر درباره چگونگی نظارت "رهبر عالی مقام کیم" به همراه همسرش بر کارخانه داروسازی پیونگ یانگ صحبت میکند. مجری توضیح میدهد که "کیم" چگونه کارگران را برای دستیابی به کیفیت و نوسازی تاسیسات کارخانه به منظور تولید داروهای بهتر ترغیب و تشویق میکند.
بیشتر بخوانید: چگونه کره شمالی بزرگترین سرقت سایبری تاریخ را انجام داد/ کارشناسان امنیت سایبری این حمله را یک "شاهکار" خواندند
"ما نامبر وان هستیم"!
برای یک شهروند ساکن پیونگ یانگ، پایتخت کره شمالی، آن کشور ممکن است کشوری بسیار مرفه به نظر برسد. تلویزیون مرکزی کره اشاره میکند که نیروگاههای انرژی تجدیدپذیر آسمان زیبای پیونگ یانگ را روشن میکنند. به گفته گوینده خبر، یک کالج معلمان با امکانات پیشرفته، مربیان آینده را پرورش میدهد و البته، هیچ کس از قحطی یا نقض حقوق شخصی خود رنج نمیبرد!
با این وجود، برای یک ناظر بیرونی دشوار است که به این به اصطلاح "خبر" نخندد. جهان به خوبی میداند که کره شمالی چگونه به دلیل نقض حقوق بشر محکوم شده است. ما میدانیم که این کشور کمونیستی که در برنامههای خود وانمود میکند بسیار ثروتمند است، در واقع از خارج از کشور درخواست غذا و کمک مالی کرده است. زمانی که گزارشهای پخش شده از تلویزیون مرکزی کره حاکی از افزایش بهرهوری است، احتمال زیادی وجود دارد که آن گزارش ساختگی باشد. آن شبکه تلویزیونی چیزی را گزارش میدهد که کیم میخواهد بشنود. تلویزیون مرکزی کره تمام تلاش خود را میکند تا مردم را به پیروی از نظام سوسیالیستی حزب کارگران کره شمالی و تقویت ایمان شان به شخص "کیم" ترغیب کند.
آن شبکه تلویزیونی با لحنی گیرا میگوید:"بیایید با امپریالیسم مبارزه کنیم. سوسیالیسم منحصر بفرد رهبر عالیقدر، ملت را شکوفا کرد، کشورهای دیگر وضعیت بدتری از وضع ما دارند". تلویزیون مرکزی کره هیچ ابایی از تهمت زدن به کشورهای دیگر و مقامهای ارشد آن کشورها ندارد. برای مثال، چندین سال پیش مجری برنامه "عصر جمعه" تلویزیون دولتی کره شمالی از رئیس جمهور اسبق کره جنوبی به عنوان "خائن" و "حرامزاده" یاد کرد.
در برنامههای سالیان اخیر آن شبکه تلویزیونی از "دونالد ترامپ" رئیس جمهور آمریکا تحت عنوان "دیوانه جنگ" یاد شده است. یکی از مجریان برنامه خبری آن شبکه در ساعت ۵ بعدازظهر، از ایالات متحده به خاطر آن چه که او "شیطنتهای آمریکا" و ظاهرا "مانع اتحاد مجدد در شبه جزیره کره" خوانده بود، انتقاد کرد. آن مجری تا آنجا پیش رفت که گفته بود: "مانورهای جنگی انجام شده توسط ایالات متحده و نیروهای استراتژیک هستهای آن با فاجعهای جبرانناپذیر همراه خواهند بود".
القای تصویر همیشه "قربانی بودن" کره شمالی به بیننده
کره شمالی همواره نقش قربانی را بازی میکند. در دنیای تلویزیون مرکزی کره، کره شمالی به عنوان پسری مورد آزار و اذیت قرار گرفته در مدرسه به تصویر کشیده میشود که به تنهایی در مبارزه با قلدر مدرسه، که به عنوان ایالات متحده شناخته میشود، مقاومت میکند. اخبار و فیلمهای مستند آن شبکه تلویزیونی کشورهای خارجی را دشمنانی توصیف میکنند که سعی در جلوگیری از وجود موجودیت حکومت کمونیستی کره شمالی دارند. در گزارشهای آن شبکه اشاره میشود که چگونه ایالات متحده تهدیدی برای روابط بین کره شمالی و جنوبی است. بیانیههایی که مجریان تلویزیون دولتی کره خطاب به کره جنوبی قرائت میکنند طولانی هستند و حدودا ۱۵ دقیقه متوالی بدون هیچ فیلم یا عکسی برای سرگرم نگه داشتن بیننده توسط مجریان بیان میشوند.
مجریان تلویزیون مرکزی کره از قدرت هستهای پیونگ یانگ به عنوان "وسیلهای برای کنترل مداخلات فزاینده ایالات متحده" یاد میکنند. در برنامههای تلویزیون دولتی کره شمالی کمتر پیش میآید که از یک کشور خارجی تعریف و تمجید به عمل آید. مجریان آن شبکه به شدت از کره جنوبی به خاطر "سرکوب مردم آن کشور" انتقاد میکند و گزارش میدهند که روابط کره شمالی با کشورهای "دوست" مانند ایران در چه وضعیتی قرار دارد.
