اقتصاد۲۴ - جنجال‌های بورس همچنان ادامه دارد. از مرداد ماه سال جاری شاخص کل بورس از ۲ میلیون و ۸۰ هزار واحد به یک میلیون و ۱۰۰ در این روز‌ها رسیده است؛ وضعیتی که صدای سهامداران را هم درآورده است و عده‌ای نیز این اعتراض را جلوی سازمان بورس به نمایش گذاشتند.
تحلیل‌های کارشناسان هم در این میان همچنان در حال تغییر است و هیچ نموداری به درستی نمی‌تواند روند آینده بازار سرمایه را پیش بینی کند. وجه مشترک تمام تحلیل ها، اما بر هیجانی بودن روند بازار است به گونه‌ای که اگر در اوج شاخص قیمت برخی از سهم‌ها از ارزش ذاتی شان بیشتر بود در حال حاضر اکثریت سهم‌ها به قیمت‌های ارزنده و زیر ارزش ذاتی خود نزدیک شدند.
با این همه، اما برخی کارشناسان همچنان با احتیاط معتقدند روند بازار سرمایه به این صورت نخواهد ماند و روند بورس در ادامه صعودی خواهد شد؛ وعده‌ای که البته مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس نیز بار‌ها آن را به مردم دادند و البته عملی نشده است. نکته قابل توجه این است که سهام‌های دولتی با تخفیف ۲۰ درصدی هم با عدد‌های عجیب و غریب در ضرر هستند. برخی معتقدند دولت با ابزار‌هایی شاخص بورس را بیش از حد بالا برد و با فروش سهام شرکت‌های خود بخش قابل توجهی از کسری بودجه خود را جبران کرد و در ادامه، این بازار را با همه زیانی که مردم از آن دیدند رها کرده است.
روزبه شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگویی با تاکید بر اینکه اعتماد به بورس با حرف برنمی‌گردد و دولت باید پاسخگو باشد، گفته است: «اسفند ماه سال ۱۳۹۸ و فروردین و اردیبهشت سال ۱۳۹۹ با وجود شیوع کرونا، ریزش بازار‌های جهانی و دلار ۱۴ هزار تومانی، بازار پرقدرت بالا می‌رفت به طوری که بازار بیش از ارزش ذاتی خود معامله می‌شد. در آن روز‌ها بازار بیش واکنشی داشت و نه تنها توجهی به اخبار منفی نمی‌کرد بلکه به اخبار مثبت بیش از حد وزن می‌داد. درحال حاضر پارادایم فکری بازار سرمایه برعکس شده است. مردم به این بازار اعتماد کردند و ضربه خوردند. تکنیکالیست‌ها هم دچار ترس شده‌اند. حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان پول از بازار بیرون رفت و مردم به حضور در سایر بازارها تشویق شدند. حداقل باید از مسئولان سوال شود که شما که مردم را برای حضور در بازار سرمایه تشویق کردید، الان چه پاسخی برای مردم دارید؟ دولت نمی‌تواند پولی به بازار تزریق کند، اما همین که برای کسری بودجه و حقوق و پاداش جلوی فروش صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی را در بورس بگیرد، اقدام خوبی است؛ یعنی منبع درآمد دیگری برای کسری‌های خود پیدا کند.»
