اقتصاد۲۴- در سالهای اخیر با گسترش مدلهای زبانی هوش مصنوعی، ابزارهایی پدید آمدهاند که میکوشند جستوجو در اینترنت را هوشمندتر و دقیقتر کنند. یکی از مهمترین و بحثبرانگیزترین این ابزارها، پرپلکسیتی (Perplexity AI) است. این موتور جستوجوی مبتنی بر هوش مصنوعی نهتنها اطلاعات را از وب جمعآوری میکند، بلکه با تحلیل و استدلال متنی، پاسخی دقیق و خلاصه به کاربر ارائه میدهد. پرپلکسیتی را میتوان ترکیبی از توانایی جستوجوی گوگل و درک متنی ChatGPT دانست؛ ابزاری که هدفش، جایگزین کردن شیوه سنتی جستوجو با یک تجربه گفتوگومحور و تعاملی است.
پرپلکسیتی در سال ۲۰۲۲ توسط گروهی از مهندسان سابق شرکتهای OpenAI، متا و گوگل تأسیس شد. هدف این تیم از ابتدا روشن بود: ساخت موتوری که بتواند نه فقط لینکها را فهرست کند، بلکه پاسخ واقعی و مستند به پرسشهای کاربران ارائه دهد. در حالی که موتورهای جستوجوی سنتی مانند گوگل یا بینگ، صرفاً فهرستی از نتایج را نشان میدهند، پرپلکسیتی با تحلیل محتوا، خلاصهای قابلاعتماد تولید میکند و منابعش را نیز به صورت دقیق در زیر پاسخ نمایش میدهد.
ایده اصلی پرپلکسیتی بر پایه ترکیب دو مفهوم بنا شده است: درک زبانی (Language Understanding) و جستوجوی بلادرنگ (Real-time Search). به بیان سادهتر، این موتور هوشمند ابتدا مفهوم پرسش را میفهمد، سپس به سراغ منابع معتبر میرود و پس از تحلیل دادهها، پاسخی منسجم و انسانی مینویسد. همین ویژگی سبب شده که پرپلکسیتی در مدت کوتاهی محبوب کاربران حوزه فناوری، روزنامهنگاران و پژوهشگران شود.
هسته اصلی پرپلکسیتی بر پایه مدلهای زبانی پیشرفته و الگوریتمهای جستوجوی بلادرنگ طراحی شده است. این ابزار از مدلهای زبانی مشابه GPT بهره میبرد، اما برخلاف ChatGPT که پاسخها را از دانش پیشینی خود تولید میکند، پرپلکسیتی به اینترنت متصل است و در همان لحظه جستوجو، اطلاعات تازه را از منابع آنلاین استخراج میکند.
پرپلکسیتی برای هر پرسش چند مرحله انجام میدهد: ابتدا پرسش کاربر را تحلیل و سادهسازی میکند تا بفهمد منظور دقیق چیست. سپس با استفاده از الگوریتمهای جستوجوی هوشمند، منابع مرتبط را شناسایی کرده و محتوا را میخواند. در مرحله بعد، دادههای جمعآوریشده با مدل زبانی ترکیب میشود تا پاسخی روان، خلاصه و دقیق تولید گردد. در پایان نیز فهرست منابع مورد استفاده به صورت لینک ارائه میشود تا شفافیت حفظ شود.
از دیگر ویژگیهای جالب پرپلکسیتی، امکان گفتوگو و پرسیدن سؤالهای پیدرپی است. یعنی کاربر میتواند پس از دریافت پاسخ، سؤالش را اصلاح کند یا ادامه دهد، و سیستم به صورت زمینهای (Contextual) پاسخ جدید را بر اساس گفتوگوی قبلی ارائه میدهد. این قابلیت باعث میشود تجربه جستوجو بسیار طبیعیتر و انسانیتر از جستوجو در گوگل باشد.
یکی از دلایل محبوبیت پرپلکسیتی، سادگی رابط کاربری آن است. طراحی مینیمال، تمرکز بر محتوا و حذف تبلیغات باعث شده تجربه کار با این ابزار تمیز و روان باشد. پس از وارد کردن پرسش، در چند ثانیه پاسخ ظاهر میشود و در پایین پاسخ، منابعی که از آنها استفاده شده، با عنوان و لینک مشخص درج میگردد.
بیشتر بخوانید: مایکروسافت کوپایلت چیست و چه مزیت رقابتی دارد؟
کاربران میتوانند در حالت Anonymous بدون حساب کاربری از پرپلکسیتی استفاده کنند، یا با ایجاد حساب، به قابلیتهای پیشرفتهتری مانند تاریخچه جستوجو، حالت «Copilot» و فیلترهای تخصصی دسترسی پیدا کنند. حالت Copilot در واقع یک همراه جستوجوگر است که به کاربر پیشنهاد میدهد چطور پرسش خود را دقیقتر مطرح کند تا نتایج بهتری بگیرد.
پرپلکسیتی علاوه بر نسخه وب، اپلیکیشن مخصوص موبایل نیز دارد که در سیستمعاملهای اندروید و iOS قابل نصب است. این برنامه نیز همان تجربه روان و سریع نسخه دسکتاپ را ارائه میدهد.
یکی از نگرانیهای اصلی کاربران در مواجهه با هوش مصنوعی، دقت پاسخها و اعتبار منابع است. تیم توسعه پرپلکسیتی از همان ابتدا تلاش کرده با نمایش منابع استنادشده در هر پاسخ، شفافیت کامل را حفظ کند. هر پاسخی که پرپلکسیتی تولید میکند، با استناد به چند منبع معتبر همراه است؛ به همین دلیل کاربر میتواند با کلیک روی لینکها صحت اطلاعات را بررسی کند.
این ویژگی تفاوت بزرگی با چتباتهایی مانند ChatGPT ایجاد میکند، زیرا مدلهای زبانی سنتی معمولاً منبع مشخصی ارائه نمیدهند و پاسخها ممکن است از ترکیب دادههای آموزشی قدیمی شکل گرفته باشند. در مقابل، پرپلکسیتی همواره به دادههای زنده وب دسترسی دارد و همین موضوع باعث شده اطلاعات آن در حوزههای خبری، علمی و تکنولوژی تازهتر و قابلاتکاتر باشد.
پرپلکسیتی خود را نه جایگزین کامل گوگل میداند و نه یک رقیب مستقیم ChatGPT. هدف آن، ترکیب مزیتهای هر دو است: سرعت و گستردگی جستوجوی گوگل با هوشمندی و استدلال زبانی ChatGPT. برخلاف گوگل که فهرستی از لینکها را نمایش میدهد، پرپلکسیتی پاسخ نهایی را تولید کرده و در عین حال منابع را نیز نشان میدهد.
در مقایسه با چتباتهای صرفاً متنی، پرپلکسیتی ساختار تعاملیتری دارد و تمرکز آن بر دقت و منبعمحوری است. این ویژگی باعث شده بسیاری از روزنامهنگاران، پژوهشگران و تولیدکنندگان محتوا از آن به عنوان ابزاری برای جمعآوری دادههای اولیه و تحقیقات سریع استفاده کنند.
پرپلکسیتی به تدریج جای خود را در حوزههای گوناگون باز کرده است. در روزنامهنگاری برای جمعآوری سریع اطلاعات و مقایسه منابع خبری، در آموزش و دانشگاهها برای مرور تحقیقات و خلاصهسازی مقالات، و در کسبوکارها برای تحلیل بازار و تحقیق رقبا مورد استفاده قرار میگیرد.