مهرشاد نبی، اقتصاد۲۴- یکی از عناصر پراهمیت در سرمایه‌گذاری یا عدم سرمایه‌گذاری در یک صنعت، هزینه تامین سرمایه به‌منظور «جبران استهلاک» و «توسعه صنعت» است.
سرمایه‌گذاران همواره هزینه فرصت منابع مالی مورد استفاده برای سرمایه‌گذاری صنعتی را ارزیابی می‌کنند. سرمایه‌گذاری در یک صنعت زمانی انجام می‌پذیرد که منافع مورد انتظار حاصل از سرمایه‌گذاری در آن صنعت حداقل برابر بازدهی سایر فعالیت‌ها باشد.
در این میان سیاست‌گذاران همواره سرمایه‌گذاری‌های کلان در طرح‌های زیربنایی را یکی از نیاز‌های اساسی کشور‌های در حال توسعه می‌دانند، اما دولت‌ها قادر نیستند به تنهایی سرمایه لازم برای تامین مالی این پروژه‌ها را تامین کنند. این موضوع در سال‌های اخیر به دلیل محدودیت منابع مالی دولت بیشتر مشهود بوده است.
سرمایه‌گذاری مورد نیاز صنعت برق شامل مجموع سرمایه‌گذاری برای تولید، انتقال و توزیع برق است. برای این کار لازم است از ابزار‌های نوین تامین مالی از بازار سرمایه با مشوق‌ها و ضمانت‌های دولتی استفاده شود. ارائه یک مدل تامین مالی پروژه‌های صنعت برق یکی از مهمترین موضوعات راهبردی است که نیازمند طراحی ابزار و مدل مالی متناسب با شرایط اقتصادی و فنی صنعت برق باشد.
سازوکار‌های اوراق گواهی ظرفیت
علی حیدری، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار اقتصاد ۲۴ گشایش نماد و آغاز معاملات اوراق «گواهی ظرفیت»، را نقطه عطفی در صنعت برق کشور عنوان کرد و ضمن تشریح مزایای این اوراق گفت: کشف صحیح قیمت هزینه برقراری انشعاب بر اساس سازوکار عرضه و تقاضا در بازار، ارایه چشم انداز مناسب به تصمیم گیران دولتی و سیاست گذاران جهت توسعه ظرفیت تولید و ارسال سیگنال اقتصادی به سرمایه گذاران بخش خصوصی، حصول اطمینان از تناسب افزایش ظرفیت تولید برق با رشد مصرف در کشور، تسهیل و تسریع تأمین مالی صنعت برق، تسهیل ورود بخش خصوصی به صنعت برق و سرمایه گذاری در آن، کاهش دغدغه وزارت نیرو برای توسعه ظرفیت تولید جدید و احداث نیروگاه‌های جدید، کاهش بروکراسی و طی روال اداری به منظور دریافت انشعاب برق توسط مشترکین جدید و جمع آوری و کاهش ظرفیت موجود توسط مشترکین فعلی، افزایش نقدشوندگی و سیالیت بازار به واسطه عرضه ظرفیت بلااستفاده برق توسط متقاضیان کاهش قدرت قراردادی، تخصیص بهینه منابع و کاهش هزینه‌ها از مهمترین مزایای راه اندازی این بازار جدید است.
وی افزود گفت: اوراق گواهی ظرفیت از مهر ماه ۱۳۹۳ به تصویب شورای عالی بورس رسید و به نوعی بخش خصوصی توان ورود به صنعت برق را در دست گرفت.
به گفته حیدری، این اوراق بر اساس قانون برنامه ۵ ساله پنجم تهیه شده است که به نیروگاه‌های برق اجازه تامین مالی از طریق بورس انرژی را می‌دهد. از نظر عملیاتی از ۲۸ بهمن ۹۸ این مصوبه شورای عالی بورس عملیاتی و اجرایی شد و تاکنون ۱۱۰ هزار و ۳۰۰ ورقه گواهی معامله شده است. از اینرو اوراق گواهی ظرفیت سر رسید شده یا نقدی در قالب بازار نقدی معامله می‌شود و از طریق نیروگاه‌های موجود یا مشترکینی که مایل به کاهش قدرت قراردادی هستند منتشر می‌شود.
بیشتر بخوانید: «اوراق گواهی ظرفیت» کلید توسعه صنعت برق است؟
کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: انتشار اوراق گواهی در اقتصاد سالم بسیار مطلوب و به رشد اقتصادی کمک می‌کند، به طور ریز‌تر خرید و فروش این اوراق گواهی برای خریدار در سال ۱۳۹۹ پیشنهاد می‌شود. به دلیل تورم و بودجه دولت که با یک سناریوی قوی با کسری بودجه مواجه خواهد شد دولت چاره‌ای جز افزایش قیمت انرژی ندارد، پس این اوراق پیشاپیش می‌تواند از لحاظ تورم و افزایش قیمت پیشخور شود و در سال ۹۹ در مجموع برای همیشه روند صعودی قیمت داشته باشد.
اوراقی با سودهی بالا
حیدری افزود: از این رو خرید و فروش این اوراق‌ها در صورتی که سرمایه گذار از نظر مالی علم و اشراف به زمان و چگونگی خرید و فروش این نوع اوراق‌ها در بازار سرمایه داشته باشد، پیشنهاد می‌شود، چراکه برای سال ۹۹ در مجموع این اوراق سودده هستند.
این فعال در بازار سرمایه گفت: فعلا پیشنهادی برای نگهداری در بازه زمانی بلند‌تر بیش از سال ۹۹ نیست، زیرا انجام خرید و فروش این اوراق از لحاظ قیمت در بورس انرژی شفافیت بالایی دارد و بسیار خوب است.
حیدری با تاکید بر اینکه، در آن سوی بازار به عبارتی شفافیت و چگونگی سرمایه گذاری این سرمایه در صنعت برق تا به این لحظه به همان اندازه که در بورس انرژی شفاف است اطلاع رسانی نشده است و می‌توان در یک سناریوی بدبینانه کمی خرید و فروش در این بازار را با احتیاط انجام داد.
پرهیز از عرضه دستورالعملی
وی با بیان اینکه در مجموع این اوراق در بورس انرژی سودآور است، تصریح کرد: به همین خاطر انتظار اولیه از مسئولان یا مجریان این طرح این است که تنها شفاف سازی را بر سرمایه گذار تحمیل نکنند و از دستور العملی در این بازار پرهیز کنند.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان تاکید کرد: از سوی دیگر مدام شفاف سازی را بر بخش صنعت برق عملیاتی کنند تا سرمایه گذار در لحظه یا حداقل در بازه‌های زمانی مشخص بداند کدام طرح و به چه شکل در چه بازه زمانی توسط چه شرکت‌هایی اجرایی است و میزان سوددهی و ضرردهی، زمان انتظار و سایر موارد را بتواند تحلیل کند. البته این میزان شفافیت به ویژه از سمت صنعت برق کمک می‌کند تا خاطرات ناخوشایندی که در ذهن سهامدار یا سرمایه گذار در بازار سهام بوده است در بازه زمانی بلند مدت به فراموشی سپرده شود و حیطه اعتماد و اطمینان سرمایه گذار به صنعت برق حداقل از دست نرود، زیرا بازار سرمایه در کنار تمام عوامل بنیادی و تکنیکال، نیازمند اعتماد سرمایه گذار است.