نقش مناطق آزاد شیلی در توسعه اقتصادی این کشور/ با شاهراه تجارت آمریکای لاتین و آسیا آشنا شوید

کشور شیلی با بهره برداری از اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد، در سال‌های اخیر شاهد رشد چشمگیر در تجارت خارجی خود بوده است. در همین راستا بود که منطقه آزاد «ایکیک» تحت حمایت نظامی ارتش شیلی ایجاد شد و امروز به منطقه‌ای به منظور پشتیبانی از توسعه اقتصادی این کشور تبدیل شده است.

ساجده رحیمی، اقتصاد۲۴ - بر اساس اطلاعات بانک جهانی، شیلی اولین کشور آمریکای جنوبی است که به سازمان توسعه همکاری‌های اقتصادی ملحق شده و اقتصاد آن از بین کشور‌های آمریکای لاتین سریع‌ترین رشد را تجربه کرده است. بر اساس شاخص صلح جهانی ایجاد شده توسط موسسه اقتصاد و صلح، شیلی باثبات‌ترین کشور در آمریکای لاتین محسوب می‌شود. در آخرین گزارش رقابت جهانی که توسط مجمع جهانی اقتصاد ارائه شده رقابتی‌ترین اقتصاد در آمریکای لاتین، اقتصاد شیلی است. سطح پایین فساد، دولت کارآمد، ثبات اقتصاد کلان و بدهی‌های عمومی پایین از ویژگی‌های اقتصاد شیلی برشمرده می‌شود.

کشور شیلی در پی نگرش سیاسی و اقتصادی خود همکاری نزدیک با مجموعه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را دنبال کرده و شدیدا به تجارت بین‌المللی وابسته‌ است. شرکای تجاری شیلی عبارت‌اند از چین، ژاپن و کره جنوبی و علاوه بر آن توافقنامه‌های اخیر تجارت آزاد شیلی با شرکای آسیایی و برنامه‌های انعقاد تعداد بیشتری از آن‌ها بر اهمیت فزاینده آسیا برای برنامه تجاری شیلی تأکید می‌کند.

نکته حائز اهمیت در مورد اقتصاد شیلی آن است که دولت‌های پیاپی شیلی به‌طور فعالی توافق نامه‌های آزادسازی تجارت را دنبال کرده‌اند و این کشور در طی دهه ۱۹۹۰، یک توافقنامه تجارت آزاد با کانادا، مکزیک و آمریکای مرکزی امضا کرد. شیلی همچنین توافق نامه‌های تجاری ترجیحی با کشور‌های ونزوئلا، کلمبیا و اکوادور را نیز منعقد ساخته است.

در همین زمینه میلتون فریدمن، اقتصاددان برنده جایزه نوبل برای توصیف باز جهت‌دهی اقتصاد شیلی به سوی نئولیبرالیسم و بازار آزاد در دهه ۱۹۸۰ و منفعت‌های این شیوه از لیبرالیسم اقتصادی، اصطلاح معجزه شیلی را بکار برد. او گفت «اقتصاد شیلی عالی کار کرد، ولی مهمتر از این، دولت مرکزی و نظامی با جامعه دمکراتیک جایگزین شد؛ بنابراین نکته مهم در مورد شیلی اینست که بازار آزاد کار خود را برای ایجاد یک جامعه آزاد به انجام رساند.»

قانون اصلاح بانکداری که در سال ۱۹۹۷ به تصویب رسید یکی از اقدامات مثبت در زمینه اقتصاد این کشور بود که موجب گسترش دامنه فعالیت مجاز خارجی در بانک‌های شیلی شد و به همین دلیل بخش فاینانس (مالیه) شیلی سریعتر از حوزه‌های دیگر اقتصاد طی چند سال اخیر پیشرفت کرد.

همچنین دولت شیلی در سال ۲۰۰۱ آزادی بیشتری را در بازار‌های سرمایه پیاده کرد و مردم شیلی از ابزار‌های مالی جدیدی همچون وام‌های سرمایه‌گذاری مسکن، معاملات سلف و حقوق خرید و فروش ارز، کارگزاری (مقاطعه کاری)، لیزینگ و کارت‌های اعتباری برخوردار شدند.

