اقتصاد24- طرح‌های پیش فروش خودرو در حالی اجرا می‌شود که خودروسازان نتوانسته‌اند به تعهدات قبلی خود عمل کنند. این در حالی است که تعداد بسیاری از خریداران معترض به عدم تحویل خودروهای ثبت‌نامی خود هستند و بر این اساس دوباره اجرا شدن طرح پیش‌فروش خودرو را موضوعی خنده‌دار می‌کند. اما در مقابل، صاحب‌نظران اجرای این طرح از سوی خودروسازان را دارای دلایل منطقی دانسته و معتقدند که خودروسازان به ناچار به همچین اقداماتی روی می‌آورند. فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به پیش‌فروش شدن خودروها توسط ایران‌خودرو و سایپا گفت: پیش‌فروش خودروسازی‌ها صرفا برای تامین مالی است.
متاسفانه ماجرایی برای خودروسازی ایران در سال گذشته اتفاق افتاد و آن هم این بود که به جهت مبارزه با تورم، دولت درخصوص کالاهایی که برای افراد شاخص‌های ساده‌ای محسوب می‌شد مانند سکه، ارز و خودرو به صورت دستوری عمل کرد و تصور هم این بود که آنقدر قدرتمند هست تا بتواند مانع افزایش قیمت شود اما در عمل نتوانست جلوی افزایش قیمت را بگیرد و ارز، سکه و خودرو جهش قیمتی را تجربه کردند.
وی در ادامه افزود: ماجرا این بود که درخصوص سکه و ارز دولت زیان خود را از طریق مالیات جبران کرد اما در‌مورد خودرو اینگونه نبود و این زیان به شرکت‌های خودروسازی وارد شد. به عبارتی دیگر شرکتها، خودرویی را به قیمت 60 میلیون تومان تولید کردند اما آن را به قیمت 30 میلیون تومان به فروش رساندند.
این مسئله در دراز‌مدت به این معنا است که شرکتها دائما باید یک مقدار تعهدات معوق داشته باشند تا بتوانند ادامه حیات بدهند وگرنه یا باید سها‌م‌دار این پول را بپردازد و یا پول بانک را پس ندهد. بانک‌ها که با شرکتها خشک برخورد می‌کنند و از طرفی دیگر بعید است که سهام‌داران در افزایش سرمایه‌ها به این راحتی شرکت کنند و به نوعی امیدوار هستند که شرکت‌های خودروسازی با تجدید ارزیابی زیان را در کاغذ به صفر برسانند. بنابراین تنها راه حلی که باقی می‌ماند این است که خودروهایی را پیش فروش کنند و همیشه یک حجم زیادی خودروی معوق در سبد خود باقی بگذارند تا این خودروهای معوق نقدینگی بدهی‌های قدیمی‌تر را حل کند. برای حل مشکلات فعلی هم به اجبار خودروهایی را به فروش می‌رسانند تا مشکلات قبلی را برطرف کنند و این جریان همچنان ادامه خواهد داشت.
این کارشناس صنعت خودرو اظهار کرد: این چرخه زمانی متوقف می‌شود که شرکتها افزایش سرمایه واقعی داشته باشند و سهام‌داران از محل نقدی به شرکت پول وارد کنند و یا زیانی که دولت به این شرکتها وارد کرده را در قالب بخشش بیمه، بخشش مالیاتی و یا هر شکل دیگری جبران کند و این نقدینگی هدر رفته به داخل مجموعه‌های خودروسازی برگردد.
