اقتصاد۲۴ - با وجود اظهارنظر مقامات هر دو خودروساز بزرگ کشور مبنی بر افزایش تولید خودرو در سال جاری نسبت به سال گذشته، اما هنوز بازار در بلاتکیفی عرضه و نابسامانی قیمت بسر می برد، گویا تمام این تعریف و تمجیدها برای کاهش واکنش ها به خالی بودن بازار از خودرو است.
طرح‌های فروش فوق‌العاده و پیش‌فروش خودروهای پرتقاضای داخلی امروز از هیجان افتاده و امروز همچنان سیر صعودی نرخ این خودروها در حاشیه بازار ادامه دارد.
این در حالی است که مصوبات تعیین قیمت خودرو هیچ دردی را از گرانی های بازار درمان نکرده است، گرچه خودروسازان مدعی تبعیت از مصوبات ستاد تنظیم بازار هستند اما نرخ‌های کنونی اعلام شده برای خودروهای داخلی را غیرواقعی دانسته و انتظارات خود برای افزایش مجدد قیمت رسمی خودروهای داخلی را با استفاده از تعبیر منطقی شدن قیمت‌ها بر اساس مصوبات شورای رقابت تا شهریور ماه امسال مطرح می‌کنند.
تحریم، گرانی ارز، رکود اقتصادی و کاهش بهره‌وری در صنعت خودروسازی کشور مولفه های اصلی کاهش تولید و گرانی خودرو طی سال های اخیر بوده است.
نرخ ارز به‌عنوان یکی از متغیر‌های کلیدی اقتصاد، نقش مهمی در تعیین قیمت محصولات داخلی همچون خودرو و همچنین صادرات این کالا دارد؛ به‌طوری‌که با هر افزایشی در قیمت ارز، تغییراتی در هزینه تولید خودرو رخ می‌دهد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نبود بهره‌وری و همچنین مدیریت دولتی دو شرکت بزرگ خودروساز کشور، این شرکت‌ها را در برابر نوسانات ارز آسیب‌پذیر کرده است.
حالا بازار ارز کم‌کم آرام گرفته اما بازار خودرو همچنان طغیانگر است و خبری از کاهش و ثبات قیمت نیست. برخی از کارشناسان معتقدند؛ شاید با برقراری نظم در بازارهایی همچون ارز، مواد اولیه و ... بتوان توقع بهبود بازار خودرو را داشت اما باید سیاست های اعمال شده در این صنعت را نیز مدنظر داشت که تحت سیاست های دستوری هیچگاه نه به رشد و توسعه مطلوب می رسند نه باعث رضایتمندی مشتریان؛ بلکه تنها به دنبال اهداف از پیش تعیین شده خود هستند.
نورچشمی ها خودرو می گیرند
در حال حاضر قیمت گرفتن از فروشندگان خودرو در سطح شهر تهران بسیار مشکل است. به گفته این فعالان صنفی قیمت ها روزانه اعلام می شود و به علت کاهش عرضه خودرو، نمی توان به راحتی قیمت را اعلام کرد!
از ابتدای سال تاکنون متولیان این بخش برای بازگشت آرامش به بازار خودرو روش هایی را برای ثبات بخشی به این بازار تدبیر و اجرایی کردند اما هنوز نتیجه مطلوبی به دست نیامده است.
گلایه متقاضیان این محصولات هر روز بیشتر می شود تا جایی که علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون صنایع و معادن به ایلنا گفته است: «خودروسازان به جای اینکه خودروها را به نورچشمی‌ها بدهند به کسانی که مدت‌ها است ثبت‌نام کرده‌اند، این خودروها را تحویل دهند. این روزها متاسفانه خودروسازان به دلیل عدم توجه به تعهدات‌شان موجب آشفتگی در بازار هم شده‌اند. خودروساز باید بداند پیش‌بینی که انجام می‌دهد، درست است یا خیر. آنان یا اطلاعاتی از وضعیت موجود دارند یا ندارند؛ بنابراین باید برنامه‌ریزی داشته باشند.»
