حركت به سوی افق اصلاحات؟

اقتصاد۲۴– آنان البته هر کدام به نحوی سابقه اصلاح‌طلبی دارند، اما از آنجا که در این انتخابات به طور تشکیلاتی با این جریان سیاسی در ارتباط نبوده، شاید بهتر باشد در استفاده از عنوان اصلاح‌طلب برای آنان با دقت بیشتر اقدام کند. در حال حاضر اغلب احزاب اصلاح‌طلب هم در چارچوب جبهه اصلاحات ایران و هم به طور مجزا اعلام کرده‌اند که در این انتخابات کاندیدایی ندارند؛ چرا که همه ۹ کاندیدای موردنظرشان ردصلاحیت شده‌اند. ولی با این حال مهرعلیزاده امید خود را از دست نداده و دست به کار شده تا بتواند بلکه پیوندی با اصلاح‌طلبان برقرار کند. اما به نظر می‌رسد که اعضای جبهه اصلاحات هیچ قصد جدی برای ارتباط گرفتن با مهرعلیزاده ندارند.

نامه مهرعلیزاده به چریک پیر

محسن مهرعلیزاده، نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری حالا عملا در مقابل ۵ اصولگرای حاضر در میدان تنهاست و دست‌کم تا اینجای کار تقریبا هیچ حزب و جریانی از او حمایت نکرده است؛ اکثر اصلاح‌طلبان گفته‌اند که برنامه‌ای برای حمایت از هیچ کاندیدایی ندارند و این شرایط مهرعلیزاده را به صرافت ارتباط گرفتن با اصلاح‌طلبان انداخته است. او دیروز دست به قلم شد و در نامه‌ای خطاب به بهزاد نبوی، رییس جبهه اصلاحات ایران نوشته است: «همان گونه که مستحضرید اینجانب محسن مهرعلیزاده، معاون جناب آقای خاتمی رییس محترم دولت اصلاحات، کاندیدای اصلاح‌طلب سیزدهم دوره انتخابات ریاست‌جمهوری شده‌ام. استدعا دارد فرصتی را جهت حضور و ارائه برنامه‌های اینجانب در جلسه مجمع عمومی آن جبهه محترم تعیین فرمایید.» مهرعلیزاده اگر چه در نامه درخواست خود تاکید کرده که «اصلاح‌طلب» است، اما می‌دانیم که نه در فهرست ۱۴ نفره اولیه اصلاح‌طلبان جایی داشت و نه منطقا و متعاقبا در میان آن ۹ نفری که از این جمع اقدام به ثبت‌نام کردند. علت هم بنابر پیگیری‌های خبرنگار «اعتماد»، عدم استقبال احزاب اصلاح‌طلب از او نبوده، بلکه مساله این است که او در آن مقطع اساسا ارتباطی با تشکیلات اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان یا همین جبهه اصلاحات ایران نداشته که اصلاح‌طلبان به او روی خوشی نشان بدهند و مثلا به جای ۱۴ نفر، فهرستی ۱۵ نفره منتشر کنند که محسن مهرعلیزاده را نیز در بر بگیرد. همین مساله است که احتمالا حالا باعث شده واکنش آذر منصوری، سخنگوی جبهه اصلاحات به نامه‌نگاری اخیر مهرعلیزاده چندان مثبت نباشد. او که دیروز در یک گفت‌وگوی کلاب‌هاوسی در حضور خبرنگاران حضور داشت، در این رابطه گفته، «در هیچ یک از جلسات جبهه اصلاحات ازجمله جلسه روز یکشنبه بحثی درخصوص حمایت جبهه از ایشان مطرح نشده و باید ببینیم این درخواست چه می‌شود و مجمع عمومی چه موضعی اتخاذ می‌کند.» او همچنین تاکید کرده که به عنوان سخنگو می‌توانم بگویم تصمیم جبهه در حال حاضر، آخرین موضع ماست که پیش‌تر اعلام شده و هم‌اکنون در کانال رسمی جبهه اصلاحات در دسترس است. اشاره آذر منصوری به اظهارات پیشین خود است که گفته بود: «جبهه اصلاحات ایران طی بیانیه‌ای که صادر کرد و جمع‌بندی مجمع عمومی اعلام کرد که به دلیل ردصلاحیت فله‌ای همه نامزد‌های خود در انتخابات ریاست‌جمهوری، نامزدی در این انتخابات ندارد. این موضع، موضع مشخص جبهه اصلاحات ایران است.»

بیشتر بخوانید: رویکرد کاندیدا‌های جریان انقلاب در انتخابات

دیدار معاون و رییس دولت اصلاحات

در همین حال پیگیری‌های خبرنگار «اعتماد» نشان می‌دهد که تلاش مهرعلیزاده تنها به نامه‌نگاری با جبهه اصلاحات محدود نبوده، بلکه او با مراجعه به دفتر سیدمحمد خاتمی تلاش کرده که حمایت او را جلب کند. هنوز جزییات دیدار او با خاتمی منتشر نشده ولی با توجه به نامه‌ای که مهرعلیزاده به نبوی نوشته، قاعدتا موضوع این دیدار درخواست مهرعلیزاده برای جلب حمایت اصلاح‌طلبان بوده است. اینکه محتوای جلسه چه بوده و چه صحبتی میان طرفین درگرفته بر ما روشن نیست، اما پیگیری‌های «اعتماد» از این حکایت دارد که فضای حاکم بر این دیدار دست‌کم منفی نبوده است. با این همه، اما پرسش اینجاست که آیا ممکن است خاتمی قانع شود که از مهرعلیزاده حمایت کند و از جبهه اصلاحات ایران هم بخواهد که پشتیبان او باشد؟ هرچند باید در‌نظر داشت که خاتمی صرفا جایگاهی مشورتی در جبهه اصلاحات دارد و اگر چه تاثیرگذار است، اما تصمیم‌گیر نیست.

