محمد آیتی، اقتصاد۲۴- حدود دو ماه دیگر پرونده مجلس دهم بسته و مجلس یازدهم شروع به‌کار خواهد کرد؛ هرچند که شیوع ویروس کرونا شرایطی را ایجاد کرده که شاید نمایندگان مجلس دهم دیگر هیچ‌وقت فرصت حضور در بهارستان را پیدا نکنند و از طرف دیگر، منتخبین مجلس یازدهم هم با تاخیر بر روی کرسی‌های سبز بهارستان جای بگیرند.
یکی از نمایندگانی که در مجلس آینده حضور نخواهد داشت، غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی نماینده مردم رشت در مجلس نهم و دهم است.
از این‌رو فرصت را مغتنم شمردیم و با این عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس به گفت‌وگو نشستیم.
* با توجه به اینکه شما هم در دوره ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد و هم در دوره ریاست‌جمهوری آقای روحانی نماینده مجلس بودید، آیا در تنظیم بودجه سالیانه توسط این دو دولت تفاوت محسوسی احساس شد؟
- اساساً بودجه‌نویسی در نظام جمهوری اسلامی ایران دچار اشکال است. در دولت آقای روحانی با تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه ساختار بودجه‌نویسی باید تغییر پیدا کند تلاش‌هایی انجام شد. از ۶۰ مسیر در بودجه سال ۹۹، ۱۳ مسیر برای تغییر ساختار طی شد، اما من هنوز این تغییر را احساس نمی‌کنم. نقش مجلس در قبال این بودجه‌نویسی فقط کنترل درستی یا نادرستی آنچه می‌خواهند انجام دهند، است. یعنی مثلاً مجلس بررسی می‌کرد آنچه دولت می‌خواهد انجام دهد مطابق با قانون است یا خیر؟ اما در آنچه دولت باید انجام می‌داد و نداد، پارلمان هیچ دخالتی نمی‌تواند داشته باشد، یعنی مجلس فقط در مورد کاری که دولت می‌خواهد انجام دهد دخالت دارد نه کاری که تصمیم ندارد، نمی‌خواهد و یا نمی‌تواند.
به‌نظرم باید پروتکلی در اول سال، مجلس با دولت بنویسد تا اولویت‌های سالانه مشخص شود. با توجه به محدودیت‌های منابع، اولویت‌بندی از اهمیت خاصی برخوردار است. بحث بودجه فراتر از این دولت و آن دولت است، یعنی سوال باید این باشد که چطور ساختار بودجه را طوری اصلاح کنیم که هر دولت یا مجلسی راس کار آمد بتواند در چهارچوب آن، طوری عمل کند که از آن نفع ببرد.
* پس از خروج آمریکا از توافق برجام، سفره‌های مردم کوچک‌تر شد. آیا دولت با وجود این تحریم‌های سخت اقتصادی می‌تواند اقتصادی پویا را در کشور به‌وجود آورد؟
- واقعیت این است که تحریم به اقتصاد ما ضربه مهلکی زده است، اما اتفاقی است که درست یا نادرست پیش آمده است، هنر ما به‌عنوان یک ایران چند هزار ساله این است که تهدید‌ها را تبدیل به فرصت کنیم. دفع حداکثری تحریم یعنی خاموش کردن بخش اعظمی از آتش‌سوزی. ما واقعاً می‌توانستیم با نظر کارشناسی در حوزه چرخه اقتصادی، بهتر عمل کنیم. صراحتاً بگویم جرات و جسارت اصلاح ساختار اقتصاد کشور را نداشتیم. ضمن احترامی که برای دولت آقای روحانی قائلم معتقدم در چهار سال اول، فرصت‌های بزرگی را از دست دادیم و اگر از رای نمی‌ترسیدیم، اصلاح ساختار اقتصادی را به دور بعد نمی‌انداختیم.
تعریف مالیات، تامین خرج و دخل دولت نیست. تعریف مالیات در همه دنیا یعنی گرفتن از کسانی که بیشتر دارند و دادن به کسانی که درآمد کمتری دارند، یعنی کاهش شکاف طبقاتی. مردم ایران با مالیات میانه خوبی ندارند، زیرا پنهان‌کاری داشته‌ایم و برایشان توضیح شفاف ندادیم که مالیات‌ها را چگونه هزینه می‌کنیم و از این‌رو بی‌اعتمادی ایجاد شده است.
بیشتر بخوانید: راه دشوار اقتصاد در آخرین سال پایان قرن
* برخی مجلس را در به‌وجود آمدن شرایط کنونی اقتصاد مقصر می‌دانند و می‌گویند بهارستان‌نشینان نتوانستند ترمز تصمیمات ناکارآمد اقتصادی دولت را بکشند، نظر شما در این باره چیست؟
- من آماری را از مرکز پژوهش‌های مجلس توییت کردم که نشان می‌داد در هشت سال اول مجالس شورای اسلامی، از چند هزار قانون مصوب تنها هفت درصد آن‌ها اقتصادی بودند؛ این یعنی قوانین اقتصادی در اولویت کار آن مجلس‌ها نبوده است. پس باید اولویت‌ها زمان‌بندی شود.
دولت باید در مورد رفع بیکاری، کاهش حجم نقدینگی، تولید، امنیت غذایی و... لایحه ارائه دهد تا بتوانیم در راه بهبود شرایط اقتصادی کشور گام برداریم تا پس از پایان زمان‌بندی تعریف شده بشود به مردم گزارش عملکرد ارائه داد.
* اکثر منتخبین مجلس یازدهم منتقدین دولت هستند، پیش‌بینی شما از تعامل مجلس آتی با دولت چیست؟
- من پیش‌بینی خوبی ندارم، زیرا شعار‌هایی که داده شده است مثل مجلس انقلابی در قبال دولت غیرانقلابی، نشان از درگیری احتمالی مجلس و دولت دارد که در این درگیری، مردم خسارت خواهند دید و هزینه این دعوا را آن‌ها که بی‌تقصیر هستند باید پرداخت کنند.
از این‌رو توصیه من به منتخبین مجلس یازدهم، ایجاد فضای تعاملی و کمک به دولت در جهت حل مشکلات مردم است، زیرا این روند است که می‌تواند کشور را در ریل صحیح خود قرار دهد.