اقتصاد۲۴- سبدگردانی در بورس به فرایندی گفته میشود که طی آن سرمایهگذار داراییهای مالی خود را به یک شرکت سبدگردان یا مدیریت حرفهای واگذار میکند تا این شرکت با دانش تخصصی و ابزارهای تحلیلی خود، سبدی از سهام و اوراق بهادار را برای او مدیریت کند. هدف اصلی سبدگردانی، مدیریت سرمایه و افزایش بازدهی از طریق انتخاب بهینه داراییها و کاهش ریسکهای غیرضروری است. سرمایهگذار میتواند میزان ریسک پذیری، اهداف سرمایهگذاری و محدودیتهای خود را مشخص کند تا شرکت سبدگردان مطابق با آنها تصمیمگیری کند.
نقش شرکتهای سبدگردان
شرکتهای سبدگردان نقش اصلی را در فرایند سبدگردانی ایفا میکنند. این شرکتها تیمهای تحلیل مالی و سرمایهگذاری دارند که بازار سرمایه را به طور مستمر رصد میکنند. آنها با تحلیل بنیادی و تکنیکال سهام، روندهای بازار، گزارشهای مالی شرکتها و شاخصهای اقتصادی، تصمیم میگیرند که چه داراییهایی در سبد سرمایهگذار قرار گیرد و چه زمانی خرید و فروش انجام شود. این فرایند شامل بررسی فرصتهای سرمایهگذاری، مدیریت نقدینگی و تعدیل ترکیب سبد بر اساس شرایط بازار است.
قرارداد سبدگردانی
برای آغاز فرایند سبدگردانی، سرمایهگذار و شرکت سبدگردان قراردادی منعقد میکنند. این قرارداد مشخص میکند که شرکت سبدگردان چه اختیاراتی در مدیریت سرمایه دارد و سرمایهگذار چه انتظاراتی از بازدهی و گزارشدهی دارد. معمولاً قرارداد شامل تعیین سقف و کف سرمایهگذاری، سیاستهای تخصیص داراییها، نحوه گزارشدهی، دورههای ارزیابی عملکرد و شرایط فسخ قرارداد است. قرارداد سبدگردانی به صورت شخصیسازی شده تنظیم میشود و میتواند برای هر سرمایهگذار متفاوت باشد.
فرایند مدیریت سبد چیست؟
سبدگردانی شامل چند مرحله اصلی است. نخست، تعیین استراتژی سرمایهگذاری بر اساس اهداف مالی، افق زمانی و میزان ریسکپذیری سرمایهگذار انجام میشود. سپس شرکت سبدگردان با تحلیل بازار و بررسی سهام و اوراق بهادار، داراییها را انتخاب میکند. مرحله بعد شامل تخصیص داراییها در سبد است تا تنوع و تعادل بهینه بین داراییهای مختلف ایجاد شود.
پس از تشکیل سبد، شرکت سبدگردان به صورت مداوم آن را رصد میکند و در صورت نیاز، تغییراتی در ترکیب داراییها ایجاد میکند. این تغییرات میتواند شامل خرید و فروش سهام، اوراق بهادار یا سایر ابزارهای مالی باشد تا سبد با شرایط بازار و اهداف سرمایهگذاری هماهنگ باقی بماند.
بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر ریزش بازار بورس چیست؟
گزارشدهی و شفافیت در فرایند سبدگردانی
یکی از بخشهای مهم سبدگردانی، گزارشدهی مستمر به سرمایهگذار است. شرکت سبدگردان به صورت دورهای، وضعیت سبد، بازدهی، تغییرات و ترکیب داراییها را به سرمایهگذار ارائه میدهد. این گزارشها معمولاً شامل جزئیات خرید و فروشها، میزان سود یا زیان هر دارایی، نسبت داراییهای مختلف و عملکرد کلی سبد نسبت به شاخصهای بازار است. گزارشدهی به سرمایهگذار کمک میکند تا از روند مدیریت سرمایه خود مطلع باشد و تصمیمات آگاهانهتری در مورد ادامه قرارداد بگیرد.
سبدگردانی اختصاصی و مشترک در بورس
سبدگردانی میتواند به دو شکل اختصاصی و مشترک انجام شود. در سبدگردانی اختصاصی، سرمایهگذار یک حساب اختصاصی به شرکت سبدگردان واگذار میکند و تصمیمات سرمایهگذاری صرفاً برای همان سرمایهگذار اتخاذ میشود. در مقابل، سبدگردانی مشترک یا صندوقهای سرمایهگذاری تحت مدیریت سبدگردان، به گونهای است که منابع مالی چند سرمایهگذار در یک سبد جمعآوری شده و به صورت گروهی مدیریت میشود. هر دو روش بر اساس اهداف مالی و استراتژی سرمایهگذاری تنظیم میشوند، اما سبد اختصاصی انعطاف بیشتری در شخصیسازی دارد.
انتخاب شرکت سبدگردان
انتخاب شرکت سبدگردان، یکی از مراحل مهم فرایند است. شرکتهای سبدگردان باید مجوز فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار داشته باشند و سابقه مدیریت سبد و تخصص تیم تحلیل آنها بررسی شود. سرمایهگذاران معمولاً قبل از عقد قرارداد، عملکرد گذشته شرکت، ترکیب تیم تحلیلی، روشهای مدیریت ریسک و سیاستهای گزارشدهی را ارزیابی میکنند تا اطمینان حاصل شود که شرکت توانایی مدیریت بهینه سرمایه را دارد.
سخن آخر
سبدگردانی در بورس فرایندی است که طی آن سرمایهگذار مدیریت حرفهای داراییهای خود را به شرکتهای متخصص واگذار میکند. این فرایند شامل تعیین استراتژی سرمایهگذاری، انتخاب و تخصیص داراییها، مدیریت مستمر سبد و ارائه گزارشهای دورهای است. قرارداد سبدگردانی نقش چارچوب قانونی و عملیاتی این رابطه را ایفا میکند و امکان شخصیسازی سیاستهای سرمایهگذاری را فراهم میسازد.
با توجه به پیچیدگیها و نوسانات بازار سرمایه، سبدگردانی به سرمایهگذاران کمک میکند تا از تخصص حرفهای در مدیریت سبد خود بهرهمند شوند و تصمیمات سرمایهگذاری بر اساس تحلیل دقیق بازار اتخاذ شود. انتخاب شرکت سبدگردان مناسب و تعامل منظم با آن، بخش مهمی از فرآیند سبدگردانی است که جریان مدیریت سرمایه را شفاف و سازمانیافته میکند.