برخود سلبی با سگ‌گردانی جواب نمی‌دهد

اقتصاد۲۴- سگ‌گردانی در معابر شهر و بوستان‌ها، پدیده‌ای نوظهور در کشور، به ویژه پایتخت ایران است پدیده‌ای که نه قابلیت برخورد سلبی دارد و نه بدون قوانین تعریف‌شده قابلیت راهبری. محدودیت‌های زیادی برای سگ‌گردانی تاکنون در نظر گرفته است، از محدودیت برای حضورشان در خودرو‌های شخصی تا معابر و بوستان‌ها که البته ضعف موجود در آن‌ها، نبود سازو کار دقیق اجرایی و نظارتی و همچنین مورد پذیرش قرار نگرفتن از سوی مردم سبب شده تاکنون مدیریت مناسبی صورت نگیرد و سگ گردانی همچنان محل اختلاف مسوولان و برخی از کارشناسان باشد.

برخی، اعمال محدودیت‌های جدی را راهکار می‌دانند، برخی از حقوق حیوانات برای حضور در خیابان‌ها و معابر گفته و محدودیت را اقدامی غیر اخلاقی دانسته و در مقابل، عده‌ای نیز نه راهکار سلبی را مناسب می‌دانند و نه آزادی بدون محدودیت که در کشور‌های غربی نیز مرسوم نیست. شورای شهر تهران نیز روز یکشنبه یک فوریت طرحی را تصویب کرد که طی آن محل گردش حیوانات خانگی از محل بازی کودکان در بوستان‌های شهر تهران جدا می‌شود و دارندگان حیوانات خانگی می‌توانند از سایر فضای پارک استفاده کنند، موضوعی که فارغ از اشکالات کارشناسی، به دلیل وجود قوانین بالا دستی اساسا قابلیت اجرا ندارد.

بیشتر بخوانید: جزئیات طرح ممنوعیت حضور حیوانات خانگی در فضای بازی بوستان‌ها

مصوبه شورای شهر قابلیت اجرا ندارد

ناصر عبادتی، استاد محیط‌زیست دانشگاه آزاد تهران با بیان اینکه اساسا قوانینی که شهرداری و شورای شهر وضع می‌کنند قابلیت اجرا ندارد، می‌گوید: قوانین بالا دستی وضع شده با طرح‌ها و لوایح مدیریت شهری در تعارض است. برای مثال حضور حیوانات در تمام بوستان‌ها ممنوع است، حالا شورا طرحی مصوب می‌کند که ورود سگ به زمین بازی کودکان ممنوع باشد! این مصوبه چه معنایی می‌دهد؟ این مصوبه قطعا از سوی هیئت تطبیق فرمانداری رد خواهد شد.

او ادامه می‌دهد: از سوی دیگر برای ایجاد سازوکاری دقیق و منطقی برای سگ‌گردانی نیاز داریم که تمام قوانین بالادستی که تاکنون وضع شده حذف شود. قانونی که مفهومش این است که حیوان نمی‌تواند در ماشین شخصی باشد و جایش فقط در پشت وانت است، یا سگ‌گردانی را در همه بوستان‌ها ممنوع می‌کند و حداقل چند جای مشخص با الزام به رعایت برخی موضوعات از سوی دارندگان آن‌ها تعیین نمی‌کند. در نتیجه معتقدم فعلا با قوانین موجود نمی‌شود به ساز و کار منطقی درباره این پدیده رسید.

همه دلایل معضلات پدیده سگ‌گردانی در شهر‌ها

محمد درویش، رئیس گروه محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو نیز با اشاره به قوانین موجود در اتحادیه اروپا برای سگ یا گربه‌گردانی می‌گوید: هیچ حیوانی بدون قلاده، شناسنامه فردی و پزشکی و مشخصاتش مالکش، امکان حضور در معابر و یا پارک‌ها را ندارد، مالکی که باید تمام پروتکل‌های اخلاقی، پزشکی و انسانی مربوط به حیوان خانگی خود را چه در ارتباط با حیوان و چه سایر شهروندان رعایت کند.

