اقتصاد24، امیرحسین احمدی- هر چند نان تنها کالایی است که در پی نوسانات شدید بازار هنوز قیمت ثابتی دارد اما ثبات قیمت این کالای اساسی نانوایان را متحمل ضرر کرده است، به گونه ای که بسیاری از تولیدکنندگان نان معتقدند که برای تولید نان کماکان در حال ضرردهی هستند.
محمدرضا عدالتی رییس اتحادیه نانوایان شهر قدس در اینباره به اقتصاد24 گفت: پخت نان به هیچ وجه سودآوری ندارد و در حال حاضر نانوا ضرر می دهد. همچنین عدم تطابق نرخ خرید تضمینی گندم با نرخ تورم بسیاری از کشاورزان را نسبت به کشت این محصول دلسرد کرده و تفاوت قیمت آن در داخل و خارج از کشور باعث قاچاق این محصول استراتژیک شده است.
سهم آرد نانوایی ها کم شده است
از سوی دیگر قامتعلی عزیزی یکی از نانوایان شهر ری در اینباره در گفت و گو با اقتصاد24 گفت: علت اصلی کمبود آرد را به طور دقیق نمی دانم ولی آنچه که مشخص است قیمت ها به طور باور نکردنی بالا رفته و در نانوایی ها کم شده است و به نظرم با سامانه ای که به راه افتاده، سهمیه ها کم شده است.
وی افزود: سهم آرد نانوایی ها به میزان قابل توجهی کم شده است برای مثال اگر نیاز یک نانوایی روزی 400 تا 500 کیلو آرد بوده است در حال حاضر روزانه 300 کیلو آرد دریافت می کند و وقتی که سهمیه نصف شده باشد میزان عرضه نان نیز کاهش می یابد و از آن طرف هم چون عرضه نان سامانه ای شده است برخی از نانوایی هایی که آرد آزاد دریافت می کردند دیگر قادر به دریافت آرد نیستند و این نکته را هم باید بگویم که قیمت آرد سهمیه ای و آزاد تفاوت چندانی نداشته است با این حال به علت سامانه ای شدن توزیع آرد نانوایی های آزادپز دیگر قادر به تهیه آرد نیستند.
آرد سامانه ای تولید نان را بی سر و سامان کرده است
رییس سابق اتحادیه نانوایان شهر ری همچنین گفت: نزدیک به سه ماه است که که قیمت آرد بالا رفته است اما از وقتی که آرد به طور سامانه ای توزیع می شود، نحوه دریافت آرد بی سروسامان تر شده است.
هر کسی را در اداره‌ای به عنوان متخلف اخراج می‌کنند، می‌فرستند تا برای نان تصمیم بگیرد لذا پخت نان هیچ متولی مشخصی در کشور ندارد؛ در حال حاضر با این روند نانواها در حال ضرر بوده و همه آنها در حال تعطیلی واحدهای تولیدی خود هستند چرا که شغلی پردردسر است و از طرف دولت هیچ‌گونه حمایتی را ندارد
عزیزی با اشاره به اینکه متولی امر نان در دولت مشخص نیست، تصریح کرد: هر کسی را در اداره ای به عنوان متخلف اخراج می کنند، می فرستند تا برای نان تصمیم بگیرد لذا پخت نان هیچ متولی مشخصی در کشور ندارد؛ در حال حاضر با این روند نانواها در حال ضرر بوده و همه آنها در حال تعطیلی واحدهای تولیدی خود هستند چرا که شغلی پردردسر است و از طرف دولت هیچ گونه حمایتی را ندارد.
این نانوا همچنین اظهار کرد: اعتراضات زیادی به نهادهای مختلف از جمله مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری و وزارت صنعت، معدن و تجارت کردیم و جایی نمانده است که حرف خود را نرسانده باشیم اما یک نفر جواب درستی به ما نداده است.