همت برای جلب‌نظر اصلاحات

عبدالناصر همتی هم وضعیت مشابه مهرعلیزاده دارد و تقریبا هیچ یک از احزاب اصلاح‌طلب عضو جبهه اصلاحات از او حمایت نکرده‌اند. ولی همتی هم نمی‌خواهد این وضعیت برایش ادامه پیدا کند و منابع خبری گزارش داده‌اند که او هم وارد رایزنی‌هایی برای جلب حمایت اصلاح‌طلبان شده است. او خود نیز به تازگی اعلام کرده که «حتما با بزرگان اصلاح‌طلب صحبت خواهم کرد تا مردم را دعوت به مشارکت در انتخابات کنند و جمهوریت حفظ شود.» همزمان زمزمه‌هایی درباره درخواست مشابه مهرعلیزاده از ستاد همتی نیز به گوش می‌رسد؛ آن‌هم در حالی که غلامحسین کرباسچی، دبیرکل کارگزاران سازندگی و برخی از دیگر اعضای شاخص این تشکل سیاسی طی روز‌های گذشته از توانایی‌های همتی گفته و تلویحا از او حمایت کرده‌اند. هر چه نباشد همتی از اعضای هیات موسس این تشکل سیاسی بوده و کارگزارانی‌ها حتی در انتخابات مجلس یازدهم، در شرایطی که جبهه اصلاحات ایران به دلیل آنکه به تعداد لازم کاندیدا برای بستن فهرست انتخاباتی نداشت از هیچ کس حمایت نکرد، کارگزاران با فهرستی محدود وارد انتخابات شد. به هر حال باید درنظر گرفت که در عالم سیاست رویداد‌های مختلف محتمل است.

حال برخی ناظران از این احتمال می‌گویند که بعضی احزاب اصلاح‌طلب تصمیم بگیرند پشت مهرعلیزاده بایستند و برخی از احتمال حمایت آنان از همتی می‌گویند. این احتمال درباره احزابی که به دولت نزدیک هستند و مشی اعتدالی دارند، بیشتر است. ولی با توجه به عضویت اکثر احزاب اصلاح‌طلب در جبهه اصلاحات احتمالا آنان در چارچوب تصمیمات این جبهه عمل کنند. چنان‌که حسین مرعشی درحالی که گفته «آقای همتی یکی از شخصیت‌های خوبی هستند که در انتخابات حضور دارند»، اما در عین حال تاکید کرده که «ما منتظر تصمیم جبهه اصلاحات هستیم. در مجموع برای هر کنش و فعالیتی در انتخابات در حال بررسی شرایط هستیم و جمع‌بندی نهایی را سخنگوی جبهه اصلاحات اعلام خواهند کرد.» او در عین حال به ایلنا می‌گوید: «البته حزب کارگزاران پیشنهاد‌هایی برای مسیر پیش رو دارد که آن‌ها را در زمان مناسب به جبهه اصلاحات تقدیم خواهیم کرد. اما اکنون از منظر عنصر زمانی امکان رسانه‌ای شدن آن‌ها نیست.»

اخیرا همتی در یک اتاق مجازی در کلاب‌هاوس درباره موضوعات مختلفی ازجمله رفع حصر صحبت کرده و گفته است: «فکر می‌کنم رفع حصر محصورین با تعامل قابل حل است و مانعی در این زمینه نمی‌بینم.» همچنین حضور متفاوت او در یک برنامه انتخاباتی در تلویزیون که بخشی از فرصت خود را نیز دراختیار همسرش قرار داد، با واکنش مثبت افکار عمومی مواجه شده و برخی منابع حتی از آثار مثبت این اقدام همتی بر نتایج نظرسنجی‌های روزانه به سود او گزارش دادند.

به سوی خرد جمعی اصلاحات

در این شرایط، اما الیاس حضرتی، دبیرکل حزب اعتماد ملی نیز دیروز در توییتی اهم سیاست این تشکل سیاسی اصلاح‌طلب را در انتخابات پیش رو بدین ترتیب برشمرد: «تشویق آحاد ملت جهت مشارکت در انتخابات»، «در انتخابات ریاست‌جمهوری تا امروز نامزدی نداریم»، «‏با دقت مواضع کاندیدا‌ها را رصد می‌کنیم»، «در انتخابات شورا‌ها با تمام توان فعالیم»، «‏در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس از محجوب، کاندیدای جبهه اصلاحات حمایت می‌کنیم.»، اما فارغ از آنچه اعتماد ملی یا دیگر احزاب اصلاح‌طلب برای نحوه مشارکت در انتخابات پیش رو درنظر دارند، باتوجه به جمیع جهات و شرایط و شواهد به نظر می‌رسد برخی از دیگر احزاب اصلاح‌طلب نیز در حال بررسی شرایط هستند تا به اقتضای زمین بازی، تاکتیک و راهبرد خود را تدوین و هدایت کنند؛ البته اگر این راهبرد‌های حزبی با راهبرد همگانی جبهه اصلاحات ایران و خرد جمعی اصلاح‌طلبان همسو و همراستا باشد.