سحر گلی زاده، اقتصاد۲۴- امسال به نام سال «جهش تولید» نامگذاری شده است. در این میان سیستم بانکی به عنوان یک عامل مهم در تحقق این شعار مطرح است و باید در کنار سایر عوامل محرک اقتصاد ایران به جهش تولید کمک کند. اما برخی کارشناسان معتقدند که اتفاقا یکی از موانع تحقق تولید ملی و جهش تولید، سیستم بانکی است که موانع بسیاری را در این راستا ایجاد می‌کند.
در همین رابطه هادی حق شناس کارشناس سیستم بانکی و مسائل اقتصادی در کشور به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: نمی‌شود گفت که یکی از موانع تولید در کشور سیستم بانکی است، به دلیل اینکه بخشی از تولید مسائل پولی است و بخش دیگر سایر نظام‌ها است؛ مانند نظام صادرات و واردات، نظام مالیاتی و نظام فرآیند اخذ مجوز‌ها لذا همه مسائل و مشکلات تولید، سیستم بانکی و پولی نیست.
وی افزود: در اقتصاد ایران اشخاص بر اساس تخصص و علاقه به یک محصول، به سراغ تولید آن محصول نمی‌روند بلکه به تناسب اینکه بازار چه محصولی را نیاز دارد، شروع به تولید می‌کنند مانند تولید ماسک که هم‌اکنون و در این برهه از زمان همه به دنبال تولید ماسک و مواد ضد عفونی کننده هستند. این بازار بسیار کوتاه مدت بوده و کسانی در این بازار ماندگار خواهند شد که کالای با کیفیت تولید کنند. ممکن است مردم به دلیل نیاز هر نوع ماسک و مواد ضدعفونی کننده را بخرند، اما زمانی که از این شرایط رد شوند، فقط بنگاه‌هایی در این بازار دوام می‌آورند که کیفیت و قیمت محصول مناسبی داشته باشند.
این کارشناس مسائل اقتصادی به ایرادات سیستم بانکی اشاره کرد و گفت: از مشکلات اصلی بانک‌ها این است که وقتی کسی برای گرفتن تسهیلات به شعبات بانک‌ها مراجعه می‌کند، آنچه که برای بانک‌ها مهم است اعتبار مشتری و در مرحله بعدی وثایق است. اعتبار مشتری از جنبه اینکه توان بازپرداخت پول را دارد. در حالی که آنچه که باید برای بانک‌ها حائز اهمیت باشد این است که مشتری اصلیت و مدیریت تولید آن بنگاه اقتصادی را دارد یا خیر.
بیشتر بخوانید: نبود نقدینگی، زخم کهنه نظام بانکی ایران است
حق شناس در ادامه اظهار کرد: غالب مشکلات بنگاه‌های اقتصادی به این دلیل است که در روز اول نه بنگاه اقتصادی ارزیابی درستی داشته است و نه بانک‌ها در اینکه آن بنگاه بتواند به درستی عمل کند، تحقیق کرده اند. به جای اینکه بانک‌ها طرح توجیه تسهیلات را به درستی انجام دهند تسهیلات داده و مشکل را از چیزی که بود بزرگ‌تر کرده اند که حالا بنگاه اقتصادی به تسهیلات بیشتری نیاز دارد و سیستم بانکی توان پرداخت این حجم از پول را ندارد و روز به روز مطالبات معوق بانک‌ها افزایش می‌یابد و نسبت پرداخت تسهیلات به نسبت سپرده‌های بانکی از حالت استاندارد خارج می‌شود.
حق شناس در ادامه اظهار کرد: غالب مشکلات بنگاه‌های اقتصادی به این دلیل است که در روز اول نه بنگاه اقتصادی ارزیابی درستی داشته است و نه بانک‌ها در اینکه آن بنگاه بتواند به درستی عمل کند، تحقیق کرده اند. به جای اینکه بانک‌ها طرح توجیه تسهیلات را به درستی انجام دهند تسهیلات داده و مشکل را از چیزی که بود بزرگ‌تر کرده اند که حالا بنگاه اقتصادی به تسهیلات بیشتری نیاز دارد و سیستم بانکی توان پرداخت این حجم از پول را ندارد و روز به روز مطالبات معوق بانک‌ها افزایش می‌یابد و نسبت پرداخت تسهیلات به نسبت سپرده‌های بانکی از حالت استاندارد خارج می‌شود.
بیشتر بخوانید: آیا شبکه بانکی توان خارج کردن اقتصاد از بحران کرونا را دارد؟
وی در پاسخ به این سوال که بانک‌ها چه نقشی در تحقق جهش تولید دارند و چه اقداماتی باید صورت گیرد که این شعار محقق شود؟ عنوان کرد: به دلیل منابع محدود و نیاز‌های نامحدود در اقتصاد کشور بزرگترین نقشی که بانک‌ها در جهش تولید دارند این است که در تصمیم گیری‌ها به سوی استقلال خود قدم بردارند و تابع فضای عمومی نشوند و به طرح‌هایی تسهیلات دهند که آن طرح‌ها در سال جاری به نتیجه برسد. به عبارت ساده‌تر بانک‌ها باید بنگاه‌های اقتصادی را انتخاب کنند که وقتی تسهیلات پرداخت می‌کنند نتیجه آن یا افزایش ظرفیت تولید بنگاه‌ها یا اصلاح خط تولید در کشور و یا از تکنولوژی جدید در تولید استفاده کنند که اگر بانک‌ها چنین کاری را انجام دهند بزرگترین قدم را در کمک به جهش تولید در کشور برداشته اند.
بیشتر بخوانید: مسئولان باید جسارت جراحی عمیق اقتصاد ایران را پیدا کنند
این کارشناس سیستم بانکی خاطرنشان کرد: یقینا کاهش بهره بانکی آخرین گزینه‌ای است که باید صورت گیرد. اولین گزینه در نظام بانکی، شناخت درست مشتریان توسط نظام بانکی است اگر این موضوع به درستی انجام شود کمک موثری است. نکته دوم این است که بانک مرکزی وظایفی دارد و آن این است که نرخ تورم را کنترل کند که اگر تورم را کنترل کند، نرخ بهره کاهش می‌یابد.
حق شناس در پایان اظهار کرد: در سال جهش تولید، اقتصاد ایران را باید از اقتصاد بانک پایه به سوی اقتصاد بازار سرمایه سوق داد. همه اقتصاد کشور نباید به بانک‌ها وابسته باشد بلکه بازار سرمایه هم یک گزینه و مولفه مهمی برای جهش تولید در سال جاری است.