ساجده رحیمی ، اقتصاد۲۴- مجله Siteselection در نوامبر ۲۰۱۹ مطلبی با عنوان برترین مناطق آزاد جهان سال ۲۰۱۹ منتشر کرد و نوشت: مقایسه و مرزبندی مناطق آزاد تجاری (FTZ) و مناطق ویژه اقتصادی (SEZs) در سراسر جهان کاری دشوار است چراکه تعاریف هر کشور با کشور دیگر در مورد این مناطق متفاوت است، اما ما به‌وسیله داده‌های ارزشمندی که مشاوران سرمایه‌گذاری به ما داده‌اند، این کار را انجام داده‌ایم.
ما در مجله Siteselection به‌تنهایی این رتبه‌بندی سخت را انجام نداده بلکه با پرسش از سرمایه‌گذاران جهانی شرکت‌ها و مشاوران بررسی‌های لازم را انجام داده‌ایم و از آن‌ها خواسته‌ایم به ما بگویند کدام‌یک از مناطق آزاد بهترین کارکرد را داشته اند و بر اساس اطلاعات آن‌ها دو منطقه را در میان تقسیم‌بندی قاره‌ها انتخاب کرده‌ایم. این انتخاب‌ها بر اساس پشتیبانی Conway Analytics و گروه تحقیقاتی ما صورت گرفته است که این رتبه‌بندی بر اساس تعداد پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری و تعداد اشتغال در این مناطق صورت گرفته است. در زمانی که به نظر می‌رسد تجارت جهانی مورد حمله بی‌پایان قرار گرفته، ما این متخصصان را که برای تحقق توسعه اقتصادی تلاش می‌کنند را تحسین می‌کنیم.
برترین مناطق آزاد جهان کدامند؟
از میان مناطق آزاد آفریقا، دو منطقه آزاد تانگر و لکی جزو برترین مناطق در نظر گرفته شده‌اند. منطقه آزاد تانگر که در سال ۱۹۹۹ شروع به کار کرده و در مراکش مستقر است توانسته ۶۰ هزار شغل ایجاد کرده و ۷ میلیارد سرمایه‌گذاری داشته باشد. درمجموع بیش از ۵۰۰ شرکت از ۳۵ ملیت مختلف در این منطقه آزاد تجاری تأسیس شده است.
منطقه آزاد تانگر که تنها ۱۴ کیلومتر با اروپا فاصله دارد، به‌عنوان ششمین منطقه آزاد در مقیاس جهانی مطرح است و شامل صنایعی مربوط به خودرو، هوافضا، الکترونیک و نساجی است.
منطقه آزاد لکی در سال ۲۰۰۶ در نیجریه شروع به فعالیت کرد و از مناطق آزاد موفق در آفریقا محسوب می‌شود. نیجریه به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا و هفتمین کشور پرجمعیت جهان مطرح است. بخش‌های اصلی اقتصاد این کشور شامل نفت، کشاورزی، ارتباطات و تولید و فیلم است. این منطقه آزاد تجاری اولین قطب صنعتی و تجاری کشور نیجریه است که با بهره‌گیری از برق ۲۴ ساعته بی‌وقفه مشغول فعالیت است.
از میان مناطق آزاد آسیا، اینچئون و دئگو – گیونگ بوک انتخاب شده‌اند. منطقه آزاد اقتصادی اینچئون در کره جنوبی و واقع شده در میان چین، به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان و ژاپن به‌عنوان سومین کشور بزرگ جهان، با جمعیتی بیش از یک میلیون نفر، برای سرمایه‌گذاری مشوق‌های مالیاتی زیادی در نظر گرفته و علاوه بر تأمین زمین، از مالکیت معنوی شرکت‌ها نیز حمایت می‌کند.
منطقه آزاد دئگو – گیونگ بوک که به‌عنوان دروازه‌ای برای شمال شرقی آسیا محسوب می‌شود در مجاورت چین، ژاپن و روسیه و در کلان‌شهر دئگو با ۲.۵ میلیون نفر جمعیت واقع‌شده و تنها دو ساعت با مرکز مهمی مانند سئول فاصله دارد. این منطقه چند شرکت بزرگ مانند سامسونگ، ال‌جی، و جنرال موتورز را در خود جای داده است و در زمینه‌هایی مانند تلفن همراه، انرژی، خودرو و منسوجات فعال است.
