حمله هزینه‌های تولید به بازارگوشت

اقتصاد۲۴ - بازار گوشت قرمز در یک سال اخیر از لحاظ روند قیمت جزو باثبات‌ترین بازار‌ها بوده و نوسان قیمت به نسبت کمی داشته است. در شرایطی که دیگر محصول پروتئینی پرمصرف یعنی مرغ رشد قیمت بالای ۱۵۰ درصدی را در نیمه‌دوم سال گذشته تجربه کرد گوشت قرمز کمتر از ۳۰ درصد تغییر قیمت داشت.

ثبات قیمت در یک بازه زمانی طولانی در شرایط نرمال اقتصادی مولفه‌ای مثبت شمرده می‌شود، اما افزایش قیمت دیگر اقلام پرمصرف در ۱۲‌ماه گذشته در کنار افت قدرت خرید، جایگاه گوشت قرمز را در سبد مصرف بسیاری از خانوار‌ها متزلزل‌تر از گذشته کرد و سرانه مصرف را به حدی کاهش داد که به‌گفته مسئولان صنفی بازار گوشت قرمز بیش از یک سال است که در رکود به سر می‌برد؛ دقیقا همان شرایطی که بر بازار طلای کشور حاکم است. شاید این مقایسه دور از ذهن نشانه‌ای باشد از اینکه گوشت برای بسیاری حالا دیگر کالایی لوکس محسوب می‌شود.

نه مصرف بیشتر شد، نه قیمت‌ها کمتر

پیش از آغاز ماه رمضان دست‌اندرکاران حوزه تولید و عرضه گوشت از فراوانی و احتمال کاهش قیمت سخن گفتند. رئیس شورای تامین‌کنندگان دام کشور در گفتگو با خبرگزاری‌ها از بالا‌بودن میزان تولید دام و انتظار کاهش قیمت گوشت قرمز در بازار در روز‌های پیش‌رو گفت و افزود: مشکلی در تأمین گوشت مصرفی ماه رمضان وجود ندارد.

منصور پوریان با اشاره به واردات و توزیع گوشت قرمز منجمد با قیمت کمتر از ۱۰۰ هزار تومان و همچنین افزایش عرضه گوشت گرم، به مردم اطمینان داد که مقادیر زیادی گوشت تولید‌شده که در اختیار بخش خصوصی و دولتی قرار گرفته و بازار در دو بخش منجمد و گرم تامین است. رئیس شورای تامین دام وعده داد: عرضه دام در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد به اوج خود می‌رسد و ازدیاد عرضه در برابر تقاضا به تعادل قیمت در سطح بازار منجر خواهد شد؛ اتفاقی که در پایان فروردین ماه، هنوز رخ نداده است.

علی اصغر ملکی، رئیس اتحادیه فروشندگان گوشت گوسفندی تهران، علت گرانی گوشت به‌رغم تولید بالا را در گرانی نهاده‌های تولید می‌داند و می‌گوید: مشکلات دستیابی به نهاده‌های دامی، هزینه تولید را بالا برده است.

انتظار گرانی بیشتر

میزان تولید دام در کشور وابستگی زیادی به شرایط آب و هوایی دارد. ۲ سال گذشته یعنی سال‌های ۹۸ و ۹۹ سال‌های پربارانی بود و ایران بعد از چندین سال خشکسالی دوره کوتاهی از پرآبی را تجربه کرد. افزایش سرسبزی مراتع و در دسترس‌بودن علوفه طی سال گذشته باعث شد با وجود سه‌برابر‌شدن قیمت نهاده‌های دامی تولید دام سبک و سنگین افزایش یابد، اما این شرایط به افزایش عرضه گوشت قرمز و ارزانی آن منجر نشد، زیرا رشد نرخ دلار و کاهش ارزش ریال موجب شد بسیاری از تولیدات دامی به خارج از کشور قاچاق شود.

بیشتر بخوانید: پرسش منتقدان از روحانی درباره قیمت ماهی

امسال، اما شواهد از تغییر شرایط آب و هوایی کشور و بازگشت خشکسالی حکایت دارد؛ شرایطی که احتمالا به کاهش تولید دام سنگین و سبک یا افزایش هزینه تولید منجر خواهد شد. در این شرایط به‌نظر می‌رسد به‌رغم گفته‌ها و وعده‌های مسئولان، امسال نه‌تن‌ها خبری از کاهش قیمت گوشت قرمز نباشد بلکه همین ثبات نسبی بازار هم به‌زودی با افزایش قیمت‌ها بشکند.