زاوه در پاسخ به این پرسش که برخی‌ها بر این باورند که پیش‌فروش خودروها طرح‌هایی صوری است. آیا این ادعا می‌تواند صحت داشته باشد؟ آیا خودروهای پیش‌فروش شده در گذشته، وجود خارجی داشته‌اند یا اینکه تنها اسامی این خودروها در اطلاعیه‌های پیش‌فروش ذکر شده است؟
گفت: شرکت‌های خودروسازی خیلی تنوع محصولاتی ندارند که بخواهند خودرویی را به این شکل به فروش برسانند. البته در‌مورد برخی از خودروها تعمدا و یا سهوا ممکن است چنین اقدامی را انجام دهند. درخصوص خودروهایی که قطعاتشان از خارج وارد می‌شد در فضای پسابرجامی و خروج آمریکا در آن زمان، در حالی که این شک نیز وجود داشت که ممکن است شرکت‌هایی همچون برلیانس و رنو نسبت به تامین قطعات با مشکل مواجه شوند، شرکتها به فروش محصولات خود ادامه دادند. نتیجه کار این شد که چندصد هزار دستگاه خودرویی که قابل تامین نبود به فروش رسید و اکنون می‌بینیم که شرکتها سعی دارند مشکلات فروش این خودروها را با طرح‌های جایگزینی جبران کنند. به عنوان مثال اگر خریداری خودرو ال 90 را ثبت‌نام کرده بود، پس از مدتی اعلام می‌کردند که می‌تواند به جای خودروی ثبت‌نامی دو خودروی پراید تحویل بگیرد.
وی افزود: احتمال اینکه دوباره چنین اشتباهاتی رخ دهد هست و از طرفی دیگر احتمال اینکه عامدانه این روند تکرار شود نیز وجود دارد. اما واقعیت این است که میزان جذب مشتری در شرایط فعلی برای خودروسازان بسیار کندتر از قبل شده است و خریداران با دقت و اصول بیشتری به معاملات نگاه می‌کنند و شاید شرکتها نتوانند به راحتی گذشته نقدینگی در دست مردم را روانه صنعت خودرو کنند. در این شرایط شرکت‌های خودروسازی نیازمند روش‌های بهتری جذب مشتری و همچنین جذب نقدینگی هستند.
پیش‌فروش راهی کم ریسک‌تر برای جبران نقدینگی است
نبود نقدینگی این روزها به دغدغه اساسی صنعت خودرو تبدیل شده است و خودروسازان به دنبال راهی برای تامین نقدینگی لازم هستند. از پرداخت تسهیلات بانکی گرفته تا پیش‌فروش خودرو. اما اینکه استفاده از کدام یک از راه‌حل‌ها می‌تواند رویای تامین نقدینگی برای خودروسازان را به واقعیت تبدیل کند سوالی است که تنها تحلیلگران می‌توانند در‌مورد آن اظهار نظر کنند. سپهر زنگنه، کارشناس خودرو با اشاره به روش پیش‌فروش خودرو برای تامین نقدینگی مورد نیاز خودروسازان به «ابتکار» گفت: وقتی جریان پیش‌فروش خودرو توسط خودروسازان مطرح می‌شود به نظر می‌رسد که صنعت خودرو با کمبود نقدینگی روبه‌رو بوده بنابراین به پیش‌فروش روی آورده است. البته باید اشاره کنم که اخیرا خبری مبنی بر مجوز دولت برای پیش‌فروش خودروها منتشر شده است و این کار از نظر قانونی مشکلی ندارد.
وی در ادامه افزود: در صنعت خودروسازی ماجرا از این قرار است که یا دولت باید اعلام ورشکستگی کامل کند، یا باید نقدینگی تخصیص دهد. به عبارتی دیگر باید برای آنها پول چاپ کند که این حرکت بسیار تورم‌زا است و یا باید مجوز پیش‌فروش را به خودروسازان بدهد.
این کارشناس خودرو اظهار کرد: در شرایط فعلی روشن است که در طرح‌های پیش‌فروش، خودرو به آسانی به مشتریان تحویل داده نمی‌شود و ریسک این مسئله برعهده خریداران است. در شرایط کنونی دیگر نمی‌توان گفت که خریداران از اوضاع پیش آمده اطلاعی ندارند. اکنون مشتریان به شکل کامل از مشکلات صنعت خودروسازی آگاهی دارند و آگاهانه برای خرید اقدام می‌کنند.
وی با اشاره به جایگزینی طرح پیش‌فروش به جای پرداخت مستقیم نقدینگی به شرکت‌های خودروساز گفت: با اعلام طرح‌های پیش‌فروش خودرو به نظر می‌رسد که تصمیم بر آن است تا کم ریسک‌ترین راه‌حل که همان پیش‌فروش بوده را به جای ایجاد یک نقدینگی سنگین انتخاب کنند.
منبع: ابتکار