در میان مناطق آزاد خاورمیانه، مرکز کالا‌های چندگانه دبی یا DMCC در امارات متحده عربی، توانسته عملکرد خوبی به‌خصوص در جذب شرکت‌های جدید داشته باشد. این منطقه آزاد در سال ۲۰۱۸ توانست ۱۸۶۸ شرکت را عضو منطقه کند که با این تعداد می‌توان گفت امروز دارای بیش از ۱۵ هزار شرکت عضو است و به عبارتی این منطقه به‌طور متوسط هفت شرکت جدید در روز ثبت می‌کند. شرکت‌های عضو منطقه آزاد DMCC بیش از ۱۰ درصد به تولید ناخالص داخلی دبی کمک می‌کند. سال ۲۰۱۸ این منطقه توانست برای چهارمین سال متوالی توسط مجله Financial Times FDi به عنوان برترین منطقه آزاد جهانی نام‌گذاری شود.
منطقه آزاد فرودگاه دبی، از دیگر مناطق آزاد موفق خاورمیانه است که در نیمه اول سال ۲۰۱۹ سهمی بالغ بر ۱۲ درصد در تجارت خارجی دبی داشته است. این فرودگاه به‌عنوان پررفت‌وآمد‌ترین فرودگاه جهان بر پایه جابه‌جایی مسافران بین‌المللی شناخته می‌شود.
در میان مناطق آزاد فعال در اروپا نیز منطقه آزاد کلایپدا در کشور لیتوانی به‌عنوان یک مرکز تولید مطرح است. علاوه بر آن منطقه آزاد شانون در ایرلند هم از مراکز مهم جهان است که در ماه مه ۶۰ امین سالگرد خود را جشن گرفت و امروز بیش از ۱۷۰ شرکت و بیش از ۸ هزار نفر در آن مشغول به فعالیت هستند.
منطقه آزاد آتلانتا واقع در ایالت جورجیای ایالات‌متحده آمریکا نیز از طریق برنامه تجارت خارجی ایالات‌متحده، برای رشد اقتصادی در جورجیا و ایالات‌متحده در نظر گرفته شده است. امروز بیش از ۲ هزار شرکت در آن ثبت‌شده و بیش از ۱۰ هزار نفر در آن مشغول به فعالیت هستند.
بندر کورپوس کریستی در تگزاس، سومین بندر بزرگ ایالات‌متحده از نظر درآمد کل تناژ است. تناژ (Tonnage) یکای اندازه‌گیری گنجایش حمل بار برای کشتی است که این بندر توانسته بالاترین حجم تناژ در یک ماه را برای این منطقه به ارمغان آورد.
در میان مناطق آزاد آمریکای لاتین و کارائیب، منطقه آزاد و پارک تجاری کویول در کاستاریکا به‌عنوان منطقه‌ای موفق مطرح است. کاستاریکا در سال ۲۰۱۸ توانست بیش از ۳.۲ میلیارد دلار دستگاه پزشکی صادر کند که بیش از ۱.۹ میلیارد دلار یعنی ۶۳ درصد آن از این منطقه تأمین شده است.
منطقه ویژه اقتصادی پاناما نیز در جمع مناطق مطرح در اقیانوس آرام مطرح شده است که در سال ۲۰۱۷ توانست بهترین عملکرد را در صادرات خدمات مالی در امریکای لاتین داشته باشد که این خدمات چیزی در حدود ۱.۲ میلیارد دلار ارزش داشت.
اقتصاد۲۴ پیشتر نقش مناطق آزاد در اقتصاد آلمان، چین، ترکیه، امارات، هند، سنگاپور، اسپانیا، کره جنوبی، کاستاریکا، یونان ، ایتالیا ، عمان، نیجریه، موریس ، مالزی، کانادا، بنگلادش، تونس و مناطق ویژه اقتصادی روسیه، ازبکستان، بلاروس، عربستان و همچنین شهر اینترنتی دبی را نیز بررسی کرده بود که گزارش آن را می‌توانید مطالعه کنید.