او ادامه می‌دهد: شهروندان اجازه سگ یا گربه‌گردانی در همه معابر و بوستان‌ها را ندارند و باید در معابر خاص و پارک‌ها حیوانات‌شان را راه ببرند. حتما باید مدفوع حیوان‌شان را جمع کنند و برای جلوگیری از حمله به شهروندان درمان‌های لازم را بر روی آن‌ها انجام دهند، در غیر اینصورت با جریمه‌های سنگین و برخورد‌های جدی روبرو خواهند شد.

درویش با اشاره به مشکلات ناشی از سگ گردانی در ایران می‌گوید: در ایران دو گروه اجازه مدیریت این موضوع را نمی‌دهند؛ گروه اول کسانی هستند که برخورد سلبی دارند و اساسا حضور سگ و گربه را ضد هنجار‌های خود می‌دانند و گروه دوم شهرداری‌ها و سایر سازمان‌ها هستند که یا وظیفه خود را مثل جمع‌آوری سگ‌های بی صاحب، درمان و ایجاد پناهگاه به درستی انجام نمی‌دهند و این مسئله سبب می‌شود به ناگاه حیوانات به مردم اعم از کودکان و سالمندان حمله کرده یا سبب ترس‌شان شوند و یا سازمان‌ها یا نهاد‌هایی که به هر نحوی جلوی تصویب طرح منع حیوان آزاری که موضوعاتی از این دست نیز در آن وجود دارد، را می‌گیرند.

این کنشگر محیط‌زیست همچنین به ضرورت پرهیز یا انجام برخی اقدامات از سوی شهروندان اشاره کرده و تاکید می‌کند: شهروندانی که حیوان خانگی دارند باید حتما مدفوع آن را جمع کنند، در هر پارکی اقدام به گرداندن حیوان خود نکنند و در زمان‌هایی اقدام به گردش کنند که پارک یا معابر خلوت هستند و در عین حال درمان‌های مورد نیاز برای حیوان خود را به موقع انجام دهند.

او ادامه می‌دهد: همچنین شهروندان از دادن غذا به حیوانات بی‌صاحب اکیدا خودداری کنند، زیرا به طور ناخودآگاه سبب افزایش جمعیت آن‌ها می‌شوند. بهتر است اگر تمایل به کمک دارند، با NGO‌هایی که در این زمینه فعال هستند همکاری کنند تا این حیوانات را به پناهگاه‌های خاص برده و اقدامات ایمن را انجام دهند.

درویش همچنین به ضرورت اصلاح فوری نحوه جمع‌آوری پسماند در پایتخت اشاره کرده و می‌گوید: مردم باید درباره وضعیت اسفبار جمع‌آوری زباله مطالبه‌گر باشند، زیرا این شرایط سبب می‌شود تعداد حیوانات به ویژه حیوانات موذی از جمله موش نیز افزایش پیدا کند.

درویش در نهایت اظهار می‌کند: نمی‌شود سگ یا گربه را از زندگی مردم حذف کرد چرا که برخی از روانشناسان برای تسکین درد تنهایی توصیه به داشتن سگ یا گربه می‌کنند. منطقی‌ترین راهکار ایجاد سازوکار‌های درست و قوانین سفت و سخت سازنده است.

باید توجه داشت که در مواجهه با پدیده سگ گردانی، تفسیر قوانین دیگر برای پیدا کردن مستمسک برخورد قانونی، عملا صراحت و دقت قوانین را کمرنگ کرده و باعث می‌شود بتوان قانون را در هر شرایطی بنا بر مصلحت به شکلی تفسیر کرد، امری که اصل قانون را خدشه دار می‌کند. اگر قانونی صراحت نداشته باشد، هر طرفی می‌تواند تعبیری متفاوتی از آن را به کار گرفته و همه کار خود را قانونی بدانند. شاید بهترین راه همان استفاده از ظرفیت علوم انسانی دانشگاه‌ها برای تعیین راه صحیح برخورد با عوارض و ناهنجاری‌های فرهنگی باشد. در این چارچوب اگر قرار باشد برخوردی انجام شود، در مسیر و با هدف و الگوی مشخص خواهد بود ضمن آن که قانونمند کردن و تدوین مقررات مثل تعیین محل خاص گرداندن حیوانات، لزوم داشتن مجوز دامپزشکی (شناسنامه هویتی و بهداشتی)، ممنوعیت تردد در برخی پارک‌ها و تفریح گاه‌ها و... می‌تواند در جهت کنترل این پدیده مفید باشد.

منبع: جامعه ۲۴