وعده های عرضه خودرو در انتظار محقق شدن
این در حالی است که فرشاد مقیمی، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو معتقد است: «از شرایط بحرانی سال گذشته که تولید روزانه به کمتر از هزار دستگاه خودرو رسیده بود عبور کرده‌ایم و تیراژ تولید در 4 ماه ابتدایی امسال به میزان 34 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. امسال تولید 500 هزار دستگاه انواع خودروی سواری و وانت را در دستور کار قرار داده ایم. در سال گذشته به تولید رونق بخشیده و امسال در مسیر جهش تولید قرار داریم».
به گفته این مقام مسئول، بعد از اعمال تحریم های ظالمانه و خروج شرکای خارجی، داخلی سازی تولید را در دستور کار قرار دادیم و توانستیم در میزهای خودکفایی وزارت صمت و برنامه های نهضت خودکفایی و میثاق با قطعه سازان، تولید را به بیش از دو هزار دستگاه در پایان سال گذشته برسانیم. درحال حاضر خودمان میزان تولید را مشخص می کنیم و به هیچ کشور خارجی که تعیین کننده باشد، وابستگی نداریم.
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، کاهش تعهدات معوق و افزایش عرضه به بازار را از نتایج افزایش تیراژ تولید می‌داند و می گوید: علاوه بر اینکه از آبان ماه سال گذشته توانستیم تعهدات فروش های فوری را زودتر از موعد، تحویل مشتریان بدهیم، در حال حاضر تعهدات معوق در سایر فروش ها به کمتر از 50 هزار دستگاه رسیده است. در حالی که در سال گذشته بیش از 200 هزار دستگاه تعهد معوق داشتیم.
بازار خودرو نه خریدار دارد نه فروشنده
هنوز بلاتکلیفی در عرضه و نابسامانی قیمت در بازار خودرو خریداران را از خرید و فروشندگان را از فروش خودرو باز داشته است و بازار تنها به دنبال سود بیشتر از افزایش قیمت هاست. سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو پایتخت در همین رابطه به خبرنگار اقتصاد 24 گفت: خودرو به عنوان یک کالای ضروری نه سرمایه ای باید برای استفاده مردم تولید و عرضه شود.
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو پایتخت ادامه داد: در ادامه اجرای سیاست های کاهش عرضه خودرو به بازار، این کالای مصرفی به کالای سرمایه ای تبدیل شده است و همین موضوع شرایط را برای بازگشت ثبات به بازار سخت تر می کند.
به گفته موتمنی، کوچکترین نوسانات ارزی و همچنین تکان های اقتصادی می تواند بر این بازار تاثیر مستقیم بگذارد و قیمت‌ها هر روز به دلیل سرمایه ای شدن این محصولات با شیب آرام در حال افزایش است.
این فعال صنفی تاکید کرد: بازار نه فروشنده دارد نه خریدار. فروشنده در انتظار افزایش جدید قیمت در روز آتی است و خریدار هم توان مالی کافی با توجه به جهش قیمت ها برای خرید ندارد.
موتمنی با تاکید بر اینکه هیچ یک از طرح های پیش فروش و قرعه کشی هم نتوانسته است بازار را به ثبات نسبی برساند، یادآور شد: این طرح ها به دلیل ممنوعیت یکساله خرید و فروش در این طرح ها هیچ عکس العملی نداشته و بازار همچنان مسیر افزایش قیمت خود را طی می کند.
رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو پایتخت می گوید: سیاست تعیین قیمت هر سه ماه یکبار نمی تواند ثبات را به بازار برگرداند چراکه در فرصت ایجاد شده از اعلام قیمت خودور تا زمان بعدی، دلالان بیکار نیستند و از فروش خودرو جلوگیری می کنند تا قیمت جدید اعلام شود؛ این راهکار مناسب بازار نیست!
