شوک برق و کرونا به بازار گل

اقتصاد ۲۴- بازه میان پایان ماه رمضان تا شروع ماه محرم بهترین زمان کاسبی گلفروشی‌هاست.اغلب جشن‌ها و مراسم شادی در این فاصله زمانی سه‌ماهه برگزار می‌شود و تقاضا برای گل به همین واسطه افزایش می‌یابد. اما امسال دومین سالی است که پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های فعالان صنفی مطابق انتظارشان پیش نمی‌رود.

شرایط خاص کشور در دوسال اخیر صنعت گل و گیاه را نیز مثل دیگر بخش‌ها دچار چالش‌های زیادی کرده است. این صنعت، از تولید تا توزیع، با آغاز شیوع کرونا خسارات سنگینی متحمل شد. از دست دادن بهترین فصل فروش و خسارت سنگین در اسفند۹۸، آغاز ماجرا بود، اما در ادامه، تعطیلی بسیار طولانی تالار‌ها و سالن‌های پذیرایی و لغو مجالس و مراسم با توجه به محدودیت‌های کرونایی، مشتریان عمده گل را از رده خارج کرد و شرایط نامناسب اقتصادی، تورم و گرانی کالا‌های اساسی خانوار، تقاضا برای گل را در بخش خانوار به پایین‌ترین حد خود رساند.

این شرایط به‌گفته فعالان صنفی، فروش گلفروشی‌ها را به یک‌سوم رساند و خسارات غیرقابل جبرانی به این صنعت از تولید تا بازار وارد کرد. با بهبود نسبی شرایط و آغاز واکسیناسیون در کشور این امید وجود داشت که کم‌کم وضعیت به شرایط عادی بازگردد، اما به‌تازگی خسارت ناشی از بی‌برقی هم به خسارت‌های قبلی اضافه شده است. با این حال هنوز تعطیلی‌های کرونایی عمده مشکل گلفروشی هاست، مشکلی که به‌تازگی با رایزنی‌های صنفی حل شد.

افت ۸۰درصدی فروش

اگرچه بعد از ۵ موج کرونا و ۵ دوره تعطیلی، حالا همه‌چیز از جدیت اولیه فاصله گرفته و کمتر صنفی به اعلامیه‌ها و ابلاغیه‌های ستاد مقابله با کرونا توجه می‌کند، اما همین تعطیلات نیم‌بند هم فروش گلفروشان را ۴۰درصد کاهش داده است. رئیس اتحادیه فروشندگان گل و گیاه تهران با یادآوری رکود سنگین و افت ۸۰ درصدی فروش گل از زمان آغاز شیوع کرونا، از زیان شدید و ورشکستگی گسترده فعالان این صنف، از گلفروش تا گلخانه‌دار طی یک سال گذشته خبر داد؛ شرایطی که باعث شده تعداد قابل توجهی از فعالان صنفی، کار در این حوزه را رها و مغازه‌ها و گلخانه‌های خود را تعطیل کنند. به‌گفته اکبر شاهرخی، تنها تعطیلی اخیر که به‌دنبال موج پنجم کرونا اعمال شد، تولید و عرضه گل را ۳۰ تا ۴۰ درصد در کل کشور کاهش داده و هم‌اکنون تنها گلخانه‌هایی در چرخه تولید باقی‌مانده‌اند که توان مالی مناسب و امکان رقابت دارند.