فردین آقابزرگی تحلیلگر و کارشناس بازار سرمایه نیز در گفتوگویی با اشاره به ریسک بازار سرمایه گفته بود: متاسفانه کسانی که مردم را به بورس دعوت کردند و فراخوان زدند به گونه‌ای به مردم به خصوص افراد آماتور القا کردند که بورس خوب است و هیچ‌گونه ریسکی ندارد و این توضیح را ندادند که ریسک‌های مترتب بر سرمایه‌گذاری چیست؟
لطفاً جلسه تشکیل ندهید
در همین رابطه بهنام علیزاده کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد۲۴ می‌گوید: بخشی از وضعیت بورس به دلیل ترس بی مورد از ریزش قیمت دلار است. عدد‌هایی بیان می‌شود که چندان با منطق اقتصادی جور در نمی‌آید. همان طور که قیمت دلار در بالای ۲۷ یا ۲۸ هزار تومان بی دوام و غیر منطقی است قیمت دلار کمتر از ۲۰ تا ۲۲ هزار تومانی هم دوامی نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: فرصت طلایی ورود دوباره به بورس چه زمانی است؟/ برخی سهم‌ها ۲۵ تا ۳۰ درصد به بازار بدهکارند
وی می‌افزاید: این مسئله باعث ایجاد هیجان در بازار شده است، اما نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد که مفروضات بازار را تغییر می‌دهد. اتفاقاتی که در بودجه در حال رخ دادن است از جمله گران شدن انرژی ها،برق مصرفی شرکت ها، انرژی های دیگر مانند گاز آن ها ممکن است تا سه برابر هم رشد کند.همچنین حذف معافیت‌های مالیاتی شرکت های صادراتی مانند فولاد که بخش صادرات آن ها از مالیات معاف بود. همین طور معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش بنیان نیز قرار است برداشته شود. از سوی دیگر سرکوب نرخ دلار در روز‌های پایانی دولت ممکن است بازار را در حالت اغما نگه دارد.
علیزاده با بیان بیان اینکه مسئله بازار سرمایه با برداشتن و یا تغییر دامنه نوسان حل نخواهد شد، اظهار می‌کند: اگر دوستان زحمت بکشند و جلسه‌ای تشکیل ندهند خیلی مفیدتر خواهد بود. این جلسات بیشتر جنبه نمایشی دارد و خروجی خاصی نخواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید می‌کند: اگر قصد بر این است که بازار درست شود، همان کاری را که در روز‌های اوج بازار با تعدیل نرخ سود بین بانکی انجام داد تا سهم‌های خود را عرضه کند دوباره انجام دهد. بانک مرکزی به راحتی با ابزار بین بانکی می‌تواند از بازار حمایت کند. جذابیت بازار را با کاهش سود بین بانکی می‌توان بالا برد که فعلاً اقدامی در این زمینه نشده است.
دلار زیر ۲۰ هزار تومان مبنا ندارد
علیزاده همچین یادآور می‌شود: دلار با هیچ معیاری حتی با ورود بایدن به برجام زیر قیمت ۲۰ هزار تومان توجیه ندارد. برای رسیدن به دلار ۱۵ هزار تومانی باید یک بازه زمانی ۵ ساله با صادرات نفت ۲ تا ۳ میلیون بشکه در روز و رشد اقتصادی مداوم رخ دهد. در واقع اگر قرار است قیمت دلار تا ۱۰ هزار تومان به صورت واقعی کاهش پیدا کند لازمه آن رشد تولید و رشد اقتصاد در یک بازه ۳ تا ۵ ساله است نه با یک سخنرانی.
وی می‌افزاید: بیش واکنشی نسبت به گزاره‌های نادرست وقتی با ترس همراه می‌شود سبب رفتار غیر محاسباتی و غیر بنیادی در سهامداران می‌شود و هیجان غالب می‌شود.
دولت می‌تواند بورس را برگرداند؟
این کارش بازار سرمایه با بیان اینکه برای برگشت شاخص بورس در کنار محرک‌ها نیاز است تا اعتماد نیز بازگردد، اظهار کرد: وقتی ترس به سراغ سهامداران می آید دیگر با چند محرک تئوریکال نمی‌شود این اعتماد را بازگرداند. مردم دارایی خود را در حال آب شدن می‌بینند و از هر فرصتی برای خروج استفاده می‌کنند.
علیزاده در پایان می‌گوید: باید حمایت از سوی کسانی صورت گیرد که در اوج بازار حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان فروش سهم داشتند و اگر ۲۰ درصد سودشان را به بازار بیاورند از بازار حمایت خواهد شد. از سوی دیگر همانطور که از ابزار‌هایی برای فروش سهام دولتی و فروش ETFها استفاده می‌کردند در وضعیت فعلی نیز از آن ابزار‌ها استفاده کنند.
وی یادآور شد: بانک مرکزی در مقطعی که نیاز بود از بازار حمایت شود، نرخ سود بین بانکی را تا 8 درصد کاهش داد. بعد از عرضه سهم ها، نرخ سود بین بانکی تا 21 درصد افزایش یافت. طبیعتاً بانک مرکزی می تواند با تعدیل دوباره این نرخ جذابیت را به بازار برگرداند.