به گفته این فعال صنفی، تنها در روزهای ابتدای تعیین تکلیف برای بازار خودرو، بازرسان به دنبال کشف و ضبط خودروهای احتکار شده بودند و این نمایش دیگر اجرا نشده است.
سیاست های بازدارنده عدم بازگشت آرامش به بازار
در عین حال فروشندگان خودرو در سطح شهر تهران نیز در همین رابطه در گفتگو با اقتصاد 24 می‌گویند: دولت هنوز به بازگشت آرامش به بازار اعتقاد ندارد و ما هم از سیاست های بازدارنده عدم بازگشت آرامش به بازار در پشت پرده بی اطلاع هستیم. امروز فروشنده به خودرو به عنوان کالای لوکس و سرمایه ای نگاه می کند و همین موضوع شرایط را برای خریداران اصلی سخت تر کرده است.
به اعتقاد این نمایشگاه داران خودرو، انتظار برای کسب سود بیشتر از سوی فروشندگان افزایش یافته و با توجه به عرضه کم خودرو به بازار این فرصت برای عده ای سودجو فراهم شده است و برای ما که عمری در این صنف فعالیت داشته ایم تشخیص دادن افرادی که به عنوان فروشنده خودرو به بازار می آیند کار سختی نیست.
بیشتر این فعالان صنفی بر این موضوع هم‌نظرند که افراد عادی نمی توانند در یک زمان 10 پراید و یا 7 پژو پارس را یکجا از کارخانه بگیرند و با قیمت های بسیار بالا و حاشیه سود نجومی به بازار بفروشند!
این فعالان صنفی در بخش خودرو معتقدند؛ در این شرایط فروشندگان اصلی هم متضرر شده اند و مشخص نیست سود اصلی را به غیر از دلالان چه کسانی می برند!
این نمایشگاه داران خودرو می گویند: طبق اظهارنظر شورای رقابت مبنی بر اینکه خودروسازان هر سه ماه یکبار می توانند با تغییر نرخ تورم درخواست تجدیدنظر در قیمت ها را داشته باشند، دلالان از فروش خودرو در بازار ممانعت می کنند تا قیمت جدید در شهریور ماه اعلام شود.
این فعالان صنفی تاکید می‌کنند: در ابتدای سال جلب نظر مردم برای ثبت نام در طرح های قرعه کشی و پیش فروش خودرو بسیار مهم بود از اینرو با به تصویر کشاندن کشف و ضبط انبارهای مملو از خودروهای پرتیراژ داخلی قصد اعتمادسازی مردم را داشتند و پس از پایان این طرح دیگر خبری از بگیر و ببندها نیست.
این نمایشگاه داران خودرو در تهران از ایجاد چنین اوضاعی ابراز گلایه داشتند و معتقدند؛ باید دولت و متولیان برای یکبار هم که شده تکلیف مردم را با بازار خودرو مشخص و تعیین کنند. اگر قرار است خودرو را به طور سهمیه بندی به مردم تحویل دهند یا می خواهند افزایش چند ده میلیونی مجدد داشته باشند و یا قصد تعطیلی خودروسازی کشور را دارند به طور شفاف بازگو کنند در غیر اینصورت به طور زنجیره ای تمام بخش های مرتبط با این صنعت و همچنین خریداران واقعی خودرو آسیب جدی می خورند.
این فعالان درعرصه خودرو در پایان تاکید داشتند؛ هنوز بلاتکلیفی قیمت و عرضه در بازار خودرو حاکم است و تنها عده ای به عنوان فروشنده اما نه از جنس مردم عادی، با فروش همزمان چند دستگاه خودروی پرتیتراژ صفر کیلومتر با حاشیه سود بالا در بازار خودرو حضور دارند و حضور فروشنده و خریدار واقعی در بازار ممنوع است.