اقتصاد24- خانه‌های 30 متری تازه‌ترین پیشنهاد مدیران ایرانی برای خانه‌دار شدن مردم است. تازه‌ترین آمار شهردار تهران نشان می‌دهد که متوسط سهم مسکن از سبد هزینه خانوار از حدود 30درصد به 50 درصد رسیده است. کمال اطهاری، کارشناس مسکن در گفت‌وگو با شهروندآنلاین می‌گوید: این سهم در کلانشهرهایی همچون تهران به بالای 70درصد رسیده و بسیاری از خانوارها دیگر قدرت و توان پرداخت اجاره‌های سنگین را ندارند و ناچار به شهرهای حاشیه تهران رفته‌اند. بر اساس آخرین آماری که وزیر کشور اعلام کرده حدود 11میلیون حاشیه‌نشین در کشور وجود دارد. فردین یزدانی، مدیر علمی طرح جامع مسکن پیشتر گفته بود که گرایش به سمت سکونت در مناطق غیررسمی ظرف ۶ ماه گذشته نزدیک به ۲۲درصد افزایش یافته است.
حاشیه‌نشین‌هایی که به گفته بسیاری از کارشناسان گرانی مسکن تعداد آنها را بیشتر کرده است. حالا بسیاری از مسئولان ساخت سوییت‌های نقلی را راهکاری برای مقابله با توسعه حاشیه‌نشینی در تهران و کلانشهرهای بزرگ اعلام می‌کنند. حدود یک ماه پیش بود که علی ربیعی، سخنگوی دولت از پیگیری پیشنهاد شهردار تهران برای ساخت مسکن اجاره‌ای با متراژ کوچک خبر داد. بعد از اعلام پیشنهاد شهرداری برای برای ساخت خانه‌های با متراژ کوچک، سازندگان تهران هم از ساخت خانه‌های 30 متری می‌گویند.
البته کمال اطهاری، کارشناس مسکن می‌گوید که برای مقابله با کمبود مسکن در برنامه اول توسعه یعنی‌سال 68 ساخت واحدهای مسکونی کوچک دیده شده، اما هیچ‌گاه در طرح‌های جامع شهری کم درآمدها گنجانده نشده‌اند و نوعی شهروند زدایی دهک‌های پایین درآمدی را در برنامه‌های شهری شاهد بودیم.
به گفته او، بسیاری از شهروندان در کشورهای اروپایی و آسیای شرقی در خانه‌های با متراژ بین 30 تا 50 متر زندگی می‌کنند. جالب است که بدانید مساحت کافی سرانه براساس اسناد سازمان‌های مرتبط معادل 14 مترمربع در نظر گرفته شده است. به این ترتیب داشتن سرانه کمتر از این موارد به‌عنوان نقطه‌ضعف سکونتی تلقی می‌شود. درواقع اگر متوسط جمعیت خانوار ایرانی را 3.3 نفر(براساس سرشماری‌سال 98) در نظر بگیریم، متراژ واحدهای مسکونی باید حدود 46 متر مربع باشد. این کارشناس مسکن که معتقد است ایران نمی‌تواند توسعه پیدا کند مگر با ساخت خانه‌هایی با مساحت پایین، تأکید کرد:«البته ساخت خانه‌هایی با متراژ کوچک به معنای افزایش جمعیت پایتخت نیست. چرا که جمعیت تهران حتی بیش از ظرفیت آن است و باید شرایط اسکان و خانه‌های مردم به نوعی ساماندهی شود.»
کوچک متراژها پر طرفدارترند
مسکن کوچک متراژ که واحدهای 50 تا 60 متری را شامل می‌شود درحال حاضر بیشترین متقاضی مصرفی را در بازار مسکن دارد. براساس گزارش رسمی بانک مرکزی از بازار مسکن شهرتهران در تیرماه بیشترین معاملات مسکن مربوط به واحدهای 50 تا 60 متر، 60تا 70 متر و 70 تا 80 متر است. بر همین اساس سیاست‌گذاران در طرح‌های جدید ساخت مسکن، یکی از شروط ساخت را آماده کردن واحدهای کوچک قرار داده‌اند. سیاست‌گذاران با توجه به تجربه خالی ماندن 2.5میلیون مسکن به این نتیجه رسیدند که واحدهای کوچک مورد تقاضای دهک‌های متوسط است و با توجه به افزایش قیمت مسکن توان مالی اقشار متوسط با مسکن کوچک متراژ متناسب است. از طرف دیگر، مهیا کردن مسکن برای دهک‌های پایین و اقشار کم درآمد در قالب مسکن استیجاری هم شامل واحدهای کوچک می‌شود.
یک‌درصد آپارتمان‌ها بالای 500 مترند
آمارهای اعلامی نشان می‌دهد که در پایتخت ایران بیش از 2میلیون و 867هزار منزل مسکونی وجود دارد که حدود 87درصد این خانه‌ها، واحدهای آپارتمانی است. جالب است که بدانید از این تعداد چیزی حدود 2هزار و 454 منزل مسکونی با مساحتی بالای 500متر نیز در تهران موجود است؛ یعنی کمتر از یک‌درصد کل خانه‌های شهر. آمارها می‌گوید که در حدود 2میلیون و 500 واحد آپارتمان مسکونی و بالغ بر 360هزار منزل مسکونی غیرآپارتمانی در تهران وجود دارد و جالب این‌که بیشتر منازل این شهر بین 51 تا 75 متر هستند، یعنی بیش از 970هزار خانه که سهمی حدود ۳۵درصد از کل فضای مسکونی پایتخت را به خود اختصاص داده است.
