کاندیدای مستقل محافظه‌کاران در انتخابات ۱۴۰۰

اقتصاد ۲۴- سیدابراهیم رییسی که بالاخره پس از هفته‌ها و بلکه ماه‌ها اصرار طیف‌های رنگارنگ جناح راست و بی‌توجهی به خواست آنان، نیمروز واپسین روز از مهلت ۵ روزه نام‌نویسی داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری خود را به ستاد انتخابات رساند و درحالی رسما اعلام کاندیداتوری کرد که برخلاف آنچه اصولگرایان دوست می‌داشتند و انتظارش را می‌کشیدند، هیچ پالس و نشانه مثبتی در سخنان بعد از اعلام کاندیداتوری رییسی نبود که حتی تلویحا به همراهی او با اصولگرایان تعبیر شود یا دست‌کم از این همه اصرار و تلاش آنان برای ورود رییس قوه قضاییه به عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری اشاره داشته باشد. رییسی آمد، ثبت‌نام کرد، نطق پس از اعلام کاندیداتوری‌اش را ایراد کرد و خود را کاندیدای «مستقل» خواند.

این ورود دور از انتظار و حتی شوکه‌کننده برای اصولگرایانی است که هفته‌ها و ماه‌های متمادی پیوسته از این می‌گفتند که حرف اول و آخرشان رییسی است. فراتر از این حتی کاندیدا‌های جناح راست نیز وضعی مشابه داشتند و اغلب از این می‌گفتند که اگر رییسی بیاید به نفع او کنار خواهند رفت. جمله‌ای به نسبت مشترک در اقوال اغلب کاندیدا‌های اصولگرا که البته با دلایلی متفاوت بیان می‌شد و بخشی به دلیل فشار ناشی از بدنه اجتماعی و چهره‌های متنفذ اصولگرا در نهاد‌های اجماع‌ساز این جریان سیاسی به ویژه اعضای شورای وحدت چنین می‌گفتند و بخشی نیز به خاطر علقه و اراداتی که شخصا به رییسی داشتند یا دست‌کم از آنجا که صحنه سیاست و شطرنج انتخابات را می‌دیدند که اگر رییسی وارد شود، شانسی ندارند که احیانا کاندیدای مطلوب و مورد حمایت اصولگرایان باشند.

بیشتر بخوانید: شورای نگهبان اسامی کاندیدا‌های انتخابات را به وزارت کشور ارسال نکرده است

هر چه بود، اما رییسی آمد، «مستقل» هم آمد و هر چه اصولگرایان در روز‌های پس از ثبت‌نام رییسی تلاش کردند، او حاضر به این نشد که خود را کاندیدای جناح راست و اصولگرایان معرفی کند. رویه و منشی که حتی صدای برخی بزرگان اصولگرایی همچون محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین را درآورد و او که همزمان در قامت دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری، نقشی غیرقابل انکار در سازوکار اجماع‌سازی اصولگرایان دارد نسبت به آنچه انحصارگرایی ستاد رییسی می‌خواند، انتقاد کرد. هر چند این گلایه را در شرایطی مطرح می‌کرد که اساسا هدفش از اظهارنظر، رد احتمال همراهی با لاریجانی و پذیرش ریاست ستاد او بوده و تاکید بر اینکه چنانکه پیش از این گفته همراه شورای وحدت است و جامعه روحانیت مبارز و حامی رییسی در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم.

