وزن‌کشی نامزد‌ها در تبلیغات انتخابات ۱۴۰۰

اقتصاد۲۴- یک هفته از فرصت تبلیغات کاندیدا‌های سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری می‌گذرد و ۱۹ روز دیگر موعد برگزاری انتخابات است. هر چند که هنوز از ترکیب فهرست ۷ نفره شورای نگهبان که مجوز ورود به عرصه رقابت‌های انتخاباتی را دریافت کرده‌اند تاکنون دوگانه انتخاباتی بروز نکرده است و خبری از تقابل انتخاباتی ادوار گذشته نیست و بیشتر از آنکه جو رقابت بر فضای نخستین ماراتن سیاسی سده جدید حاکم باشد، شاهد دعوت به مشارکت مردم از سوی کاندیدا‌ها هستیم.

به تعبیری در عدم حضور نمایندگان جدی جریان اصلاح‌طلب و طیفی از جریان میانه‌رو و اعتدالی در این انتخابات، تنور آن هنوز به سیاق قبل روشن نشده است چرا که بیشتر از آنکه شاهد منازعه ومناظره احزاب بر سر کاندیداهایشان باشیم بیشتر شاهد استمرار واکنش‌ها به رویه اخیر شورای نگهبان در بررسی احراز صلاحیت‌ها هستیم و این موضوع و اهمیت بحث حضور همه سلایق سیاسی و مردم در انتخابات بر روند رقابت‌ها سایه انداخته است.

آرایش انتخابات ۱۴۰۰ چگونه خواهد بود؟

به هرروی روز‌های انتخاباتی از پی هم می‌گذرند و ابراهیم رئیسی، امیرحسین قاضی‌زاده، محسن رضایی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی و محسن مهرعلیزاده ۷ نامزد ریاست‌جمهوری هستند که سودای هشتمین رئیس‌جمهوری ایران را در سر می‌پرورانند. در این میان ۵ نفر نخست در جبهه اصولگرایی همگرایی زیادی باهم دارند و از آنجا که درنظرسنجی‌ها رأی ابراهیم رئیسی از ۴ نفر دیگر با فاصله قابل تاملی جلوتر است گمانه‌زنی‌های زیادی درباره کناره‌گیری ۴‌نامزد دیگر به‌نفع او شده است.

براساس برخی تحلیل‌ها بعضی معتقدند محسن رضایی با رأی کم بیش از ۳ درصدی که درنظرسنجی‌های اخیر کسب کرده سودای ماندن در عرصه را دارد و حتی سودای دوگانه انتخاباتی رئیسی- رضایی را در سر می‌پروراند. سودایی که با رزومه کاندیداتوری‌های مستمر او در ادوار گذشته انتخابات ریاست‌جمهوری در تناقض نیست.

بیشتر بخوانید: واکنش‌های متفاوت به انتخاب مجری مناظره‌ها

محسن رضایی جزو معدود کاندیدا‌هایی است که صلاحیتش همواره از سوی شورای نگهبان احراز شده و درنهایت هم اغلب تا پایان رقابت‌ها در صحنه مانده و به سود کسی اعلام انصراف نکرده است. (او تنها در انتخابات سال ۸۴ به دلیل کثرت کاندیدا‌ها اعلام انصراف کرد.) در سوی دیگر میدان عبدالناصر همتی و محسن مهرعلیزاده هستند که به‌عنوان چهره‌های مستقل و بدون حمایت جریان اصلاح‌طلب راهی میدان شده‌اند و اوضاع متفاوتی با جلیلی، رضایی، زاکانی و قاضی‌زاده ندارند و فعلا در جهت مجاب کردن مردم به حضور درانتخابات و شرح اهمیت این حضورند.

مهرعلیزاده اگرچه عنوان معاونت ریاست‌جمهوری در دوران اصلاحات را در کارنامه دارد و در دولت روحانی نیز عنوان استانداری را در رزومه‌اش به ثبت رسانده، اما ازآنجا که جزو گزینه‌های پیشنهادی جبهه اصلاحات نبود و دعوتی هم از او برای نام‌نویسی در انتخابات نشده بود در این انتخابات مورد حمایت اصلاحات قرار ندارد و بعضا از سوی برخی طیف‌های این جریان به‌دلیل اقدام انفرادی‌اش نیز مورد انتقاد قرار گرفته است.

اوضاع همتی کمی بهتر از مهرعلیزاده است، او که از ۲ سال پیش با عنوان رئیس بانک مرکزی به جمع اعتدالیون پیوسته است این روز‌ها با حضور در شبکه‌های اجتماعی کمی ورای تصور ظاهر شده و تا حدودی توانسته تسلطش بر مباحث اقتصادی و اشرافش به موضوعات سیاسی- اجتماعی را به گوش مخاطبانش برساند. در همین فضا هم هست که برخی معتقدند سابقه دانشگاهی و تسلطش بر اقتصاد می‌تواند به فاکتور‌هایی بدل شود که او را به زیر چتر انتخاباتی طیفی از اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان بکشاند.

چالش «انصراف» در اردوگاه اصولگرایان

همتی در حالی امیدوار به جلب نگاه مردم و احزاب اصلاح‌طلب برای مصاف با رئیسی است و دوگانه همتی- رئیسی را در ذهن می‌پروراند که در سوی دیگر میدان به‌نظر می‌رسد آرایش انتخاباتی مطلوب اصولگرایان درمیان ۵ کاندیدای این جریان سیاسی شکل نگرفته و تصمیم‌سازان اصولگرا در روز‌های پیش رو درصدد ایجاد اجماع میان کاندیدا‌های این طیف خواهند بود.