اخبار تلویزیون مرکزی کره از فجایع مختلفی که در سراسر جهان رخ میدهند خبر پخش میکند. تعطیلیهای دولت در ایالات متحده که به صورت مقطعی به دلیل اختلاف نظر دولت با نمایندگان کنگره بر سر بودجه رخ میدهد و یا اعتراضات و تظاهرات مردم آمریکا علیه ترامپ و یا کلیت دولت آمریکا اخبار مورد توجه دست اندرکاران تلویزیون مرکزی کره هستند.
هم چنین، اخبار مرتبط با بیماری از جمله آنفولانزا در سراسر جهان و یا خسارات گسترده طوفان و گردباد در کشورهای اروپایی از جمله اخبار پخش شده و مورد توجه دست اندرکاران آن شبکه خبری دولتی هستند.
برنامههای خبری تلویزیون مرکزی کره از سال ۲۰۱۰ گزارشهای مربوط به مشکلات زیستمحیطی و فناوری علمی را افزایش دادهاند. هدف از نمایش مکرر اخبار بلایای طبیعی کشورهای خارجی، حفظ نظام سیاسی کره شمالی بوده است. در واقع، کره شمالی در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی دچار سیلهای شدیدی شده بود. گزارش بسیاری از بلایای طبیعی که در کشورهای جهان اول رخ داده است، میتواند به عنوان توجیه اشتباهات مقامهای کره شمالی با نشان دادن این موضوع تفسیر شود که غلبه بر بلایای طبیعی و چالشهای پس از آن حتی برای کشورهای توسعهیافته نیز مسئلهای بسیار بغرنج است.
هم چنین، افزایش پخش اخبار مربوط به فناوری جدید کشورهای خارجی در تلویزیون مرکزی کره نشان دهنده علاقه "کیم جونگ اون" رهبر جوان سال آن کشور به توسعه علمی کشور است. در میان اخبار مرتبط با علم، فناوری و محیط زیست، فناوری انرژی جدید اغلب از سوی تلویزیون دولتی کره شمالی معرفی میشوند. به نظر میرسد مقام کره شمالی برای غلبه بر کمبود مزمن، ترویج توسعه فناوری را در دستور کار قرار دادهاند.
کشورهای دیگر درگیر مشکلات فراوان هستند
در روایت تلویزیون مرکزی کره، کشورهای خارجی از جنگ، مقامهای دولتی فاسد و بیماری رنج میبرند. مجریان آن شبکه خبری با لحنی مطمئن و باورپذیر صحبت میکنند و به بینندگان اطمینان خاطر میدهند که آن شبکه خبری چیزی جز حقیقت را به آنان ارائه نمیدهد. برنامههای تلویزیون مرکزی کره قصد دارند بینندگان کره شمالی را متقاعد کنند که کشورهای خارجی مکانهای وحشتناکی برای زندگی هستند و آنان باید قدر زندگی همراه با خوش اقبالی خود را در کره شمالی بدانند.
اگرچه اخبار جهان اول بر پوشش "بلایای طبیعی و فجایع" تمرکز دارد، اخبار دیگری از "علم، فناوری و محیط زیست" و «نظامی، امنیتی و دفاع ملی» نیز اغلب در اخبار جهان سوم منتشر میشود. وزنهای مختلف موضوعات خبری نشان میدهند که تلویزیون مرکزی کره برای هر نوع کشور، حوزههای نگرانی و زوایای تمایزگذاری متفاوتی دارد.
توجه ویژه تلویزیون کره شمالی به ایران
پوشش بینالمللی تلویزیون دولتی کره شمالی به شدت بر روی ایران متمرکز بوده است. به نظر میرسد این پوشش خبری بازتاب دهنده این واقعیت است که ایران کشوری که تحت تحریمهای بینالمللی است، در وضعیتی مشابه کره شمالی قرار دارد.
موضوعات خبری پوشش داده شده در مورد ایران در تلویزیون مرکزی کره شامل فناوریهای علمی جدید، توسعه تسلیحات، توسعه اقتصادی و روابط بینالملل هستند. این نحوه پوشش اخبار در تضاد با اخبار پوشش داده شده آن شبکه درباره کشورهای غربی است که شامل اخبار بلایای طبیعی و فجایع یا حوادث و سوانح هستند. رویکرد بخش اخبار تلویزیون مرکزی کره نسبت به هند و پاکستان که از جمله کشورهای دارنده سلاح هستهای هستند نیز دوستانه بوده است. برای مثال، در یکی از برنامههای خبری ساعت هشت شب تلویزیون مرکزی کره صحنهای نشان داده شد که در آن ارتش هند با یک موشک بالستیک نوع جدید در یک بازرسی نظامی رسمی در روز جمهوری رژه رفت. هم چنین، در گزارشی دیگر، تلویزیون مرکزی کره این خبر را گزارش داد که پاکستان در آزمایش یک موشک بالستیک کوتاهبرد با قابلیت حمل کلاهک هستهای موفق شده است.