گلفروش‌ها به گروه یک رفتند

زیان‌های شدید اصناف از کرونا در شرایطی است که وعده‌های دولت برای کمک به اصناف یا محقق نشد یا در حدی نبود که کمک مؤثری برای زیان‌دیدگان باشد. طولانی‌شدن شرایط کرونایی در کشور و کندی روند واکسیناسیون، بیشتر کسبه را به بی‌توجهی به ابلاغیه‌های محدودکننده فعالیت‌های صنفی واداشته و مشاهدات میدانی نشان می‌دهد مشاغل ممنوع در سراسر کشور یا به‌کلی محدودیت‌ها را نادیده گرفته‌اند یا با کمی تعارف، با کرکره‌های نیمه‌باز در حال ادامه کار هستند. از سال گذشته فهرست گروه‌های شغلی یک تا ۴ بار‌ها تغییر کرده و هربار فهرست گروه یک یعنی گروه مشاغل واجب و معاف از تعطیلی طولانی‌تر شده است. به‌تازگی گلفروش‌ها هم به این گروه پیوسته‌اند.

به‌گفته رئیس اتحادیه فروشندگان گل و گیاه تهران، به‌دنبال هماهنگی‌ها و رایزنی‌های صورت‌گرفته از سوی این اتحادیه و گلخانه‌داران با اتاق اصناف و ستاد ملی مقابله با کرونا، که با هدف جلوگیری از افزایش زیان فعالان این حوزه صورت گرفت، گلفروشی‌ها از این پس در ردیف گروه یک شغلی قرار می‌گیرند و از تعطیلات کرونایی معاف هستند. این جابه‌جایی گروه شغلی به گلفروشی‌ها اجازه می‌دهد با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بتوانند در شهر‌های قرمز هم به فعالیت خود ادامه دهند و مغازه‌هایشان را باز نگه دارند. شاهرخی تأکید کرد: از تمام اعضای صنف خواسته‌ایم پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی را در نهایت دقت به‌کار گیرند، ضمن اینکه بازرسان اتحادیه به‌صورت مدام و بر عملکرد و نحوه فعالیت آن‌ها برای رعایت تمام موارد بهداشتی نظارت کامل خواهند داشت.

زیان شدید گلخانه‌ها

مشکلات و نارضایتی‌های شدید ناشی از قطع برق در مناطق مسکونی باعث شد کمبود برق کشور با اعمال خاموشی در بخش صنعت جبران شود و حالا بخش صنعت، کارخانه‌ها و شهرک‌های تولیدی و صنعتی خارج از شهر‌ها هستند که باید خسارت‌های ناشی از بی‌برقی را متحمل شوند. یک مقام صنفی در اتحادیه فروشندگان گل و گیاهان تزیینی تهران، در گفتگو با همشهری از زیان ۵۰درصدی گلفروشی‌ها به واسطه بی‌برقی خبر می‌دهد. سیدرضا موسوی، می‌افزاید: در شرایط فروش عادی، بین ۲۰تا۳۰درصد از گل‌های شاخه‌بریده در مغازه‌های گلفروشی دورریز می‌شود و این دورریز در شرایط قطع برق به بالای ۵۰درصد می‌رسد.

این حجم از خسارت در شرایطی که فروش گل‌فروشی‌ها به‌دلیل افت تقاضا به حداقل ممکن رسیده جبران‌ناپذیر است و تداوم روند قطع برق ادامه فعالیت را غیرممکن می‌کند. به‌گفته این مقام صنفی که خود تولیدکننده و گلخانه‌دار نیز هست، قطع برق در گلخانه‌ها هم خسارت‌های زیادی به تولیدکننده‌ها وارد کرده است. موسوی می‌گوید: قطعی برق در شهرک‌های گلخانه‌ای در هر نوبت به ۳ تا ۴ساعت می‌رسد و این زمان طولانی ضرر قابل توجهی به محصولات تولیدی وارد می‌کند، زیرا دمای گلخانه به‌طور عادی بسیار بالاتر از فضای بیرون است و فن‌ها و اسپیلت‌های بزرگی که برای تنظیم دمای داخل گلخانه مورد استفاده قرار می‌گیرند با قطع برق از کار می‌افتند، در چنین شرایطی دما در گلخانه بسیار بالا می‌رود و بخش زیادی از گل‌ها از بین می‌روند.

