ژوبین صفاری، اقتصاد ۲۴- دکتر لطفعلی بخشی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه تهران اخیراً پیشنهادی را مطرح کرده که با توجه به ایده مشارکت همگانی عقلا برای رایزنی درباره مسائل اساسی کشور افغانستان به نام «لویی جرگه»، لویی جرگه اقتصاددانان ایرانی نیز متشکل از اقتصاددانانی از سراسر کشور و نیز اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها تشکیل شود تا با این جمع به نسخه واحد برای نجات اقتصاد ایران دست پیدا کنیم.
پیشنهادی که البته پیش از این به عناوین مختلف به دولت داده شده بود تا از ظرفیت کارشناسان برای تصمیم‌های اقتصادی کشور استفاده شود. هر چند در دولت یازدهم می‌توان نام چند چهره شناخته شده در اقتصاد مانند دکتر نیلی و دکتر عبده تبریزی رابه عنوان مشاور دید، اما به نظر می‌رسد علیرغم گفته‌های دولت و البته تشکیل جلسات مختلف با برخی از کارشناسان اقتصادی، برخی از تصمیم‌ها مانند ارز ۴۲۰۰ تومانی و یا افزایش قیمت بنزین صدای کارشناسان را نیز درآورد.
با این همه پیشنهاد لطفعلی بخشی کمی متفاوت‌تر به نظر می‌رسد. چنان که او در متن پیشنهادی خود می‌گوید: «واقعیت انکارنشدنی آن است که برای هر مشکلی از سوی اقتصاددانان ده‌ها راهکار وجود دارد که با توجه به نگرش اقتصادی آنها، ممکن است در تضاد با یکدیگر باشند و در چنین حالتی، دولتمرد علاقه‌مند در انتخاب بین آنها سرگردان خواهد شد. درحالی‌که گاه در مباحث بین برخی از اقتصاددانان منکوب کردن حریف از مصلحت کشور مهم‌تر است، چگونه می‌توان اقتصاددانان کشور را سر یک میز نشاند و پیام مشترکی برای معضلات اقتصاد تدوین کرد؟
بنابراین پیش‌نیاز استفاده از اقتصاددانان برای مشکلات کشور، ایجاد گفتگو بین طیف‌های مختلف اقتصاددانان کشور و ایجاد هم‌گرایی و جمع‌بندی بین نظرات آنهاست. اگر دولتمردان ما پارادایم اقتصادی مشخصی داشتند، جلب همکاری اقتصاددانان همفکر با آن پارادایم مشکلی نداشت و همکاری خوبی شکل می‌گرفت؛ اما دولت‌های ما پیرو هیچ نظام اقتصادی مشخصی نیستند که این موضوع طبقه‌بندی اقتصاد ایران در مکاتب اقتصادی شناخته‌شده را غیرممکن می‌کند. به عبارت دیگر، هیچ‌کس نمی‌داند پارادایم اقتصاد کشور چیست؟!»
آنچه مشخص است این پیشنهاد قائل به حضور همه تفکر‌ها برای ارائه راهکار است که البته همه شئون حاکمیت نیز باید به آن توجه کنند. اما مسئله اینجاست که آیا راهکار‌های اقتصاددانان می‌تواند در اقتصادی که به شدت وابسته به مسائل سیاسی است به عنوان یک اصل برای مجموعه حاکمیت قرار گیرد؟
جرگه اقتصادی به تنهایی راهگشاست؟
در لیست پیشنهادی دکتر بخشی نام مهدی پازوکی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی نیز به چشم می‌خورد. اما او در پاسخ به این سوال که این جرگه می‌تواند اثری در اقتصاد داشته باشد به اقتصاد ۲۴ گفت: اینکه عده‌ای اقتصاددان دور هم جمع شوند و با هم تبادل اطلاعات کنند و از تجارب هم استفاده کرده و به یک جمع بندی برسند کار بسیار خوبی است و در همه جای دنیا هم این موضوع مرسوم است، اما مشکل اقتصاد ایران به گونه‌ای نیست که جرگه‌ای از اقتصاددانان بتواند آن را حل کند.