اگرچه تلویزیون مرکزی کره به ندرت به اخبار "شورش، کودتا، ترور و جنگ محلی" پرداخته است، اما اخبار مربوط به تظاهرات ضد آمریکایی و تظاهرات ضد اسرائیلی و اخبار مرتبط با حملات اسرائیل علیه غزه را پوشش میدهد و از "امپریالیسم آمریکا و صهیونیسم" انتقاد میکند. بنابراین، میتوان گفت که برنامه خبری تلویزیون مرکزی کره موضعی نسبتا دوستانه نسبت به رهبران جهان سوم و کشورهای سوسیالیستی اتخاذ کرده است.
موسیقیهای با مضمون پروپاگاندای حکومتی به جای آگهی بازرگانی
در تلویزیون مرکزی کره خبری از آگهیهای بازرگانی نیست. زمانهای استراحت بین برنامهها با پخش موسیقیهای با مضامین پروپاگاندای حکومتی پر میشود. البته فارغ از محتوا، از نظر فُرم و ظاهر، آهنگها و سرودها گوش نواز هستند، زیرا کره شمالی از نوازندگان و خوانندگان بسیار با استعدادی برخوردار است.
در یکی از موزیک ویدئوهای پخش شده آهنگ "با جان از حزب محافظت کنید" صحنههای نظامی و پرچم ملی نشان داده میشود. همان طور که از عنوان آن پیداست، ترانه آهنگ بر لزوم جانبازی در صورت لزوم برای محافظت از کمیته حزب کارگران کره شمالی تاکید میکرد. در آن موزیک ویدئو آمده است:ارتش خلق در آغوش حزب کارگران پرورش یافته است. خون سرخ رفقا، تقدیم به حزب است". به نظر میرسد سربازان حاضر در آن ویدئو کلیپ به وضعیت خود افتخار میکنند. طبیعتا آن چه بدان اشارهای نمیشود سربازان و غیر نظامیان فرار کرده از کره شمالی در سالیان اخیر است!
آهنگها جذاب و اشعار کوتاه و مختصر هستند که همخوانی با آن را آسان میکنند. آهنگهای پخش شده یا مرتبط با رژه نظامی هستند یا حاوی ملودیهای عامیانه هستند، بنابراین، حتی اگر برای اولین بار آن را گوش کنید، احساس خواهید کرد که از جوانی با آن آهنگ آشنا بودهاید.
همخوانی با آهنگها از طریق زیرنویس متن ترانه
متن ترانه آهنگهایی که در قسمت پایین موزیک ویدئوها ظاهر میشوند، بینندگان را قادر میسازند تا با آن یا دست کم با پروپاگاندای نهفته درون آن ترانه همخوانی کنند. برای مثال، در یکی از زیرنویسها آمده بود:"رفقا، جان خود را برای محافظت از حزب به خطر بیاندازید".
ملودی جذاب یک امتیاز است. ملودیهای تا حدودی آشنا در ذهن بیننده باقی میمانند. زیبایی منظره فوقالعاده طبیعت بکر کره شمالی و مناظر صیقلی از شهر پیونگ یانگ در اکثر آن آهنگها روی صفحه نمایش داده میشود تا این احساس را به بیننده ساکن کره شمالی القا کنند که در زیباترین کشور جهان زندگی میکنند. ویژگیهای انسانی "کیم" در سراسر موزیک ویدئوها به تصویر کشیده شده و او را در حال لبخند زدن و دست تکان دادن برای مردم نشان میدهد.
استفاده از موسیقی راهکاری برای جذابتر کردن برنامهها
به مادربزرگی در یک منطقه روستایی کره شمالی، از نوهاش که در یک منطقه شهری کار میکرد، یک تلویزیون هدیه داده شد. این جعبه چوبی واقعا شگفتانگیز بود: او میتوانست مردم را روی صفحه آن تماشا کند و به آهنگها گوش دهد، حتی میتوانست بدون نیاز به مجوز سفر از مقامهای دولتی، در پیونگ یانگ گشت و گذار کند.
در مدت زمان کوتاهی، آن جعبه چوبی به یکی از عجایب شهر تبدیل شد، اما محبوبیت آن زیاد دوام نیاورد. مردم خیلی زود علاقه خود را به این جعبه از دست دادند، زیرا محتوای آن بسیار تکراری بود. مشکل آن چه بود؟ پس از کمی تامل، آن مادربزرگ نامهای به نوهاش نوشت: "پسر عزیزم، کارمان با تلویزیونی که فرستادی تمام شد. پس لطفا یکی دیگر بخر و برای ما بفرست".