بیشتربخوانید:یک دسته گل چند؟

به‌گفته او، قطع برق حتی در ساعات شب هم برای گلخانه‌ها زیان‌بار است و باعث می‌شود گیاهان روزبلند که ساعاتی از شب به کمک لامپ‌های مخصوص به رشد ادامه می‌دهند، آسیب ببینند.

بی‌برقی گل را گران کرد

با این حال از آنجا که تعیین قیمت گل با خود تولیدکنندگان است، زیان گلخانه‌ها به‌طور معمول با افزایش قیمت گل‌ها جبران می‌شود و بار آن در نهایت بر دوش مصرف‌کننده است. به‌گفته یک تولیدکننده، قطع مکرر برق در هفته‌های اخیر باعث شده قیمت گل‌ها به دوبرابر یا حتی بیشتر افزایش یابد و به‌طور مثال یک دسته گل لیسیانتوس که تا پیش از بی‌برقی‌های اخیر دسته‌ای ۶هزار تومان قیمت داشت حالا به دسته‌ای ۱۲تا۱۶هزارتومان برسد. البته بخشی از افزایش قیمت گل‌های شاخه بریده نیز مربوط به هزینه‌های نگهداری سردخانه‌ها و خسارت به آن‌ها بوده است. به‌گفته این تولیدکننده، قطع مکرر برق سردخانه‌های مخصوص نگهداری گل‌های شاخه‌بریده ضایعات گل را به‌شدت بالا برده و ۵۰درصد تخریب و فساد گل‌ها را به همراه داشته است؛ چیزی که نتیجه آن افزایش بیشتر قیمت گل در بازار بوده است.

خسارت ۵۰۰ میلیارد تومانی بی‌برقی به صنعت گل

به‌گفته مهدی شریفی، مدیرعامل اتحادیه گل و گیاه کشور، طبق برآورد‌های انجام شده قطع مکرر برق از ابتدای تابستان امسال ۵۰۰میلیارد تومان خسارت به صنعت گل و گیاه وارد کرده که این خسارت بیشتر در بخش تولید گل‌های شاخه‌بریده بوده است.

مهدی شریفی  ضمن بیان این مطلب به زیان ناشی از کرونا در این صنعت نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: صنعت گل و گیاه کشور از ابتدای کرونا تاکنون ۳۵۰۰میلیارد تومان خسارت متحمل شده که امروز آسیب‌های ناشی از قطع برق نیز به این خسارت‌ها افزوده شده است. به‌گفته این مقام صنفی، عمده خسارت در این صنعت با توجه به تعطیلی تالار‌ها و مجالس و افت فاحش تقاضا، در بخش گل‌های شاخه بریده رخ داده است و این خسارات با توجه به تداوم شرایط آسیب‌زا شامل کرونا و بی‌برقی همچنان ادامه دارد.

مدیرعامل اتحادیه گل و گیاه از وارد شدن خسارت شدید به صنعت گل وگیاه در بخش صادرات خبر می‌دهد و می‌افزاید: بی‌برقی و لغو قرارداد‌های تولیدکنندگان گل و گیاه با خریداران خارج از کشور به‌دلیل نبود امکان تحویل به‌موقع موجب شد در بخش صادرات نیز صدمات سنگینی به تولیدکنندگان وارد شود که این خسارت در بعضی مناطق کشور به‌دلیل شرایط آب و هوایی بسیار سنگین‌تر بوده است.

به‌گفته شریفی، به‌دلیل تداوم شرایط بی‌برقی و ادامه خسارت، هنوز برآورد دقیقی از زیان وارد شده در این بخش انجام نشده و آمار‌ها پس از روشن‌شدن وضعیت برق اعلام خواهد شد، اما مجموعه خسارات وارده به صنعت گل و گیاه در یک سال و نیم اخیر باعث شد ۶۰تا۷۰درصد واحد‌های تولیدی گل‌های شاخه بریده تعطیل شوند.