پازوکی افزود: اقتصاد ایران امروز در گرو سیاست و البته سیاست خارجی است. نظام تصمیم گیری کلان کشور باید به تصمیم‌های بخردانه در چارچوب منافع ملی برسد. نمونه این تصمیم‌ها موضوع FATF است که اقدامی درباره آن صورت نگرفت و تصمیم‌های اینچنینی به طور مستقیم باعث خسران طبقات فرودست خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
مشکل اقتصاد بسته بودن آن است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مشکل اقتصاد امروز ایران بسته بودن آن است، اظهار کرد: اگر بهترین اقتصاددانان جهان که هر کدام نوبل اقتصادی داشته باشند را به تهران فرا بخوانیم و از آنها طلب راه حل کنیم در یک اقتصاد بسته هیچ کاری نمی‌توانند انجام دهند.
پازوکی تصریح کرد: بنابراین اینکه گروهی از اقتصاددانان دورهم جمع شوند و تبادل اطلاعات کنند اگرچه به‌ذات اتفاق خوبی است، اما لزوماً منتج به بهبودی شرایط نخواهد شد.
وی گفت: طی سال‌های اخیر طرز تفکری در کشور شکل گرفته که به شدت با تعامل بین المللی مخالف است و این طرز تفکر بسته نمی‌تواند ایران را به سمت توسعه و پیشرفت رهنمون کند.
این اقتصاددان با بیان اینکه امروز اقتصاد در گرو سیاست و سیاست خارجی است، تصریح کرد: امروز اگر بتوانیم فلان شرکت قوی نفتی را به کشور بیاوریم این پیروزی به نفع ما خواهد بود. در حال حاضر مشکل ما حتی با FATF به تنهایی حل نخواهد شد بلکه باید بتوانیم با درایت تحریم‌های ظالمانه را پشت سر بگذاریم.
پازوکی اظهار کرد: تجربه جهانی هم نشان داده است که تعامل بهترین راه حل عبور از بحران‌های اقتصادی است. به عنوان مثال ویتنام امروز در شرق آسیا نرخ رشد اقتصادی بالایی دارد و نرخ بیکاری آن بسیار پایین است. آمریکایی‌ها در دهه ۷۰ میلادی آتن را بمباران می‌کردند، اما وزیر خارجه آن در پاریس داشت برای حفظ منافع ملی شان با غرب مذاکره می‌کرد. امروز فضا را به سمتی برده اند که اگر کسی حرف از مذاکره بزند عامل دشمن و وابسته به اجنبی است؛ بنابراین اقتصاد ایران باید از بسته بودن عبور کند.
هنوز به اصلاحات نیاز داریم
پازوکی در بخش دیگر اظهارات خود گفت: تردیدی نیست که از دل جمع ۱۰۰ نفره اقتصاددانان ۲۰۰ راه حل بیرون می‌آید و هر گفتگویی قطعاً موثر است، اما به عنوان مثال معدل فکری مردم ایران، نامزد‌های انتخاباتی فعلی نیستند، اما بسیاری از افرادی که حتی سابقه و پیشینه خوبی دارند در این انتخابات حضور ندارند. آن تفکری که حتی فرزند شهید مطهری را به عنوان نماینده مردم و با رای مردم پذیرا نیست، نمی‌تواند منافع ملی مردم را در مباحث اقتصادی در نظر بگیرد.
این اقتصاددان یادآور شد: هر چند باید به بهبود شرایط فعلی کمک کرد اما همچنان به نظر می‌رسد بهترین راه حل برای عبور از بحران‌های اقتصادی، اصلاحات است. اگر کشور به سمت شرایط هرج و مرج رود چیزی عایدمان نخواهد شد. لازم است تا امروز از هر ابزاری برای اصلاحات استفاده کنیم.