این شوخیای است که گفته میشود رئیس کمیته مرکزی پخش برنامههای تلوزیونی کره شمالی در جلسهای با همکارانش در سال ۱۹۹۴ میلادی مطرح کرده است. "جانگ جین سونگ" فعال و فراری و کارمند سابق بازوی پروپاگاندای کره شمالی پیشتر گفته بود طرح آن شوخی با هدف بیان این صورت گرفته بود که حتی پروپاگاندای حزبی هم باید جالب باشد تا واقعا موثر واقع شود.
کمتر از یک هفته بعد، "کیم جونگ ایل" رهبر وقت کره شمالی دستورالعمل جدیدی در مورد تولیدات تلویزیونی صادر کرد. او دستور داد که تلویزیون مرکزی کره ۸۰ درصد از پخش خود را با موسیقی جایگزین کند. پس از صدور آن فرمان ناگهان تلویزیون مرکزی کره به نسخه کره شمالی شبکه موسیقی معروف "ام تی وی" تبدیل شد! تهیهکنندگان و نویسندگان که برای جذاب نگه داشتن برنامهها تلاش میکردند، برنامههایی مانند "سفر موزیکال"، "موسیقی و شعر" و "کلاسیکها و مردان بزرگ" را ارائه دادند.
آهنگهای برجسته کرهای پخش شده، چون "ایثار خالصانه خلق"، "سرود ایمان و اراده" و "بیایید از سوسیالیسم محافظت کنیم" مضامین آشکارا پروپاگاندای حکومت کره شمالی بودند. برای مثال، در بخشی از سرود "ایمان و اراده" آمده است: "قویترین باور، استوارترین اراده، از آن توست، مرد آهنین بزرگ، کیم جونگ ایل، تو قوی هستی، آن قدر قوی که همیشه پیروی میشوی". در یک برنامه موسیقی درخواستی، از تماشاگران خواسته شد تا رو به دوربین توضیح دهند که این آهنگها چقدر برای شان الهامبخش هستند.
پخش انیمیشنهای هدفمند برای کودکان کره شمالی
تلویزیون مرکزی کره هر روز یک ساعت را صرف پخش فیلم و انیمیشن برای کودکان میکند. حتی یک فیلم یا انیمیشن برای کودکان نیز حاوی نکات و بسیار سرراست هستند. انیمیشنها از نظر تکنیکی با گرافیکهای قدیمی هستند. در یک انیمیشن با عنوان "به خاطر داشته باشید" به رشد یک حفره در دهان یک کودک پرداخته شده بود. پیام آن کارتون این بود که برای جلوگیری از پوسیدگی، دندانهای خود را خوب مسواک بزنید. تکنیکهای به کار رفته در کارتونهای کودکان در تلویزیون مرکزی کره اگر یک بیننده از کره جنوبی آن را تماشا کند او را به یاد تکنیکهای انیمیشنی به کار رفته در کارتونهای دهه ۱۹۸۰ میلادی خواهد انداخت.
در انیمیشنی دیگر پیام مشخص است: همه یاد میگیرند که چگونه در طول زمستان قارچهای مغذی و خوشمزه پرورش دهند، بدون نیاز به نور، بدون آفتکش و بدون کود. در واقع، محتوای پخش شده برای کودکان نیز شبیه محتوای اخبار پخش شده ساعت ۵ عصر از آن شبکه برای بزرگسالان البته با تکنیکهای انیمیشنی هستند.
مضمون سریالهای پخش شده از تلویزیون دولتی کره شمالی
برای آغاز هر سریال تلویزیونی و رادیویی در کره شمالی آن برنامه باید توسط بالاترین مقام، حتی در مرحله برنامهریزی اولیه مورد تایید قرار گیرد. ارزشهای نمایش داده شده در سریالهای کره شمالی، وفاداری به رهبر، خود اتکایی اقتصادی و خودسازی است.
برای مثال، در یک سریال پخش شده از تلویزیون کره شمالی در سال ۲۰۱۵ میلادی تحت عنوان جواوومیونگ (شعار) ارزشهای پیشتر ذکر شده بازتاب داده شده بود. در یک قسمت از آن سریال پدری پس از فروپاشی پروژه ساختمانیاش در حال رنج کشیدن است، اما با به یاد آوردن فداکاری بیپایانش در حزب کارگران دوباره به حالت عادی باز میگردد.
ایدئولوژی و پروپاگاندا کماکان از ارکان اصلی سریالهای تلویزیونی تولید کره شمالی هستند. "یک روز در تمرین" سریال پخش شده دیگری از تلویزیون مرکزی کره بود که داستان یک افسر نظامی جوان را روایت میکرد که جرات کرده بود برای اثربخشی در نبرد، عرف را زیر پا بگذارد. اعمال او سربازان دستهاش را بدبخت کرده بود. در یکی از قسمتهای آن سریال، او عمدا تفنگهای سربازانش را درست قبل از تمرین تیراندازی دستکاری کرد. زمانی که رهبر جوان دسته در طول نبرد آسیب دیده بود، با نگاه کردن به تازهترین نسخه روزنامه دولتی رودونگ سینمون که چهره "رهبر گرامی" را در صفحه اول نشان میداد، قدرت خود را بازیافت.
