اقتصاد۲۴ - اگرچه با اقدام دیرهنگام بانک مرکزی برای کنترل هیجان بازار ارز، طی چند روز گذشته دیگر از صف‌های خرید ارز در مقابل صرافی‌ها خبری نیست، اما هنوز التهاب قیمت‌ها فروکش نکرده است.
کارشناسان و صاحبنظران بار‌ها تاکید کرده‌اند که بانک مرکزی باید راهکار‌های جدید را برای مدیریت عرضه و تقاضای ارز در نظام اقتصادی پیاده کند.
بی ثباتی و عدم مدیریت در بازار، ارز را به سمتی هدایت کرده است که مرز ۲۵ هزار تومان را هم رد و ترکش تبعات این گرانی به سایر بازارها اصابت کرد و امروز شاهد تب بالای گرانی تمام محصولات، زمین و مسکن، خودرو، سکه و طلا هستیم.
افزایش تقاضای ارز، بازار را با التهاب شدید قیمت مواجه کرد تا جایی که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی اواخر تیرماه در یادداشت اینستاگرامی خود با اعلام اینکه با اقدامات در دست اجرا به تدریج و در روز‌های آینده بازار ارز به آرامش خواهد رسید، گفت: این تصور که بانک مرکزی و دولت برای کنترل بازار ارز اقدامی نمی‌کنند یا اینکه تصور می‌شود برای تامین کسری و دلایل دیگر، نرخ ارز را بالا می‌برند، بی‌اساس و یک برداشت و تصور کاملا اشتباه است.
به گفته همتی، با اقدامات در دست اجرا به تدریج و در روز‌های آینده بازار ارز به آرامش خواهد رسید. دستورالعمل جدید درخصوص نحوه برگشت ارز به چرخه اقتصاد و تأمین ارز واردات کشور، عملیاتی شده است. در این دستورالعمل، عملاً زمینه‌ای برای ایجاد تراکم غیر عادی تقاضا و نیز سوء استفاده از آن باقی نمی‌ماند.
تردید در ثبات قیمت ارز
شاید با برگشت ۲.۵ میلیاد دلار ارز صادراتی از روز‌های ابتدایی مردادماه، بازار توانسته موضع گیری خود را در برابر افسارگسیختگی نرخ‌ها تقویت کند، اما باید در نظر داشت که هنوز قیمت‌ها به ثبات نرسیده و تردید‌ها برای خیز دوباره دلار ادامه دارد.
مشاهدات خبرنگار اقتصاد ۲۴ از صرافی‌های میدان فردوسی نشان می‌دهد که صف‌های خرید ارز برچیده شده و مشتریان این بازار بسیار کم شده است، اما همچنان بازار به دنبال بهانه‌ای برای افزایش قیمت است.
برخی از صرافی‌ها از همان ابتدای ساعت کاری خود از درج قیمت بر روی تابلو‌ها امتناع می‌کنند و برخی دیگر با ترفند‌های مختلف اعلام قیمت جدید را به چند ساعت بعد موکول می‌کنند، اما قیمت‌ها همچنان به دنبال تکان‌های جدید برای افزایش است.
دیگر در این بازار خریداران بی‌هدف کمتر دیده می‌شود، گویا دلالان به دنبال بازار دیگری برای سرمایه گذاری در حال کوچ کردن هستند، اما قیمت دلار نسبت به هفته گذشته افزایش داشته و از مدار ۲۲ هزار تومان پایین‌تر نرفته است.
این فعالان ارزی معتقدند؛ بازار علی رغم سکوت همچنان مستعد جهش قیمت است و اگر بانک مرکزی بر مدیریت خود ادامه ندهد نمی‌توان اتنظار ثبات را در بازار ارز داشت.
بی ارزشی پول ملی در برابر دلار
تلاطم‌های قیمتی معضل امروز در بازار‌های مختلف شده و مردم را در تنگنای گرانی قرار داده است. بانک مرکزی به دلیل کمبود ارز نتوانسته به موقع سکان هدایت این بازار را به دست بگیرد، چرا که دولت همواره در این بازار مداخله داشته و برای مهار قیمت ارز نیز ناگزیر است خود وارد میدان شود.
مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی در ارزیابی از وضعیت فعلی بازار ارز در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: ورود بانک مرکزی و تزریق ارز به بازار پس از خروج دلار‌ها توسط برخی در کالبد صادرکننده می‌تواند مانعی برای ادامه افزایش قیمت‌ها باشد. هرچند تاکنون این جهش کم‌سابقه قیمت ارز تبعات منفی بر اقتصاد گذاشته است.
این کارشناس اقتصادی گفت: برای تثبیت بازار بانک مرکزی باید شرایط عرضه ارز را به توازن برساند در غیر اینصورت، کمبود عرضه می‌تواند جهش قیمت ارز را حتی نسبت به هفته‌های گذشته بیشتر کند و این موضوع تنها به تدبیر و ارزپاشی به موقع به بازار بستگی دارد.
افقه تاکید کرد: نوسانات و گرانی نرخ ارز توانسته تاثیر زیادی بر بازار‌های کالایی و محصولات مورد نیاز بگذارد و بانک مرکزی با توجه به ایجاد تنش‌های قیمتی باید بازار ارز را به ثبات قیمت برساند.
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه چمران با اشاره به معیشت مردم در چنین وضعیتی گفت: هر کالا و محصولی که در بازار وجود دارد به نوعی در زنجیره واردات قرار دارند و گرانی دلار دلیلی بر آشفتگی بازارها شده و در این بین مردم متضررتر از گذشته شده اند.
به گفته افقه، حالا که بخشی از ارز‌های خارج شده به سامانه نیما برگشته، مدیریت بانک مرکزی در عرضه به موقع و تزریق آن برای تامین نیاز‌های تولید را می طلبد.
این کارشناس اقتصادی یادآور شد: ارز به عنوان سرمایه قوی بین مردم قرار گرفته است و از سوی دیگر شاهد کاهش ارزش پول ملی هستیم که این دو عامل باعث شده که بازار‌های موازی نیز تحت تاثیر گرانی ارز قرار بگیرند و همزمان همه بازارها با جهش قیمت مواجه شوند.
افقه با تاکید بر اینکه بازار ارز سالهاست با مداخله دولت‌ها وضعیت اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده است گفت: کاهش ارزش پول ملی در برابر دلار، بازار‌های اقتصادی را به سمت آشفتگی کشانده و تورم بالا به همراه گرانی کالا را وارد چرخه معیشت مردم کرده است.