حمیده قاسمی، اقتصاد۲۴ - بورس اوراق بهادار تهران در یک سال اخیر میزبان سرمایه‌های خُردی بود که مسیر خود را پس از بازار‌های مُخربی همچون ارز و سکه، به سمت بازار سرمایه باز کرده بود. اتفاقی میمون که می‌توانست با تدبیری مناسب ارج نهاده شده و ضمن هدایت این سرمایه‌ها به سمت تولید، پذیرایی مسئولانه‌ای را از سوی سیاست گذاران اقتصادی کشور شامل شود. اما آنچه پس از بهره برداری‌های دولت از بورس اتفاق افتاده، رها شدن این بازار در باتلاق ریزش و نابودی سرمایه‌های خُرد و اعتماد عمومی مردم به این بازار بوده است.
در این میان از نگاه برخی کارشناسان این اصلاح با همین شدت نیز طبیعی و فصلی از حیات بورس است که باید برای رسیدن مجدد به بهار و رونق بازار سرمایه طی شود. آنچه می‌خوانید بررسی دغدغه‌های این روز‌های سهامداران در گفتگوی اقتصاد۲۴ با علیرضا تاج‌بر، عضو هیات مدیره کارگزاری اقتصاد بیدار است.
زمان اصلاح بازار سرمایه
علیرضا تاج‌بر با اشاره به رفتار روز‌های اخیر بازار سرمایه درباره زمان پایان اصلاح کنونی بازار گفت: آنچه که در ماه‌های نخست امسال در بورس دیده شد، برآیندی از اعتماد مردم به بازار سرمایه و انتخاب آن به عنوان گزینه‌ای جذاب برای سرمایه گذاری بود، اتفاقی که سبب ورود چشمگیر سرمایه به این بازار شد، به طوری که باعث شد افراد حقیقی با سرمایه‌های خُرد در بازار حرف اول را بزنند و بازار بعد از سال‌ها از دست حقوقی‌ها بیرون آید.
این فعال بازار سرمایه تجمیع این سرمایه‌ها را در بورس محرکی بزرگ خواند و افزود: هر چند که پول‌های در دست مردم کوچک بود، اما به دلیل تعدد افراد حقیقی و سرمایه‌های در دست آن‌ها حجم پول وارد شده به بازار بسیار بزرگ شد و حرکتی عظیم در بورس را در پی داشت؛ اما امروز دقیقا عکس این روند اتفاق افتاده است و طی بیش از یک ماه اخیر پول‌ها یکی پس از دیگری از بازار خارج شده اند و یا در تلاش برای خروج از بازار هستند.
بی تدبیری پول‌ها را ترسانده است
تاج‌بر «سلب اعتماد از مردم» را دلیل اصلی این خروج سرمایه عنوان کرد و گفت: مواردی همچون اتخاذ تصمیمات نادرست و عدم هماهنگی بین ارکان بازار و دولت زمینه ساز شرایط فعلی بوده است. از سوی دیگر بروز ریسک‌های غیرسیستماتیک مانند انتخابات آمریکا و انتشار اخبار آن بر وضعیت فعلی، ریزش بورس را تشدید کرده است.
بیشتر بخوانید: چند راهکار برای جلوگیری از ریزش بورس
عضو هیات مدیره کارگزاری اقتصاد بیدار، بازگشت اعتماد به سرمایه گذاران خُرد را لازمه ورود مجدد پول به بورس و شکل گیری روند رو به رشد آن دانست و گفت: در حال حاضر دلار تا مرز ۳۰ هزار تومان رفته و بازار‌های ارز و سکه و حتی خودرو و مسکن وضعیتی حبابی به خود گرفته اند، در این میان تا اعتماد به سرمایه گذاران برنگردد پول‌های خود را به سمت بورس روانه نمی‌کنند. بر این اساس همچنان شاهد نزول بازار و صعود حباب گونه بازار‌های موازی خواهیم بود.