پیروی از فناوری بدون تغییر در محتوا
با تنوع کم در محتوای برنامههای تلویزیون دولتی کره شمالی و تکرار زیاد برنامههای پخش شده، شاید جای تعجبی نداشته نباشد که سریالهای تولید کره جنوبی علیرغم مجازاتهای سنگین تعیین شده از سوی حکومت کره شمالی در مورد تماشاگران آن تولیدات تلویزیونی، در بین مردم عادی کره شمالی بسیار محبوب هستند. علیرغم آن که حکومت کره شمالی در سالیان اخیر با خرید تجهیزات به روزتر تلویزیونی از چین سعی کرده از روندهای فناوری روز پیروی کند، اما محدودیتهای تعیین شده از سوی نظام سیاسی آن کشور باعث شده تا تغییر چشمگیری در محتوای برنامهها ایجاد نشود.
تلویزیون مرکزی کره شمالی برنامههای تولید داخل را پخش میکند، اما تعداد آن تولیدات آن در مقایسه با کره جنوبی ناچیز است. بخش عمده فیلمها و برنامههای تلویزیونی کره شمالی بر تاریخ خاندان کیم، دوره انقلابی آن کشور و سایر جنبههای تبلیغات رژیم سیاسی تمرکز دارند. این امر جای کمی برای خلاقیت باقی میگذارد. تمام سریالهای کره شمالی با یک متن آغازین مشابه آغاز میشوند: "هنر خلق به اجرای دستورالعمل گسترش گسترده دانش در مورد دستاوردهای رهبر گرامی اختصاص دارد". سریالهای تاریخی از معدود تولیدات کره شمالی هستند که خانواده کیم را به تصویر نمیکشند یا حزب کارگران را ستایش نمیکنند، زیرا وقایع مربوط به قبل از زمان قدرت گیری آنان را روایت میکنند.
روایتهای فراریان کره شمالی حاکی از آن هستند که سریالهای تاریخی در گذشته گهگاه پخش میشدند، اما یافتن آن نوع از سریالها در میان برنامههای فعلی تلویزیون مرکزی کره دشوارتر شده است. در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی سریالهای تاریخی برای تاکید بر اهمیت تاریخ و اصل "اولویت با خلق" نمایش داده میشدند. با این وجود، در دوران رهبری "کیم جونگ اون" تاکید بر بتسازی از چهره رهبر رژیم بازگشته و در نتیجه تولید سریالهای تاریخی که به چهرههای دیگر میپردازند، کاهش یافته است.
چرا سریالهای تاریخی ساخت کره جنوبی بین مردم کره شمالی محبوب هستند؟
فراریان از کره شمالی میگویند از اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی امنیت غذایی شهروندان کره شمالی به پایینترین حد خود رسید و پس از آن در دوران زمامداری "کیم جونگ اون" تعداد سریالهای تاریخی کم تری از تلویزیون مرکزی کره پخش شدهاند. اگرچه دسترسی به سریالهای تاریخی کاهش یافته است، اما این سریالها کماکان در بین مردم کره شمالی محبوب هستند.
این سریالهای تاریخی جذاب هستند، زیرا عمدتا بر زندگی شخصیتهای عادی تمرکز دارند و نه پادشاهان و بوروکراتها. ساکنان کره شمالی این مولفه را دوست دارند، زیرا اکثر نمایشها و فیلمهایی که به تماشای آن عادت کردهاند، حاوی محتوای سیاسی قوی هستند و زندگی مردم عادی در آن نادیده گرفته شده است. ورود قاچاقی تولیدات کره جنوبی به کره شمالی با استقبال مخاطبان مشتاق در کره شمالی همراه بوده است به طوری که بسیاری از اهالی کره شمالی مشتاق سریالهای تاریخی کره جنوبی هستند. سریالهای کره جنوبی از کیفیت تولید و تخیل پردازی برخوردارند که برای بینندگان کره شمالی مسحورکننده است.
تقلید کره شمالی از سریال آمریکایی "فرندز"!
گروهی از دوستان که همگی در یک آپارتمان زندگی میکنند، زندگی روزمره خود را در شهری بزرگ دنبال میکنند. دوربین آنان را در فضای بیرون از خانه، در آسانسور و در آپارتمانهای شیک یکدیگر دنبال میکند جایی که آنان با یکدیگر شوخی میکنند و وقت میگذرانند.
ممکن است با این توصیف به یاد سریال آمریکایی "فرندز" افتاده باشید. با این وجود، این توصیف برای سریال تلویزیونی "همسایههای ما" محصول سال ۲۰۱۳ در کره شمالی نیز صدق میکند! سریالی که در آن همسایههای فضول در زندگی دو نفر از ساکنان مجرد ساختمان دخالت کرده میکنند. همین موضوع دستمایه بروز سوءتفاهمهای ناخوشایند و طنزهای خندهدار میشود.