در بی‌رمقی جریان اصلاحات تأکید روز‌های اخیر برخی فعالان سیاسی اصولگرا مبنی بر ضرورت حصول اجماع نهایی درمیان کاندیدا‌های اصولگرا، نشان می‌دهد نگرانی‌ها بابت رقابت کاندیدا‌های این جریان درمقابل یکدیگر درحال پررنگ‌تر شدن است. برهمین اساس هم بود که مالک شریعتی، سخنگوی ستاد انتخاباتی علیرضا زاکانی، دیروز در گفتگو با تسنیم گفت: «هر نامزدی از جریان انقلاب بگوید من قطعا کنار می‌روم اشتباه کرده است و حتی اگر هم بگوید تا آخر در عرصه حضور دارد بازهم اشتباه است.»

سخنان دوپهلوی شریعتی درباره ماندن یا انصراف زاکانی گواهی است براین گزاره که در آرایش کنونی صحنه انتخابات، برخی کاندیدا‌های اصولگرا که در ابتدا از آن‌ها به‌عنوان نامزد‌های پوششی برای ابراهیم رئیسی یاد می‌شد، بدشان نمی‌آید تا پایان رقابت‌ها در عرصه باقی بمانند و شانس خود را برای راهیابی به پاستور بیازمایند. به‌نظر می‌رسد برهمین اساس هم بود که روزنامه کیهان دیروز در ستون «خبر ویژه» خود، با اشاره به‌نظرسنجی اخیر «ایسپا»، تلویحا به زاکانی کنایه زد که در قعر جدول نظرسنجی‌های انتخاباتی قرار دارد.

سعید جلیلی از دیگر کاندیدا‌های اصولگرای حاضر در میدان رقابت‌های انتخاباتی است که اگرچه در ابتدا عنوان می‌شد برای حمایت از رئیسی وارد میدان شده، اما موضع‌گیری‌های اخیر چهره‌های نزدیک به وی نشان می‌دهد خیلی هم نباید در انتظار کنار کشیدن جلیلی به نفع رئیسی بود. این گزاره زمانی پررنگ‌تر شد که دیروز بیژن نوباوه‌وطن، نماینده مجلس و مشاور سعید جلیلی، به عصرایران گفت که «اصلا موضوع کنار رفتن آقای جلیلی به نفع کسی مطرح نیست. او سال‌ها کار با برنامه‌ریزی انجام داده است، به‌ویژه در زمان تشکیل دولت سایه، مسائل و مشکلات را دیده است و طرح و برنامه دارد.»

نوباوه با بیان اینکه جلیلی در ۸ سال گذشته و با تشکیل «دولت سایه» نقاط ضعف دولت‌ها را بررسی کرده و برنامه‌هایش دراین دوره می‌تواند راهگشای مشکلات کشور باشد، معتقد است «جلیلی قطعا یکی از افراد موفق در مناظره‌ها خواهد بود». نوباوه با بیان اینکه حضور جلیلی برای انتخابات بسیار ضروری است، به‌صورت تلویحی انصراف او به نفع کاندیدای اصلی اصولگرایان را رد می‌کند و معتقد است شبهه‌های موجود درباره اقبال به جلیلی در جامعه اصولگرایان «ساخته ذهن بعضی‌هاست یعنی سعی کرده‌اند که چیزی را بسازند»؛ موضوعی که نشان می‌دهد با وجود اعلام حمایت رسمی جبهه پایداری از رئیسی، انصراف جلیلی به نفع او به آسانی اتفاق نخواهد افتاد.

در جهت دیگر پنج ضلعی انتخاباتی اصولگرایان امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی قرار دارد که اگرچه خود را با رئیسی در یک جبهه می‌داند، اما موضع‌گیری‌های اخیرش نشان می‌دهد او هم سودای حضور در رقابت نهایی را در سر دارد. مصاحبه اخیر او با فارس که اعلام کرد «کسی که آمادگی ندارد وارد انتخابات شود، کار حرام انجام داده است»، اشاره‌ای تلویحی به این نکته است که قصد کناره‌گیری به نفع رئیسی را ندارد؛ «کسی می‌تواند کاندیدا شود که بداند اصلح است و برای انجام آن کار مناسب‌ترین است.»

در سوی دیگر کارزار انتخاباتی اصولگرایان محسن رضایی درحال پیگیری فعالیت‌های انتخاباتی خود با شور و حرارت ویژه‌ای است. او که پرسابقه‌ترین کاندیدای این دوره در زمینه حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری محسوب می‌شود، به‌نظر می‌رسد این بار هم تا پایان رقابت‌ها در عرصه بماند؛ موضوعی که اطرافیان او برآن تأکید می‌کنند. برهمین اساس هم بود که حمید خادمیان، مسئول ستاد انتخابات شرق کشور رضایی، دیروز در مشهد اعلام کرد: «منطق و شواهد نشانگر این است که او کناره‌گیری نخواهد کرد و اگر می‌خواست کنار بکشد هرگز بعد از حجت‌الاسلام رئیسی، ثبت‌نام نمی‌کرد.»

تأکید خادمیان براینکه «براساس مشاهدات و بررسی‌های ما وی هم‌اینک نفر دوم است و اشتیاق نسبت به این نامزد انتخابات مثل موج، هر لحظه بیشتر می‌شود» نشان می‌دهد احتمال اینکه اصولگرایان بتوانند رضایی را مجاب به انصراف کنند، هر روز درحال کمتر شدن است و او قصد دارد تا انتها در رقابت‌ها باقی بماند.