سوییت‌های نقلی در تهران چند؟
البته خرید این سوییت‌های نقلی خیلی هم ارزان تمام نمی‌شود. براساس آخرین آمار اعلامی متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در معاملات خرید و فروش آپارتمان در شهر تهران مردادماه امسال ۱۳میلیون و۱۸۰هزار تومان بوده است. یک حساب کتاب سرانگشتی به خوبی نشان می‌دهد که خرید یک سوییت 30 متری با همین قیمت دست کم برای شما 395میلیون تومان آب می‌خورد. البته در همین پایتخت هم هستند مناطقی که می‌توان با کمتر از 300میلیون تومان در آنها صاحبخانه شد.
بررسی جدیدترین قیمت مسکن در تهران حاکی از آن است که یک واحد مسکونی 13سال ساخت 45 متری واقع در مولوی (هرندی) با قیمت 260میلیون تومان (هر مترمربع حدود 5میلیون و 770هزار تومان) برای فروش عرضه شده است. آپارتمان یک‌خوابه 21سال ساخت به مساحت 39 متر واقع در ارامنه 298میلیون تومان (هر مترمربع حدود 7.6میلیون تومان)، واحد مسکونی 40 متری یک‌خوابه با عمر 15سال در بریانک 255میلیون تومان، سوییت یک‌خوابه واقع در کارون جنوبی به مساحت 32 مترمربع 289میلیون تومان (هر مترمربع حدود 9میلیون تومان) و سوییت 32 متری 21سال ساخت در سلسبیل جنوبی 290میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.
60درصد، زیر خط فقر مسکن
سهم قیمت مسکن در سبد هزینه خانوار ایرانی حدود 30درصد بوده که حالا شهردار تهران می‌گوید این سهم برای تهرانی‌ها به بیشتر از 50درصد رسیده است. پیروز حناچی، شهردار تهران با اعلام این موضوع توضیح داد: «سهم اجاره‌بها در سبد خانوار ایرانی به بیش از ۵٠درصد رسیده و این یعنی رسیدگی به چالش مسکن از ضرورتی سرنوشت‌ساز برخوردار است.» البته کمال اطهاری می‌گوید که این سهم برای پایتخت‌نشین‌ها حدود 70درصد است.
۱۷درصد خانوارهای اجاره‌نشین در شهر تهران در واحدهای کمتر از ۵۰ متری زندگی می‌کنند
به گفته این کارشناس مسکن پیش از رشد صددرصدی قیمت مسکن حدود 4 دهک جامعه یعنی 40درصد مردم زیر خط فقر مسکن زندگی می‌کردند، اما حالا حداقل 6 دهک از جامعه یعنی 60درصد مردم زیر خط فقر مسکن قرار دارند که شرایط بسیار نگران‌کننده‌ای است. او با اشاره به طرح‌های ابتر و اجرای نصفه‌ونیمه برنامه‌های شهرسازی در کشور گفت: «متاسفانه وزرای مسکن در ایران کار شهرسازی را تقلیل داده‌اند، چراکه افرادی که بر صندلی این وزارتخانه تکیه زده‌اند به جای این‌که وزیر شهرسازی باشند، وزیر بنایی بوده‌اند. »
41 درصد تهرانی‌ها اجاره‌نشین هستند
پیشنهاد مطرح‌شده توسط سازندگان مسکن، عرضه خانه‌هایی با متراژ ۳۰ متر است و این سازندگان گفته‌اند که اگر شهرداری حداقل متراژ ساخت‌وساز در طرح تفصیلی تهران را از ۵۰ به ۳۰ مترمربع کاهش دهد، خانه‌هایی با قیمت پایین برای عرضه در بازار اجاره می‌سازند. اما آیا با توجه به ویژگی‌های خانوارهای تهرانی، خانه‌های کوچک متراژ، توان تنظیم بازار اجاره مسکن در شهر تهران را خواهند داشت؟ آیا مستاجران تهرانی حاضر به اسکان در خانه‌های کوچک متراژ خواهند بود؟
نمونه 2درصدی سرشماری سال ۱۳۹۵ برای شهر تهران نشان می‌دهد حدود ۴۱درصد از خانوارهای تهرانی، اجاره‌نشین هستند که حدود ۹۰درصدشان در خانه‌های ۵۰ متری و بیشتر ساکن‌اند. براساس این سرشماری ۱۷درصد خانوارهای اجاره‌نشین در شهر تهران در واحدهای کمتر از ۵۰ متری زندگی می‌کنند که ۲۸درصد آنها را خانوارهای دو نفره، ۲۷درصد آنها را خانوارهای سه نفره و ۱۹درصد آنها را خانوارهای چهار نفره تشکیل می‌دهد. اگر براساس این نمونه، میانگین بعد خانوار را به‌طور متوسط 3 نفر در نظر گیریم، متوسط متراژ هر نفر حدود 16 متر خواهد بود. البته فعالان بازار می‌گویند که حالا شرایط نسبت به 3سال پیش به مراتب بدتر شده و تعداد خانوارهایی که قادر به سکونت در شهرهای حاشیه‌ای تهران نیستند و به دنبال سوییت‌هایی با متراژ کمتر از 50 متر هستند، چند برابر شده است.
منبع: شهروند