خرید‌های میلیونی

قیمت کنونی گوشت گوسفندی در مغازه‌های قصابی ۱۴۰ هزار تومان است و گوشت گوساله هم مدتی است که از ۱۱۰ هزار تومان پایین‌تر نیامده است. رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی قیمت هر کیلوگرم شقه بدون دنبه گوسفندی خرید مغازه‌دار را ۱۲۷ تا ۱۳۰ هزار تومان و قیمت هر کیلوگرم شقه بدون دنبه با ۱۰ درصد سود برای مصرف‌کننده نهایی را حدود ۱۴۰ هزار تومان اعلام می‌کند، اما در مغازه‌های قصابی سطح شهر قیمت‌ها بیشتر از اینهاست.

قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی در فروشگاه‌های محصولات پروتئینی در بعضی مناطق تهران تا ۱۸۰ هزار تومان هم بالا رفته و هر کیلو گوشت گوساله هم کمتر از ۱۳۰ هزار تومان نیست. این شرایط باعث شده شاهد صحنه‌های متضاد و متفاوتی از خرید دهک‌های بالا و پایین جامعه باشیم. درحالی‌که از سال قبل، گزارش‌های زیادی از خرید استخوان و چربی و بخش‌هایی از گوشت، منتشر می‌شد، در بعضی دیگر از مناطق و قصابی‌ها صحنه‌های متفاوتی دیده می‌شود؛ فروشگاه‌هایی که معمولا به جای عنوان قصابی اسامی متفاوتی دارند و محصولات متفاوت‌تری را هم عرضه می‌کنند و به همین نسبت مشتری‌های متفاوتی هم دارند. اگرچه خرید عمده و شقه‌ای گوشت در گذشته امری عادی تلقی می‌شد، اما قیمت بالای گوشت قرمز کم‌کم این فرهنگ غالب را از بین برده است.

دولت علت گرانی گوشت را جای دیگری غیراز تولید جست‌وجو کند

رئیس شورای تامین‌کنندگان دام کشور در گفتگو با همشهری با استناد به آمار تولید گوشت قرمز در سال گذشته بر تامین بدون مشکل بازار گوشت قرمز کشور تأکید می‌کند و می‌گوید: نیاز سالانه کشور به گوشت قرمز در مجموع یک میلیون تن است که سال گذشته ۸۸۰ هزار تن از این نیاز بدون هیچ مشکلی در داخل کشور تولید و عرضه شد، اما از آنجا که تقاضا برای گوشت در سال گذشته به نصف شرایط عادی کاهش یافته بود، میزان تولید بیش از نیاز بود. منصور پوریان شرایط تولید امسال دام را نیز با وجود مشکلات حوزه تولید، خوب توصیف می‌کند و می‌افزاید: تولید گوشت به‌صورت انبوه در حال انجام است و دلیل قیمت بالا در حوزه توزیع نهایی را باید در جای دیگری غیر از بخش تولید جست‌وجو کرد. او با تأکید بر لزوم تغییر سیاست‌های دولت در حوزه بازار گوشت، اضافه می‌کند: عمده برنامه‌های اجرا‌شده در حوزه دام و گوشت غیرکارشناسی بوده و کمکی به تولید نکرده است.

به اعتقاد او تصمیمات اتخاذ‌شده و سیاست‌هایی نظیر تامین بازار با واردات، فرعی بوده و باید اصل را بر حمایت از تولید گذاشت. به‌گفته او، تولید هر کیلوگرم گوشت برای تولیدکننده ۵۰ هزار تومان هزینه دارد و با وجود شرایط نامناسب اقتصادی که همه بخش‌های جامعه اعم از تولیدکننده و مصرف‌کننده را درگیر خود کرده، تولیدکنندگان نمی‌توانند با این قیمت‌ها تولید را ادامه دهند. همین قیمت نیز در خرده‌فروشی دو تا سه برابر می‌شود و توان خرید مصرف‌کننده را کاهش می‌دهد. رئیس شورای تأمین‌کنندگان دام کشور معتقد است که دولت باید ضمن اتخاذ تصمیمات درست حمایتی از تولیدکنندگان داخلی به جای واردات، به‌دنبال فرمولی بگردد که نشان دهد چرا قیمت‌ها در بازار خرده‌فروشی گوشت این‌قدر بالاست.