همانطور که اشاره شد کشور شیلی با بهره برداری از اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد، در سال‌های اخیر شاهد رشد چشمگیر در تجارت خارجی خود بوده است. کارشناسان این امر را ناشی از نبود موانع بازرگانی، بالا نبودن تعرفه‌های گمرکی در این کشور و نیز اعتبار شیلی در نزد موسسات مالی جهانی عنوان می‌کنند. نگاه به مقوله توسعه تجارت، در روابط خارجی شیلی جایگاه ویژه‌ای داشته و به طور کامل فارغ از ایدئولوژی‌ها و حتی تاکتیک‌های سیاسی این کشور پیگیری می‌شود.

گزارش تجارت خارجی شیلی حاکی از آن است که مهمترین مبادی واردات این کشور در سال ۲۰۱۸ میلادی به ترتیب کشور‌های چین، آمریکا، برزیل، آرژانتین و آلمان بوده اند.

خاورمیانه نیز در مناسبات اقتصادی با شیلی در سال‌های اخیر جایگاه رو به رشدی را پیدا کرده که در این میان بیشترین مبادلات بازرگانی سانتیاگو با جمهوری اسلامی ایران، عربستان، امارات و بحرین و رژیم صهیونیستی به ثبت رسیده است.

به گفته کارشناسان، شیلی برخلاف رشد قوی طی ۲۰ سال گذشته همچنان با مشکلات متعددی مواجه است. کسری انرژی و وابستگی به صادرات مس نیز منشا آسیب پذیری این کشور محسوب می‌شود. با این حال، با توجه به اصلاحات ساختاری، شیلی جایگاه خود را به عنوان مرجع پیشرفت آمریکای لاتین حفظ کرده و سیاست‌های خلاق آن به عنوان الگوی بین المللی حکمرانی مناسب قلمداد می‌شود.

مناطق آزاد شیلی

با وجود اینکه شیلی برای تجارت آزاد اهمیت ویژه‌ای قائل است، اما مناطق آزاد در آن محدود هستند و در واقع این تجارت آزاد محدود به مناطق خاصی نشده و در تمام کشور رواج دارد. منطقه آزاد «ایکیک» در بندر ساحلی ایکیک و واقع در شمال غربی شیلی شاید تنها منطقه آزاد این کشور محسوب شود. این منطقه تحت حمایت نظامی ارتش شیلی ایجاد شده و منطقه‌ای به منظور پشتیبانی از توسعه اقتصادی کشور است.

ایکیک به یک مرکز مهم تجارت در کشور‌های خارجی در منطقه مانند آرژانتین، برزیل، پاراگوئه، پرو و بولیوی تبدیل شده و موقعیت استراتژیک آن امکان ورود و خروج محصولاتی را فراهم می‌کند که تجارت میان آمریکای لاتین و آسیا را سبب شده است.

این منطقه از یک محوطه ۲۴۰ هکتاری ساخته شده در شمال مرکز شهر ایکیک معروف به "محوطه دیواری" یا "منطقه صنعتی" ساخته شده است. در داخل آن ۱۶۵۰ شرکت عامل وجود دارند که کالا‌ها را بدون عوارض و مالیات تجارت می‌کنند و می‌توانند کالا‌ها را بدون محدودیت ذخیره، پردازش یا به فروش رسانند. این منطقه آزاد همچنین دارای یک بازار به مساحت ۳۰ هزار متر مربع است که در آن بیش از ۶۰۰ فروشگاه (معروف به "ماژول ها") محصولات مختلف خرده فروشی شامل عطر، لوازم خانگی، الکترونیک، تجهیزات محاسباتی، سیگار، مشروبات الکلی، اسباب بازی و لباس را ارائه می‌دهند.

در حال حاضر این بازار وارد یک توسعه جدید شده که شامل ایجاد بیش از هزار فروشگاه جدید و یک ایستگاه جدید فست فود است و به عبارتی بازار موتور محرک اقتصادی این منطقه آزاد است و در حال حاضر بیش از ۲۰ هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌کند.

شرکت‌هایی که در منطقه آزاد ایکیک فعالیت می‌کنند دارای معافیت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در عملیات انجام شده تحت قانون منطقه آزاد و همچنین معافیت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده برای خدمات ارائه شده در محوطه بازار یاد شده هستند.