تکیه دوباره بر درآمد‌های نفتی فاجعه خواهد بود

اقتصاد۲۴ –جمشید نفر در مورد سرنوشت صادرات غیرنفتی ایران در صورت برداشته شدن تحریم‌ها اظهار کرد: همه مسائل بستگی به تصمیمات مدیران ارشد کشور دارد. چنانچه دوباره تکیه بر صادرات و ارزهای نفتی داشته باشند، یک فاجعه در اقتصاد به وجود خواهد آمد.

ولی اگر متوجه شوند که تکیه بر کالایی که نعمت خدادادی است و تنها برای یک نسل نیست، می‌توانند نتایج خیلی خوبی از برجام گرفته شود.

وی افزود: اگر تکیه بر صادرات نفتی باشد دوباره صادرات غیرنفتی مغفول می‌ماند. صادرات یک روند رو به جلو داشته که اگر این اتفاق بیافتد دوباره توقف کرده و به عقب بازمی‌گردیم؛ این فاجعه‌ای است که رخ می‌دهد. ولی اگر منطقی برخورد کنیم و درآمدهای نفتی را برای ایجاد زیرساخت‌های اساسی کشور منظور کنیم نتایج بسیار خوبی خواهیم گرفت.

دبیر کنفدراسیون صادرات ایران درباره صنایعی که می‌توانند در این شرایط بار صادرات غیرنفتی کشور را به دوش بکشند گفت: خوشبختانه در همه زمینه‌ها ظرفیت‌های زیادی داریم.

به طوری که فکر می‌کنم بخش‌های مختلف صادراتی کشور هریک به تنهایی این قابلیت را دارند که نیازهای ارزی کشور را تامین کنند. اما برای اینکه این بخش‌ها موفق شوند نیاز به یک نگاه عمیق و درست به مسئله صادرات وجود دارد.

وی اضافه کرد: برای مثال بخش گردشگری کشور ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای دارد اما متاسفانه به علت مغفول بودن، از این ظرفیت‌ها بیش از 3 تا 5 درصد استفاده نمی‌کنیم. همین بخش گردشگری زیرمجموعه‌های مختلف مانند گردشگری سلامت، بومگردی، گردشگری طبیعت، گرشگری ورزشی و غیره دارد که هر یک از آنها ظرفیت‌های میلیارد دلاری دارد یا در بخش معدن آنقدر ظرفیت داریم که حد و حساب ندارد.

نفر در ادامه تصریح کرد: در حوزه خدمات فنی و مهندسی نیز ظرفیت بالایی داریم. با این تعداد مهندس تحصیل کرده که از این نظر جزو ده کشور اول دنیا هستیم، می‌توانیم از ظرفیت صادرات این خدمات استفاده کنیم. در بخش کشاورزی دست کم در ده کالا جزو بهترین‌های کشاورزی جهان هستیم.

رییس کمیسیون صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به دلایل ناموفق بودن استفاده از این ظرفیت‌ها تصریح کرد: اینکه ما از این ظرفیت‌ها به نحو درست استفاده نکردیم به این علت بوده که اقتصاد ما، نفت‌محور بوده و همه توجه به استخراج نفت از زیر زمین است که درآمد آن را به صورت کاملا ناعادلانه بین آحاد مردم تقسیم می‌شود.

از همین روی به صنایع و سرمایه‌گذاری هیچ توجهی نشده است. هر پدیده‌ای می‌تواند یک فرصت باشد اما اگر غافل شویم آن فرصت می‌تواند تبدیل به یک تهدید برای اقتصاد ما شود.

وی درباره خطر خام‌فروشی در حوزه معادن گفت: وقتی به ظرفیت معادن اشاره می‌کنم، منظورم خام‌فروشی نیست بلکه این است که معادن را به عنوان مواد اولیه کالای نهایی فرض کنیم و زنجیره تولید را در هر رشته‌ای درست کنیم.

من از مخالفین خام‌فروشی هستیم ولی اگر زنجیره تولید درست شود، از یک دلار ارزش کالای معدنی تا صدها دلار می‌توان درآمد ایجاد کرد. این موضوع بسته به این است که صنایع ارتقا پیدا کرده و اشتغال ایجاد شود. معادن به عنوان یک منبع تغذیه اقتصادی در پیشرفت کشور است.

نفر در پاسخ به سوالی پیرامون ضعیف شدن بنگاه‌های تولیدی و امکان بازیابی آنها که بتواند منجر به صادرات شود توضیح داد: همه این موضوعات بستگی به سیاست‌های کلان دولت دارد، متاسفانه در بخش تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، ما دقت عمل لازم را نداریم، از مشاورین متخصص استفاده نمی‌کنیم و نهایتا بخشنامه‌هایی را صادر می‌کنیم که به جای اینکه راهگشا باشد، ترمزکننده است.

بیشتربخوانید:۶ انحراف از اهداف برنامه ششم

با هر پدیده دو عامل فرصت و تهدید وجود دارد. فرصت زمانی ایجاد می‌شود که عاقلانه در پدیده تامل شود و زمانی با تهدید مواجه می‌شویم که تصمیمات درست با توجه به شرایط گرفته نشود.

وی در ادامه خاطرنشان ساخت: اقتصاد کشور ما بسیار دستوری شده است که می‌گوید شما باید این کالا را این قیمت بخرید و این قیمت بفروشید، این شکل مواجهه ترمز اقتصاد را کشیده است. به هر حال اقتصاد یک قانون عرضه و تقاضا دارد که باید به آن توجه داشته باشیم.

دولت با همه توان و امکانات خود و با صرف حدود یک سوم از ارز 4200 تومانی در ارتباط با کنترل معیشت مردم هزینه کرد و نتیجه نداد. همین موضوع مرغ می‌تواند به عنوان یک نمونه تحقیقاتی در دانشگاه‌های ما مطرح شود و نکاتی که باعث شد که ما برای خوراک طیور ارز 4200 تومانی اختصاص دهیم اما در مقابل تولیدی را داشته باشیم که قیمت آن با ارز 20 هزار تومانی قابل قیاس بود را بررسی کنیم تا دیگر اشتباهات تکرار نشود. این موضوع نشان‌دهنده همه چالش‌هایی است که در بخش‌های تصمیم‌گیری داریم.