این تغییر رویکرد ممکن است بازتاب دهنده اولویتهای "کیم جونگ اون" باشد: "تاکید بیشتر بر خانواده به جای اولویت دادن به دولت". این در حالیست که در دوران زمامداری "کیم جونگ ایل" پدرش تاکید اصلی بر اولویت دادن به دولت بود. این نمایشها هم چنین زمان زیادی را صرف تبلیغ "زندگی خوب" در پیونگ یانگ میکنند که به عنوان یک پاداش سیاسی یا منفعت سیاسی برای کسانی که به حزب وفادار هستند، ارائه میشود.
مکانی که ماجرای سریال "همسایههای ما" در آن میگذرد یکی از مناطقی در پیونگ یانگ است که ساکنان آن افرادی هستند که در ازای خدمت وفادارانه به رژیم آپارتمان دریافت کردهاند و به هیچ وجه بازتابی از نحوه زندگی یک فرد عادی نیست.
در یکی از قسمتهای سریال "همسایههای ما" صحنهای نشان داده میشود که در آن همسایگان پس از تماشای تصویر پرتاب موشک در اخبار تلویزیون جشن میگیرند. هم چنین، در این سریال بازیگران با خوشحالی حیاط خانه شان را برف روبی کرده و با خوشحالی با قطعی برق که آنان را مجبور میکنند به جای استفاده از آسانسور پلههای زیادی را در ساختمان بپیمایند مواجه میشوند که ارائه دهنده این پیام به مخاطب کرهای است که همواره باید با لبخند و شادمانی با مشکلات و دشواریها مواجه شود!
اما در کره شمالی فقیر، چه کسی این برنامههای تلویزیونی جدید را تماشا میکند؟ اکثر خانوارها در پیونگ یانگ تلویزیون دارند، اگرچه این تعداد در میان ساکنان حومه شهر کمتر است. اگرچه برق معمولا حدود ساعت ۱۰ شب قطع میشود، اما این زمان برای تماشای یک سریال تلویزیونی پیش از خاموش شدن چراغها کافی است.
تاکید بر روی جوانان در برنامههای تلویزیونی سالیان اخیر کره شمالی
بسیاری از برنامههای تلویزیونی کره شمالی، جوانان و علم را که برای کیم جونگ اون مهم هستند، به شکلی مثبت به تصویر میکشند. جوانان پایگاه قدرت "کیم جونگ اون" هستند، زیرا او نیز خود جوان است؛ بنابراین تاکید زیادی بر پرورش و تربیت جوانان وجود دارد. از دید "کیم جونگ اون" علم و فناوری از جمله برنامه هستهای آن کشور مهم هستند و باید به نمایش گذاشته شوند.
استراتژی کیم از ابتدا مدرنیزاسیون پروپاگاندا بوده است تا ضمن پیروی از خط حزب کارگران، آن را به شکلی جذابتر، واقعیتر و سرگرمکنندهتر به مخاطب ارائه دهد. این امر با تلاش برای مدرنیزاسیون روشهای ارائه از سوی تلویزیون مرکزی کره یا اصلاح برنامهها، مانند معرفی نسل جدیدی از گویندگان اخبار مرد و طراحی مجدد استودیوهای خبری از سال ۲۰۱۲ میلادی به این سو و استفاده از جلوههای بصری برای تقویت محتوای اخبار یا سخنرانیهای مقامهای ارشد از سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ آغاز شد. جلوههای بصری کماکان در حال تکامل بودهاند و شامل استفاده از گرافیک سهبعدی و فیلمهای فیلمبرداری شده با پهپاد میشوند.
پذیرش مشکلات؛ ویژگی متمایز برنامههای تلویزیونی دوران زمامداری "کیم جونگ اون"
یکی دیگر از ویژگیهای قابل توجه پروپاگاندای کره شمالی در دوران زمامداری کیم جونگ اون، پذیرش مشکلات بوده است. تیم تبلیغاتی "کیم جونگ اون" به جای پنهان کردن مشکلات، همان طور که معمولا در گذشته در کره شمالی انجام میشد، کاستیها و نقاط ضعف را با اذعان عمومی به مشکلات و نشان دادن تلاش برای اصلاح آن، به ابزارهای پروپاگاندای موثری تبدیل کرده است. اعتراف عمومی حکومت کره شمالی در ماه مه ۲۰۱۴ میلادی به فرو ریختن یک ساختمان در پیونگ یانگ، که در آن زمان بسیار نادر بود، یکی از اولین نشانههای این روند بوده است. پخش تقریبا همزمان تصاویر از مکانهای سیلزده در تابستان ۲۰۲۰ توسط تلویزیون مرکزی کره و سخنرانی اشکآلود کیم جونگ اون و عذرخواهی از مردم به خاطر "مشکلات بیسابقه" آنان در رژه نظامی اکتبر ۲۰۲۰، هر دو نمونهای از این سیاست بودند. انتقاد از نقاط ضعف سیستم، از جمله فساد، و سرزنش مقامهای دولتی همگی در پروپاگاندای کره شمالی به امری رایج در سالیان اخیر تبدیل شدهاند.
