اقتصاد۲۴ - همزمان با تحریم‌های جدید ۱۸ بانک ایرانی توسط ایالات متحده آمریکا بازار‌ها در ایران در اولین روز هفته واکنش‌های متفاوتی به این خبر نشان داد. نماد‌های بانکی در بازار بورس برعکس تصورات صعودی و سبز پوش بود، اما قیمت دلار تا مرز ۳۰ هزار تومان هم رسید.
وزارت خزانه‌داری آمریکا عصر پنجشنبه تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال کرد و ۱۸ نهاد مالی ایرانی را تحت تحریم‌های خود قرار داد. وزارت خزانه‌داری آمریکا پنجشنبه عصر (به وقت تهران) ۱۸ بانک ایران را تحت تحریم قرار داد. در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است که این وزارت‌خانه طی رایزنی با وزارت خارجه این کشور نهاد‌های مالی ایران را برای قرار دادن در لیست تحریم‌ها شناسایی کرده است. به نظر می‌رسد این تحریم‌ها می‌تواند مبادی ورود غذا و دارو را به کشور سخت کند، با این حال عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به این تحریم‌ها گفت: از این پس در کنار بخش خصوصی، تمام تلاش خود را برای تامین دارو و کالا‌های اساسی مورد نیاز مردم از روش‌های مختلف به کار می‌بندیم.
وی تأکید کرد: این اقدام آمریکا بیش از آنکه اثر اقتصادی داشته باشد، برای اهداف تبلیغاتی و سیاسی داخلی آن کشور انجام شده است و نشانگر دروغ و فریب بودن ادعای حقوق بشر و انسان‌دوستی سران این کشور است.
اما به راستی این تحریم‌ها می‌تواند در بازار‌های اقتصادی ایران با توجه به محدود‌تر شدن مبادلات تجاری اثرگذار باشد؟ کارشناسان در این خصوص نظرات متفاوتی دارند.
کمیل طیبی، استاد دانشگاه و اقتصاددان با اشاره به تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ایران گفته است: هنگامی که تحریم‌ها شکل مالی به خود بگیرد و جریان مالی را قطع کند، خواسته و ناخواسته منجر به افزایش محدودیت‌ها در بخش‌های دیگر می‌شود. ما در روابط تجاری نیاز داریم که در زمان صادرات و واردات جریان پرداخت و دریافت بدون مشکل باشد؛ بنابراین وقتی سیستم مالی دچار تحریم می‌شود قطعا به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثر خود را بر بخش‌های مختلف تجارت و تولید خواهد گذاشت.
بیشتر بخوانید: پیروزی ترامپ یا بایدن با قیمت دلار چه می‌کند؟/ قیمت واقعی دلار زیر ۲۰ هزار تومان است؟
وی افزود: این شکل از تحریم فهرست بزرگی از بانک‌ها را شامل می‌شود و بسیاری از کانال ارتباط مالی ایران را خواهد بست و ممکن است حتی ما برای دارو و کالا‌های ضروری دچار مشکل شویم. البته امکان دور زدن تحریم‌ها وجود دارد، اما به هر حال تحریم دوباره، این بهانه را به دست بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌ها می‌دهد تا روابط‌شان با ما را پیش از هر زمان دیگری محدود کنند.
اثر واقعی و غیر واقعی تحریم در اقتصاد و بازار‌های ایران
اما از آن سو کارشناسانی هم هستند که معتقدند اثر تحریم‌های جدید در اقتصاد، واقعی نخواهد بود.
آلبرت بغزیان استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در این خصوص به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: بانک‌های ما باید از چند سال پیش که تحریم‌های بانکی مطرح شد تمهیداتی را پیش بینی می‌کردند. از ابتدای سال موضوع تشدید تحریم‌ها مطرح بوده است. اگر بانک‌ها مسیر‌هایی را برای انتقال پول در نظر داشتند باید آن را تقویت می‌کردند هر چند اطلاعات دقیقی در این خصوص وجود ندارد.
وی می‌افزاید: با فرض اینکه اگر این مسیر‌های انتقال پول تقویت شده باشد اگر تحریم جدیدی صورت گیرد اتفاق خاصی نمی‌افتد و نباید شاهد وضعیت وخیمی باشد.
بغزیان تصریح می‌کند: از سوی دیگر با توجه به اینکه بانک مرکزی نرخ ارز را رها کرده است اگر این تحریم‌ها اثر واقعی در اقتصاد نداشته باشد ممکن است اثر خود را در نرخ ارز نشان دهد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اثر روانی این تحریم‌ها توسط بانک مرکزی قابل کنترل است، اظهار می‌کند: مردم سیگنال‌های اقتصادی‌شان را از نرخ ارز می‌گیرند. اگر این قیمت بالا برود نشان دهنده آن است که اثر تحریم‌ها جدی بوده است؛ بنابراین شاید یکی از مهمترین شاخص‌ها در بازار‌های اقتصادی ایران نرخ ارز است که متاسفانه با یک تلنگر دچار نوسان می‌شود.
بغزیان با تاکید بر اینکه همه این‌ها به سیاست بانک مرکزی برای مدیریت نرخ ارز بر می‌گردد، می‌گوید: حتی اگر تحریم‌ها جدی نباشد با توجه به رها شدن نرخ ارز ممکن است اثرگذار شود. تحریم‌های جدید موضوع تازه‌ای نیست از قبل هم بانک‌ها آمادگی داشته اند، اما عده‌ای از اینگونه اخبار سوء استفاده می‌کنند تا بهره برداری کنند.
وی درباره انتخابات آمریکا و تاثیر آن در اقتصاد نیز خاطرنشان می‌کند: انتخاب بایدن می‌تواند به صورت موقت اثر مثبتی بر بازار‌ها بگذارد چرا که او موضع خود را در قبال تحریم‌ها مشخص کرده است، اما کماکان مشکلات اصلی در اقتصاد پاربرجاست.
این کارشناس اقتصادی یادآور می‌شود: به نظر می‌رسد انتخاب ترامپ محتمل‌تر باشد چرا که محبوبیت بایدن چندان بالاتر از او نیست. در هر حال تاثیرات انتخابات آمریکا در اقتصاد ایران موقتی است و در اصل موضوع تغییر خاصی رخ نخواهد داد.