عزیزی همچنین گفت که در شرایط کنونی کشور قوت غالب بسیاری از مردم نان است اما تولید نان مدیریت نمی شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر حدود 30 درصد از واحدهای تولیدی اضافه هستند اما کسی پیگیر نیست که بعضی از واحدهایی که به طور غیرقانونی نان تولید می کنند تعطیل شوند.
علت گرانی نان کمبود گندم است
رییس سابق اتحادیه نانوایان شهر ری علت گرانی آرد را کمبود گندم دانست و گفت: اینطور که می گویند، گندم کم است و حتی در بعضی شهرها میزان گندم در سیلوها به صفر رسیده و علت اصلی این امر این بوده است که در تابستان آردی را که در شهری مثل تهران کیلویی 40 هزار تومان به فروش می رسیده در مرزها کیلویی 250 هزار تومان فروخته اند.
عزیزی ادامه داد: گندم قاچاق می شود اما مردم و نانوایان آن را قاچاق نمی کنند چرا که اگر کسی 10 تا سهمیه داشته باشد باید پنج تا از آن را بپزد و بقیه را قاچاق کند.
کشاورزی هر سال با خشکسالی دست به گریبان است
همچنین غلامحسین هادی زاده رییسی درباره تولید گندم در گفت و گو با اقتصاد 24 گفت: من به سه عامل اشاره می کنم که منجر به چنین وضعیتی شده است؛ اول اینکه خشکسالی مزمن هر سال که بخش کشاورزی با آن دست و پنجه نرم می کند باعث شد که امسال استان فارس که مهد غله در ایران بود کاهش تولید پیدا کند و مقدار زیادی از تولید خود را از دست دهد.
وی افزود: در باقی استان ها نیز تزلزل نرخ خرید تضمینی گندم و عدم صرفه اقتصادی کاشت این محصول نسبت به قیمت جو باعث شد که کشاورزان رغبت کمتری نسبت به کاشت گندم پیدا کنند. در اینباره مثالی می زنم؛ کشت گندم دو نوبت بیش از جو به آب نیاز دارد که محصول را به بازده برساند و این دو نوبت آب را هم در زمانی از سال می خواهد که کشت محصولاتی مثل سیب زمینی، ذرت، پیاز و چغندر قند به شدت به این آب نیاز دارد؛ بنابراین کشاورز به این نتیجه می رسد تا جو بکارد که دو آب کمتر نیاز داشته باشد و جزء محصولات استراتژیک و تعزیراتی هم نباشد و کشاورز نیز به راحتی به پولش برسد و به این دلیل سطح زیر کشت گندم باز هم پایین تر آمد.
دولت مطابق نرخ تورم نرخ خرید تضمین را بالا نبرد
عضو شورای مرکزی خانه کشاورزی همچنین بیان کرد: دولت برخلاف قانونی که مصوب مجلس بود و مطابق با نرخ رسمی تورم، باید نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را افزایش می‌داد اما به این کار تن نداد و نرخ خرید تضمینی گندم مطابق با تورم افزایش نیافت و رییس جمهور در یک مرحله به نرخ خرید تضمینی گندم مبلغی به عنوان صدقه افزودند که این مبلغ باز هم کارساز نبود چرا که زمان کشت تمام شده بود.
دولت برخلاف قانونی که مصوب مجلس بود و مطابق با نرخ رسمی تورم، باید نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را افزایش می‌داد اما به این کار تن نداد و نرخ خرید تضمینی گندم مطابق با تورم افزایش نیافت
هادی زاده رئیسی تصریح کرد: از همه اینها گذشته ما در یک اقلیم کم باران و با تنش های حرارتی بالا زندگی می کنیم و بذرهای گندمی که در سطح کشور توزیع شده اند، بذرهای قدیمی هستند که بر پایه آب‌طلبی تولید شده و بازده آنها وقتی که دچار خشکی و کم آبی می شوند به شدت پایین می آید.