این روندها نشان میدهند که کیم جونگ اون از همان ابتدای قدرت گیری فوریت تطبیق پروپاگاندای کره شمالی با زمانه در حال تغییر را برای مقابله با جریان اطلاعات و محتوای فرهنگی خارجی درک کرده بود. در چنین بستری، مضامین و حال و هوای سریالهای تلویزیونی جدید کره شمالی نباید چندان تعجبآور باشد. با این وجود، علیرغم آن چه گفته شد، هدف نهایی پروپاگاندای کره شمالی تغییر نکرده است: شکلدهی و کنترل برداشتهای عمومی از مسائلی که برای تضمین امنیت رژیم کلیدی هستند. این امر تا زمانی که رژیم کیم پابرجاست، هرگز تغییر نخواهد کرد.
اخبار ورزشی بینالمللی؛ تحولی در پخش شبکه تلویزیون دولتی کره شمالی
پس از قدرت گیری کیم جونگ اون، یکی از تغییرات قابل توجه در تلویزیون مرکزی کره افزایش پخش برنامههای ورزشی بینالمللی بوده است. این تغییر از سال ۲۰۱۰ آغاز شد. در طول بازیهای جام جهانی ۲۰۱۰ میلادی آن شبکه تلویزیونی مسابقه فوتبال بین کره شمالی و پرتغال را به صورت زنده پخش کرد. این اولین بار بود که یک بازی ورزشی به صورت زنده از آن شبکه تلویزیونی پخش میشد. دلایل این تغییر رویه در تغییر محیط فرهنگی و اجتماعی و آگاهی مردم کره شمالی نهفته بود. تاجران مرزی کره شمالی و چین تعداد قابل توجهی از محتوای تلویزیونی و دیویدی را وارد کره شمالی کردهاند. همین موضوع باعث افزایش تماشای محتوای خارجی توسط مردم کره شمالی شده است. این تغییرات اجتماعی و فرهنگی میتوانست یک عامل خطر برای رهبر تازه به قدرت رسیده باشد.
تلویزیون مرکزی کره از پاییز ۲۰۱۲ میلادی بخش اخبار ورزشی بینالمللی اخبار ساعت هشت شب را مجددا در دستور کار قرار داد. اخبار ورزشی بینالمللی در ابتدا در دهه ۱۹۸۰ میلادی از آن شبکه گزارش میشد، اما در اواسط دهه ۱۹۹۰ لغو شد. در دهه ۱۹۸۰ میلادی اخبار ورزشی عمدتا مسابقات دو و میدانی را به نمایش میگذاشت و به ندرت ورزشهای تجاریشده مانند فوتبال حرفهای را گزارش میکرد.
بخش اخبار ورزشی بینالمللی جدید تلویزیون مرکزی کره در سالیان اخیر از بسیاری جهات کاملا متفاوت گذشته است. نخست آن که مدت زمان بخش اخبار ورزشی بینالمللی به تقریبا ده دقیقه افزایش یافته است. این بخش تقریبا یک سوم یا نیمی از کل برنامه خبری فعلی کره شمالی را شامل میشود. دوم آن که محتوای گزارشها قابل توجه است. اخبار بینالمللی ورزشهای مختلف، به طور خاص فوتبال حرفهای و بازیهای بسکتبال در اروپا را پوشش میدهد. در مورد فوتبال، اخبار ورزشی تقریبا هر بار بازیهای بوندسلیگای آلمان و لیگ برتر اسپانیا را گزارش کرده است. گویندگان به طور متناوب بازیها را توضیح میدهند. آنان تمایل دارند توضیحات دقیقتری را درباره بازیکنان درجه یک ارائه کنند. از آنجایی که فوتبال محبوبترین ورزش در کره شمالی است، قدرت حاکم ممکن است گزارش بازیهای فوتبال را به عنوان ابزاری مفید برای جلب رضایت و اتحاد مردم قلمداد کرده باشد.
گذشته از فوتبال و بسکتبال، اخبار ورزشی موارد متنوعی مانند اسکی، تنیس، مسابقات موتورسواری، راگبی و هندبال را نیز پوشش میدهد. گویندگان ضمن توضیح بازیها، اطلاعات بیشتری در مورد آن ورزشها ارائه میکنند. این نشان میدهد که مخاطبان کره شمالی با چنین ورزشهایی چندان آشنایی ندارند.
هدف اصلی سیاست تربیت بدنی کره شمالی، پرورش شهروندان به عنوان "انسانهای کمونیستی" است که میتوانند از طریق ورزش به انقلاب و دفاع ملی کمک کنند. براساس این سیاست، حکومت کره شمالی با تعیین دومین یکشنبه هر ماه به عنوان "روز ورزش" و انجام بازیهای ورزشی در هر منطقه، مردم آن کشور را تشویق کرده است تا تربیت بدنی را به بخشی از زندگی خود تبدیل کنند.
