خطر رانت‌خواری و فساد در توزیع واکسن کرونا

اقتصاد۲۴- کمتر از یک ماه از فراخوان سازمان غذا و دارو کشور درخصوص آزاد شدن واردات واکسن کرونا توسط بخش خصوصی کشور گذشته، با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه بهداشت این اقدام را گامی در جهت «پولی شدن» واکسیناسیون می‌دانستند، مجوز واردات برای ۳ شرکت خصوصی صادر شده است. با وجود تکذیب وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو کشور درخصوص پرداخت پول جهت تزریق به افراد، اما روز گذشته قیمت هر دوز این واکسن که توسط بخش خصوصی و با دلار نیمایی وارد شود بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان اعلام شد. به نظر می‌رسد با توجه به ضرورت واکسیناسیون برای برگشت به شرایط عادی اقتصادی و کاهش شمار مبتلایان و فوتی‌ها هنوز اختلاف‌نظر گسترده‌ای میان دولت و بخش خصوصی برای نحوه توزیع آن بین افراد وجود دارد. پیش‌تر تاکید شده بود که این واکسن‌ها توسط وزارت بهداشت از بخش خصوصی خریداری شده و به مردم رایگان تزریق می‌شود. اما به نظر می‌رسد این رویه با وجود اعلام قیمت واکسن کرونا تقریبا وجود ندارد. هر چند تا زمان نگارش این گزارش (روز سه‌شنبه ساعت ۱۷) وزارت بهداشت جوابیه‌ای درخصوص صحت و سقم «فروشی بودن» واکسن کرونا منتشر نکرد. اما رییس فرهنگستان علوم پزشکی در نامه‌ای به وزیر بهداشت با تاکید بر لزوم استفاده از شبکه بهداشتی در انجام واکسیناسیون کرونا در کشور هشدار‌هایی در خصوص درگیر کردن بخش خصوصی چه در امر خرید واکسن و چه در امر توزیع و حتی تزریق داد و عنوان کرد که این اقدام «خطر رانت‌خواری و سوء‌استفاده‌های کلان در خرید، فساد در حمل و نگهداری و نیز کیفیت واکسن خریداری شده» را بالا می‌برد.

پولی هست یا نیست؟

چندی پس از آزاد شدن واردات واکسن کرونا توسط بخش خصوصی و در ۲۹ فروردین ماه، حیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو در برنامه «تهران ما سلامت» رادیو تهران به موضوع واکسیناسیون نیز اشاره کرد و گفته بود: «واکسن رایگان فعلا تنها برای گروه‌های درمعرض خطر است که شمار آن‌ها حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود.» البته که او در برنامه از قیمت واکسن برای افرادی که «در اولویت نیستند، اما برای تزریق آن عجله دارند» نیز رونمایی کرد؛ ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان. این مبلغ برای واکسن‌هایی است که بخش خصوصی با ارز نیمایی وارد می‌کند و افراد با پرداخت پول می‌توانند آن را از داروخانه‌ها تهیه کنند. هر چند صحبت‌های محمدی در‌خصوص واکسیناسیون پولی افراد توسط کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو تکذیب شد و او چند ساعت پس از قرار گرفتن خبر پولی شدن واکسن کرونا در خروجی سایت‌ها در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها گفت: «واکسیناسیون در چارچوب سند ملی واکسیناسیون علیه کووید‌۱۹ به صورت رایگان تا رسیدن به نقطه هدف یعنی ایمنی جمعی ناشی از واکسیناسیون انجام خواهد شد. وزارت بهداشت هر گونه سیاست موازی یا دور زدن این برنامه ملی تحت هر عنوان اعم از پرداخت هزینه واکسن که ناقض برنامه ملی واکسیناسیون باشد را تکذیب می‌کند.»

قیمت واکسن کرونا اعلام شد

با وجود همه تایید و تکذیب‌ها روز گذشته ناصر ریاحی، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران توضیحاتی درباره واردات واکسن توسط بخش خصوصی ارایه کرد. بر‌اساس آنچه ریاحی اعلام کرد، قرار است تعدادی واکسن از سوی فعالان بخش خصوصی برای کارگران و پرسنل خطوط تولید کشور در آینده‌ای نه چندان دور وارد شود.

ببینید: فیلم/ قیمت واکسن کرونا مشخص شد

ریاحی در بخش دیگری از سخنان خود به مبلغ واکسن کرونا نیز اشاره کرد. با استناد به گفته‌های او «واکسن وارداتی بخش خصوصی عددی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان قیمت خواهد داشت و به نظر می‌رسد بهترین گزینه برای کارفرما تامین هزینه این واکسن و تزریق آن به نیروی کار است تا هم بخش مهمی از جامعه واکسینه شوند و هم فشار مالی بر کارگران وارد نشود.» اعلام هزینه برای واکسن‌های وارداتی در حالی مطرح شد که پیش‌تر برخی مسوولان به این موضوع اذعان داشتند که واکسن‌های ساخته شده، پیش‌فروش شده‌اند و فعلا واکسن خارجی برای خرید وجود ندارد. اما مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی تهران روز گذشته در این خصوص گفت: «با وجود آنکه بسیاری از شرکت‌های بزرگ واکسن‌سازی محصولات خود را از قبل پیش فروش کرده بودند، بخش خصوصی موفق شده قرارداد واردات ۶ میلیون دوز واکسن کرونا را نهایی کند. هدف از ورود این دوز‌ها واکسیناسیون کارگران و پرسنل بخش تولید است تا بتوانند با خطر کمتری در زمینه تهیه نیاز‌های مردم فعالیت کنند. هیچ‌یک از شرکت‌های واردکننده واکسن به دنبال نفع اقتصادی نیستند و امیدواریم با مشارکت مدیران کارخانه‌ها این واکسن‌ها بدون هزینه به کارگران تزریق شود.»