اقتصاد۲۴ - سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه‌ای از آموزش‌ها را فرا بگیرند. این روز‌ها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
هزینهای که سهامدار به عنوان سرمایه گذار برای خرید اوراق بهادار به کارگزار بابت خدمتی که به وسیله مشاور سرمایه گذاری یا مدیریت خرید یا فروش اوراق بهادار باید بپردازیم، کارمزد نام دارد. مقدار کارمزد با توجه به هر سرمایه گذاری متفاوت است، اما باید در نظر داشت که هزینه‌ی این کارمزد بسیار کم و ناچیز است و صرف تمام خدمات ارائه شده برای سرمایه گذار می‌شود.
در بازار بورس و اوراق بهادار سه نوع کارمزد تحت عنوان کارمزد خرید سهام، کارمزد و مالیات فروش سهام و کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و اوراق اجاره وجود دارد که در ادامه به شرح آن‌ها می‌پردازیم.
۱. کارمزد خرید سهام
کارمزد خرید سهام، حدود ۰.۴۹ درصد است. اجازه بدهید این موضوع را با یک مثال توضیح دهیم.
فرض کنید قصد دارید هزار سهم شرکت (الف) را به قیمت هر سهم، ۱۰۰ تومان خریداری کنید. در این صورت، جمع کل مبلغ موردنیاز برای خرید سهام، ۱۰۰ هزار تومان خواهد بود، باتوجه به اینکه کارمزد خرید سهام، ۰.۴۹ درصد است، شما باید حدودا مبلغ ۴۹۰ تومان کارمزد نیز برای خرید سهام مورد نظر پرداخت کنید.
۲. کارمزد و مالیات فروش سهام
این کارمزد همانطور که از نامش پیداست مربوط به فروش سهام است، کارمزد فروش سهام، ۰.۵۳ درصد مبلغ معامله است. در فروش سهام، علاوه بـر کارمزد، ۰.۵ درصد هم مالیات از فروشنده سهام دریافت می‌شود که جمعا برابر با ۱.۰۳ درصد است.
بطور مثال فرض کنید قصد دارید هزار سهم شرکت (الف) را به قیمت هر سهم، ۱۰۰ تومان به فروش برسانید. در این صورت، جمع کل مبلغ مورد نیاز برای فروش سهام، ۱۰۰ هزار تومان خواهد بود. شما باید در مجموع ۱۰۳۰ تومان بابت این معامله پرداخت کنید.
۳. کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و اوراق اجاره
کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و اوراق اجاره در بورس حدودا یک هفتم کارمزد خرید و فروش سهام، یعنی ۰.۰۷ درصد مبلغ معامله است، البته برخلاف سهام، فروش این اوراق مشمول پرداخت مالیات نمی‌شود. در ادامه مثال بالا، اگر شما قصد داشته باشید ۱۰۰ هزار تومان اوراق مشارکت در بورس خریداری کنید یا بفروشید، فقط بایـد ۷۰ تومان کارمـزد بپردازیـد؛ بنابراین کارمزد و مالیات خرید و فروش سهام و سایر انواع اوراق بهادار در بورس، بسیار کم و ناچیز بوده و همین موضوع نیز یکی از مزیت‌های بورس، در مقایسه با سایـر بازار‌های سرمایه گذاری به شمار می‌رود.
نحوه تقسیم کارمزد کارگزاری
الف: محاسبه کارمزد کارگزاری
کارگزاری‌ها برای انجام معاملات بورسی مشتریان شان در هنگام خرید ۰.۳۸ درصد و در هنگام فروش ۰.۳۸ درصد به عنوان کارمزد کارگزاری دریافت می‌کنند.
ب: محاسبه کارمزد سازمان بورس
پس از کسر کارمزد کارگزاری از کارمزد کل، مبلغ مانده بابت انجام فعالیت‌ها خرید و فروش سهام از سوی متولیان بازار سرمایه صرف اداره و توسعه مستمـر این بازار می‌شود.
ج: محاسبه مالیات در کارمزد معاملات بورس
در معاملات بازار بورس نیز همچون سایر معاملات بحث مالیات مطرح است؛ اما نکته مهم و حائز اهمیت آن است که مالیات تنها در زمان فروش اوراق اخذ می‌شود و در زمان خرید اوراق مالیاتی از شما دریافت نمی‌شود.
شکل زیر تقسیم این کارمزد‌ها را بین عوامل دخیل در بازار سرمایه را برای معاملات خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد. نسبت تقسیم کارمزد بین این عوامل در معاملات مختلف بازار سرمایه متفاوت است.