سخن پایانی
چارچوب خبری ما را قادر میسازد تا دریابیم که مقامهای کره شمالی چه چیزی را میخواهند به مردم خود نشان دهند. نخست آن که بسیاری از گزارشهای خبری "حمایت از کره شمالی" بازتاب دهنده قصد مقامهای کره شمالی برای تبلیغ این دیدگاه است که کره شمالی از نظر دیپلماسی خارجی منزوی نیست. این کار با نشان دادن این که مردم و گروههایی از کشورهای سراسر جهان حمایت و همبستگی خود را از کره شمالی اعلام میکنند، صورت میگیرد. دوم آن که اخبار "ضد آمریکایی- ضد امپریالیستی" توسط مقامهای کره شمالی به عنوان ابزاری برای اعلام سیاست خارجی مستقل آن کشور در قبال ایالات متحده به عموم مردم مورد استفاده قرار میگیرد. نکته سوم آن که اخبار بخش "همبستگی با کشورهای سوسیالیستی و متحدان" نشان میدهد که کدام کشورها دغدغه اصلی کره شمالی هستند. علاوه بر این، مقامهای کره شمالی با ارائه چندین مدل توسعه از طریق گزارشهای "توسعه اجتماعی" در مورد جهان سوم، قصد دارند مردم کره شمالی را برای بهبود جامعه خود بسیج کنند.
در سالیان اخیر، به ویژه پس از به قدرت رسیدن "کیم جونگ اون" تغییراتی در رویه پخش برنامههای تلویزیون دولتی کره شمالی ایجاد شده از جمله همان طور که پیشتر اشاره شد پخش معدود سریالهای طنز ساخت داخل، پخش اخبار ورزشی بین المللی، ساخت سریالهایی در سبک و مضمون نزدیک به سریالهای کره جنوبی، نمایش کاراکترهایی در سریالهای جدید با لباسهای بهتر و مردان با مدل موهای شیکتر نسبت به گذشته و حتی برهم زننده هنجارهای مردسالارانه جامعه کره شمالی (از جمله در نمایش صحنهای از پیش بند بستن یک مرد و انجام دادن کارهای خانه) با هدف جلب مخاطبان جوان بوده است. با این وجود، این اقدامات انقلابی اساسی در محتوای برنامههای تلویزیونی نبوده و تلویزیون مرکزی کره کماکان به عنوان اهرم پروپاگاندای حکومت کره شمالی مورد استفاده قرار میگیرد.
تلویزیون مرکزی کره به عنوان ارگان حزب، با وفاداری به اصول اساسی قانون اساسی از خط مشی حزب کارگران پیروی میکند. این شبکه تلویزیونی موظف است تا منطق رهبری کره شمالی را توجیه کند و دستورالعملهای رهبر را به مردم ابلاغ و القا کند. برنامههای خبری تلویزیون مرکزی کره بیشتر بر بیانیهها تاکید دارند و نه بر تصاویر و تمرکز بیشتر آن بر روی اطلاعرسانی و مشروعیتبخشی به الزامات سیاسی است. بنابراین، آن شبکه تلویزیونی برای سرعت عمل رقابت نمیکند. این گرایش به طور مساوی در مورد گزارش اخبار بینالمللی آن شبکه نیز صدق میکند.
اخبار بینالمللی در تلویزیون مرکزی کره بازتاب دهنده سیاست خارجی حکومت آن کشور است. در مورد مسئله هستهای، اخبار بینالمللی تلویزیون مرکزی کره دو نوع چارچوب خبری را نشان داده است "ضدیت با امپریالیسم آمریکایی" و "حمایت سایر بازیگران سیاسی از کره شمالی". آن شبکه تلویزیونی با گزارش اخبار "ضد آمریکایی- ضد امپریالیستی" مشروعیت ادعاهای حکومت کره شمالی را برای عموم مردم ترویج میکند و با نشان دادن اخبار "حمایت از کره شمالی"، مقامات کره شمالی این پیام را منتشر میکنند که کره شمالی از نظر دیپلماتیک کشوری منزوی نیست.
منابع:
ABC News (۲۰۱۸) , What I learned from watching a week of North Korean TV
Daily NK (۲۰۱۶) , North Korean dramas – what do they tell us?
Jung, Sokkeung (۲۰۱۳) , A Content Analysis of International News on North Korean Central TV: New Leadership’s Perception of the World, Journal of Peace and Unification, Vol.۳, No.۲
Kim, Subin (۲۰۱۵) , A propaganda merry-go-round: what North Koreans watch on TV, The Guardian
Lee, Rachel Minyoung (۲۰۲۵) , Quick Take: North Korean TV Propaganda, ۳۸ North
Teo, Wendy (۲۰۲۵) , From propaganda to passion: N. Korean TV show mimics K-drama to fend off banned media from the South, The Straits Times
Young, Lesile (۲۰۱۷) , How North Korea is using TV sitcoms as state propaganda, Global News