تاثیر رشد دلار بر شاخص بورس با تاخیر است
این چهره بورسی با اشاره به رشد دلار به عنوان مهمترین محرک رشد بازار سرمایه در سال‌های اخیر گفت: شاخص بورس ما همواره با روند نرخ دلار همبستگی داشته است، یعنی همواره با یک تاخیر زمانی جزئی شاخص بورس از روند دلار تبعیت کرده است، چراکه تحلیلگران در بازار ما اثر افزایش نرخ دلار را بر صنایع مختلف بررسی کرده و شروع به خرید می‌کردند.
وی ادامه داد: این همبستگی اکنون با تاخیر زمانی بیشتری در حال وقوع است؛ چراکه سایر متغییر‌های اثرگذار همچون سلب اعتماد عمومی شدت بیشتری دارد وبورس به دلیل بی برنامگی جذابیت خود را برای عامه مردم از دست داده است، به طوری که اکنون هیچ خبر مثبتی یارای تاثیرگذاری بر بازار نیست.
وضعیت فعلی ریزش بورس تعمدی است؟
علیرضا تاج بر در پاسخ به گمانه خبرنگار اقتصاد ۲۴ درباره ابلاغ دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها درست در زمانی که بازار گارد صعودی به خود می‌گیرد و رخ دادن واکنش منفی و از سرگیری ادامه ریزش گفت: تصور من این است که رفتار نهاد ناظر برای پایین نگه داشتن شاخص بورس و فراری دادن مردم هدفمند و مغرضانه نیست. البته باید در کارشناسی بودن این رفتار شک کنیم چراکه تصمیماتی که گرفته شده کارشناسی و منطبق بر اهداف بازار نبوده است.
بازگشت بورس لازمه بازگشت اعتماد به مردم
عضو هیات مدیره کارگزاری اقتصاد بیدار بازگشت اعتماد به سرمایه گذاران را لازمه بازگشت رونق بورس ارزیابی کرد و گفت: به نظر من تا زمانی که اعتماد مردم برنگردد و بازار سرمایه جذابیت سه ماه پیش را به دست نیاورد، شاهد اقبال مردم نخواهیم بود. آنچه طی یک سال اخیر در فضای اقتصادی کشور حاصل شد و در دنیا نیز بی نظیر بود، افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه در جامعه بود، اتفاقی که به درستی ارج نهاده نشد و امروز شاهد خروج مردم از بازار سرمایه هستیم. برگرداندن این اعتماد بسیار سخت است و تا این اعتماد بر نگردد نمی‌توان گفت بازار با شدت به روند صعودی خود برمی گردد، حتی اگر پارامتر‌های بنیادی از شرایط فعلی نیز بیشتر شود.
پیش بینی بازار سرمایه تا پایان سال ۹۹
وی در پیش بینی روند پیش روی بازار سرمایه در صورت جلب اعتماد سرمایه گذاران بورسی تا پایان سال ۹۹ گفت: چنانچه سیاست گذاران بورسی با اتخاذ تصمیمات درست سبب بازگشت اعتماد به بازار سرمایه کشور شوند، شاخص بورس پتانسیل دستیابی به اهداف بالاتر را دارد، به طوری که رسیدن شاخص به هدف ۳ میلیون واحد دور از ذهن نخواهد بود و می‌تواند تا پایان سال محقق شود. البته باید طرف تقاضا تحریک شود تا به این عدد‌ها برسد.
اکنون باید دید که دولت به عنوان برنده اصلی رونق بورس در یک سال اخیر به دنبال چه سیاستی در بازار سرمایه در ماه‌های آخر عمر خود است؟! آیا مصّر به بازگرداندن روز‌های طلایی به بازار سرمایه و سرسبزی این خِرمن است و یا اصطلاحا «آرد خود را بیخته و اَلک خود را آویخته!» و بی تفاوت به پاسخگویی صحیح به این اعتماد عمومی، به دنبال تقدیم «زمین سوخته» بورس به دولت بعدی است.