آن سوی میدان، اما چنانکه گفتیم خبری از همراهی متقابل نبود یا به تعبیر دقیق‌تر دست‌کم تا دیروز چنین نشانه‌ای از حرکات و سکنات رییسی دیده نمی‌شد تا اینکه سخنگوی شورای وحدت خبر داد که جلسه انتخاباتی این شورا با سیدابراهیم رییسی برگزار شد؛ جلسه‌ای که البته به بیان دقیق‌تر جلسه انتخاباتی جامعه روحانیت با رییسی بوده نه آن طورکه منوچهر متکی در قامت سخنگوی شورای وحدت گفته است. چه آنکه رییسی صرفا در نشستی حاضر شده که جز سخنگوی شورای وحدت، هیچ‌یک از اعضای این شورا یا دست‌کم اصولگرایان مکلا حاضر نبوده و در عوض در این جلسه که «عصر روز یکشنبه به دعوت آیت‌الله موحدی‌کرمانی، رییس جامعه روحانیت مبارز و در محل دفتر مرکزی این نهاد سیاسی- مذهبی برگزار شده» روحانیون اصولگرا میدان‌دار و صاحب مجلس بودند. متکی گفته است: «ابتدای این نشست پس از خیر مقدم آیت‌الله مجتهدشبستری، نایب رییس جامعه روحانیت مبارز، اینجانب و جناب آقای پورمحمدی دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز، گزارشی از چگونگی شکل‌گیری شورای وحدت و اقدامات ۹ ماه اخیر و شکل‌دهی به سازوکار‌های انتخاباتی ارایه دادیم و تاکید شد که تنها گزینه مورد بررسی شورای وحدت از ماه‌ها قبل جناب آقای رییسی بوده‌اند و به آمادگی شورای وحدت در سراسر کشور برای حمایت از رییسی به عنوان گزینه ارزشی، انقلابی، فسادستیز و عدالت‌خواه تاکید شد».

این طورکه پیداست رییسی همچنان تمایلی به همکاری تشکیلاتی با اصولگرایان ندارد و جالب آنکه دیروز درحالی که خبر‌های غیررسمی از رد و تایید صلاحیت این و آن کاندیدای انتخابات به گوش می‌رسید، دست‌کم ۳ نفر از کاندیدا‌های اصولگرا به نفع او کناره‌گیری کردند و همزمان زمزمه‌هایی از احتمال انصراف کاندیدای چهارم نیز به گوش رسید. بر این اساس درحالی که تا پیش از ظهر دیروز محمد عباسی و سردار افشار از ادامه حضور در این رقابت سیاسی رسما کناره‌گیری کرده و صراحتا از حمایت خود از سیدابراهیم رییسی پرده برداشتند، حوالی غروب نیز خبر دیگری منتشر شد که بر اساس آن سردار حسین دهقان، یکی از چهره‌های شاخص دارای پیشینه نظامی در انتخابات پیش‌رو نیز به سود رییسی اعلام انصراف کرد. آن هم درحالی که دهقان از جمله چهره‌هایی بود که از ماه‌ها پیش از ورود به صحنه انتخابات خبر داده و فعالیت گسترده‌ای نیز در این مدت از او شاهد بودیم. آنچه، اما در این میان جالب توجه بود به نفر چهارم برمی‌گشت؛ سردار سعید محمد که البته تا زمان نگارش این گزارش هنوز خبری قطعی از انصراف او از صحنه انتخابات مخابره نشده، اما چنانکه اشاره شد، زمزمه‌هایی در این رابطه به گوش رسید و مهم‌تر از آن، این اخبار درگوشی این طور عنوان می‌شد که کناره‌گیری محمدِ جوان نیز توام خواهد بود با حمایتش از رییسی.

در این حال و اوضاع، اما سیدابراهیم رییسی که برخی ناظران با اشاره به بعضی نظرسنجی‌ها، او را کاندیدایی می‌دانند که از بالاترین شانس برای پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم برخوردار است، درحالی که این طیف از ناظران از مدت‌ها پیش تاکید داشتند که چه رییسی بیاید و چه نه، این جناح اصولگراست که فاتح انتخابات و «پاستور ۱۳» خواهد بود حالا اگرچه رییسی آمده و انتظار می‌رود مشکل همیشگی اصولگرایان که همان وحدت و اجماع کامل باشد این بار کمتر از هر زمان برای آنان مخاطره‌آمیز خواهد بود، اما با این همه به نظر می‌رسد، پیروزی رییسی در این انتخابات لزوما به معنای پیروزی اصولگرایان نخواهد بود. هر چند آن گزاره اول که ناظر بر پیروزی رییسی است نیز قطعی و یقینی نیست و بعید نیست همان طور که سال ۷۶ ناطق نوری به رغم تمام پیش‌بینی‌ها و البته حمایت نسبی جناح راست و محافظه‌کاران موفق به غلبه بر سیدمحمد خاتمی نشد، این بار نیز گزینه‌ای مورد حمایت رقیب، فاتح «پاستور ۱۳» باشد.