اقتصاد۲۴- به‌دلیل افزایش ریسک‌ها در اقتصاد جهانی، بسیاری از بانک‌های مرکزی در تلاش هستند که سهم دلار را از ذخایر ارزی خود کاهش دهند و به دنبال افزایش ذخایر طلا باشند. با توجه به مواضع اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا تغییر معادله طلا و دلار تا حدودی طبیعی است؛ زیرا ترامپ در آخرین اظهارنظرهای خود بر این موضوع تاکید کرده«دلار در برابر دیگر ارزها بیش از حد نرمال نیرومند است و تقریبا تورمی هم وجود ندارد، اکنون زمان انجامش است؛ کاهش نرخ بهره؛ فدرال رزرو می‌تواند در حمایت از رشد اقتصادی، نرخ بهره را کاهش دهد و سیاست انبساطی اتخاذ کند.» تاکید ترامپ بر نیرومند بودن دلار در برابر سایر ارزها و ریسک‌های موجود در اقتصاد جهان می‌تواند از دلایل تغییر ترکیب ذخایر بانک مرکزی برخی کشورها باشد. به نحوی که از ذخایر دلاری خود بکاهند و این جای خالی را با یک ذخیره امن، یعنی فلز زرد جایگزین کنند تا حتی در زمان تشدید شدن ریسک‌های سیاسی با رشد ارزش روبه‌رو شوند.
دونالد ترامپ بار دیگر در پیامی توییتری از مدیران بانک مرکزی آمریکا خواسته است تا با کاهش نرخ بهره به تقویت رشد اقتصادی این کشور کمک کنند. او که برای پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری سال‌آینده آمریکا حساب ویژه‌ای روی شرایط اقتصادی باز کرده است، بار دیگر از رفتار مدیران بانک مرکزی انتقاد و آنها را متهم کرد که به تقویت رشد اقتصادی کمک نمی‌کنند. ترامپ در پیامی توییتری نوشت: «خیلی خوب خواهد شد اگر فدرال‌رزرو نرخ بهره را بیشتر کاهش دهد و سیاست انبساطی را اتخاذ کند!» اخیرا ترامپ به فشارهای خود روی فدرال‌رزرو برای کاهش نرخ بهره شدت بخشیده که این اقدام باعث ابراز نگرانی گسترده‌ای از جانب اقتصاددانان و کارشناسان نسبت به حفظ استقلال بانک مرکزی شده است.
کمیته پولی بازار باز بانک مرکزی آمریکا در طول هفته‌های اخیر اقدام به تزریق نقدینگی سنگینی به بازارها کرده است که در این میان شعبه فدرال‌رزرو در نیویورک پیشتاز این تزریق نقدینگی بوده است. بانک مرکزی آمریکا امسال پس از تقریبا یک دهه چرخه کاهشی، دست به سه مرتبه کاهش نرخ بهره متوالی زده است و نرخ بهره در آمریکا در محدوده ۵/ ۱ تا ۷۵/ ۱ درصدی قرار دارد. با این حال بسیاری از مدیران بانک مرکزی نسبت به ضرورت کاهش بیشتر نرخ بهره ابراز تردید کرده‌اند و به نظر می‌رسد با توجه به قرار گرفتن نرخ بهره در یکی از پایین‌ترین سطوح نیم قرن اخیر و ثبت طولانی‌ترین دوره رشد اقتصادی متوالی مثبت، فدرال‌رزرو ضرورتی به کاهش بیشتر نرخ بهره نمی‌بیند. ترامپ هم چنین در توییت دیگری از بالا بودن بیش از حد ارزش دلار انتقاد کرد و نوشت: «دلار در برابر دیگر ارزها بیش از حد نرمال نیرومند است و تقریبا تورمی هم وجود ندارد! اکنون زمان انجامش است (کاهش نرخ بهره)؛ صادرات منتظر این کار است!»
به گفته ترامپ، بالا بودن بیش از حد ارزش دلار باعث کاهش رقابت‌پذیری محصولات آمریکایی در سطح جهان شده است. وی پیش‌تر در ادعایی عجیب گفته بود که اگر بخواهد می‌تواند تنها در عرض دو ثانیه ارزش دلار را کاهش دهد. پیتر ناوارو، مشاور ارشد کاخ سفید نیز خواهان تضعیف دلار شده و آن را به نفع تقویت مزیت رقابتی محصولات آمریکایی دانسته است رئیس‌جمهور آمریکا پیش‌تر اتحادیه اروپا و چین را به تضعیف عمدی واحدهای پولی خود به منظور پیروزی در جنگ تجاری کرده بود.
خرید طلا از سوی بانک‌های مرکزی
قیمت طلای جهانی در هفته‌های اخیر نوسان خاصی نداشته است، این در حالی است که میزان خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی تا حدی بالاتر رفته است. تازه‌ترین آمارهای شورای جهانی طلا نشان می‌دهد میزان ذخایر رسمی طلای جهان تا اکتبر ۲۰۱۹ میلادی به بیش از ۳۴۵۰۰ تن رسیده است. از این حجم، منطقه یورو شامل بانک مرکزی اروپا بیش از ۱۰هزار و ۷۷۶ تن ذخایر جهانی طلا را در اختیار دارد که معادل ۴/ ۵۷ درصد کل ذخایر ارزی خارجی است.
براساس این گزارش بانک‌های مرکزی روسیه و ترکیه بیشترین سهم را در خرید طلا در ماه اکتبر داشته‌اند. به نظر می‌رسد ذخایر طلای چین در این مدت تغییری نکرده است. ولی از سوی دیگر کاهش تقاضا با افزایش ذخایر طلای صربستان جبران شده است. تقاضای طلا از سوی بانک‌های مرکزی ازبکستان، امارات متحده عربی و مغولستان نیز افزایش داشته است. در بین بانک‌های مرکزی جهان تنها آلمان و قزاقستان در ماه اکتبر با کاهش ذخایر طلا روبه‌رو شده‌اند.
آمارهای رسمی حاکی است ذخایر طلای بانک مرکزی روسیه در ماه اکتبر ۲/ ۱۰ تن نسبت به سپتامبر بیشتر شده است. ذخایر طلای آلمان با کاهش ۳/ ۰ تن روبه‌رو شده است. به اعتقاد تحلیلگران بین‌المللی، افزایش ریسک در اقتصاد جهانی و تمایل بانک‌های مرکزی برای کاهش سهم دلار در ذخایر ارزی، نقش مهمی در افزایش خرید طلا داشته است. مسلما بانک‌های مرکزی دنیا دلایل زیادی برای خرید فلز زرد دارند.
مهم‌ترین دلیل تمایل بانک‌های مرکزی کارکرد ذخیره ارزش این دارایی امن است که بیشتر در مواقع بحران‌های سیاسی و اقتصادی به کار می‌آید و در این مواقع در حالی‌که بازار سهام بسیار آسیب‌پذیر می‌شود، روند حرکتی قیمت طلا افزایشی است. جهان در سال جاری علاوه بر تنش‌های ژئوپلیتیک شاهد ادامه جنگ تجاری بین دو قطب اقتصادی دنیا بود، عواملی که می‌تواند تمایل بانک‌های مرکزی به خرید طلا را توجیه کند. یکی دیگر از دلایل تمایل بانک‌های مرکزی به خرید فلز زرد، متنوع‌سازی پرتفولیوی این بانک‌ها و توانایی طلا برای بهبود ریسک‌های مختلف است.
منبع: دنیای اقتصاد