بذرهای گندم متناسب با اقلیم امروز ایران نیست
وی افزود: مراکز تحقیقاتی کشاورزی در طول این چند دهه هنوز قادر به معرفی ارقام مقاوم به کم آبی، تنش های آبی و خشکی در سطح کشور نشدند و این مسئله بر کمبود گندم تاثیر می گذارد چراکه ما هنوز روی بذرهای گندمی که از مناطق پرباران مثل فرانسه آمده است کار می کنیم که دیگر مطابق اقلیم امروز ایران نیستند.
این کارشناس حوزه کشاورزی اظهار کرد: در کشور ما، ضایعات گندم در مزرعه ها بسیار بالا است چرا که عدم استفاده از مکمل های غذایی باعث می شود دانه از غلاف در مزرعه خارج شود و روی زمین بریزد و دیگر قابل برداشت نباشد و مضاف بر این مسئله برداشت دیرهنگام و نبود مکانیزاسیون استاندارد برای برداشت گندم بخش قابل توجهی از این محصول را از بین می برد.
در کشور ما، ضایعات گندم در مزرعه ها بسیار بالا است چرا که عدم استفاده از مکمل های غذایی باعث می شود دانه از غلاف در مزرعه خارج شود و روی زمین بریزد و دیگر قابل برداشت نباشد و مضاف بر این مسئله برداشت دیرهنگام و نبود مکانیزاسیون استاندارد برای برداشت گندم بخش قابل توجهی از این محصول را از بین می برد
بیش از 30 درصد از گندم تولید شده اتلاف می شود
هادی‌زاده رئیسی ادامه داد: گندم در نگهداری و ناوگان حمل و نقل مقدار زیادی ریزش دارد و علاوه بر آن کمباین های ما، کمباین های بسیار قدیمی هستند که هد این کمباین ها برای برداشت انواع محصولات از قبیل برنج، ذرت و... استفاده می شود.
وی افزود: همچنین سیلوهای موجود محل استانداردی برای نگهداری گندم نیستند و بدتر از همه این مسائل روند تولید آرد در کشور ما است که مقدار زیادی از ضایعات گندم در این فرایند ایجاد می شوند؛ همچنین در مرحله حمل آرد بخشی از محصول ضایع می شود و از همه بدتر فرایند تبدیل آرد به نان است که به خاطر عدم پخت مناسب مقدار قابل توجهی از آرد ضایع می شود.
هادی زاده رئیسی خاطرنشان کرد: اگر همه این اتلاف محصول را کنار هم بگذاریم خواهیم دید که بیش از 30 درصد از همه آن گندمی که در مزرعه تولید می شود بر سر سفره ها نمی آید و اگر از اتلاف این 30 درصد جلوگیری شود هیچ کمبودی در کشور رخ نخواهد داد اما مدیریتی در سیستم تولید و توزیع و تبدیل وجود ندارد.
در حال حاضر قیمت گندم در پشت مرزها کیلویی 3 هزار تومان است اما همین مقدار در داخل کشور کیلویی 1400 تومان فروخته می‌شود و نباید توقع داشت که با وجود هزار و 600 تومان اختلاف کسی گندم خود را به خارج از مرز نبرد
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز تاکید کرد: ما می توانیم گندم تولید کنیم اما نمی توانیم تولید خود را مدیریت کنیم و گندم داخلی را مدیریت نمی کنیم؛ در حال حاضر قیمت گندم در پشت مرزها کیلویی 3 هزار تومان است اما همین مقدار در داخل کشور کیلویی 1400 تومان فروخته می شود و نباید توقع داشت که با وجود هزار و 600 تومان اختلاف کسی گندم خود را به خارج از مرز نبرد.
وی همچنین بیان کرد: این مسئله در مورد آرد حادتر است چرا که صادرات گندم ممنوع اما صادرات آرد آزاد است و دقیقا اتفاقی که برای دام رخ می دهد در مورد گندم نیز صادق است و این مسئله اساسی به چند نرخی بودن ارز در کشور باز می گردد چرا که ما در کشور سه نوع ارز با قیمت های متفاوت داریم و هر میزان که در خارج از مرز جاذبه برای فروش محصولات وجود داشته باشد به همان میزان محصولات اساسی ما خارج می شوند.