متقاضیان واکسن در ارمنستان چقدر پول به جیب دولت ریختند؟

اقتصاد ۲۴-در یک ماه اخیر به‌طور متوسط ۷ میلیون دلار ارز برای سفر به ارمنستان خارج شده است. به گفته سخنگوی گمرک ایران، ۱۴ هزار ایرانی برای دریافت واکسن کرونا به ارمنستان سفر کرده‌اند. این تعداد شهروندان ایرانی از اول تا ۲۵‌ام تیر ماه از مرز خارج شدند. بر اساس گفته‌های روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک از این تعداد ۱۰ هزار نفر از مرز زمینی نوردوز در استان آذربایجان شرقی وارد ارمنستان شده‌اند. اما بررسی آمار و ارقام مرتبط با خروج این تعداد از شهروندان از مرز زمینی با ارمنستان، اطلاعات جالبی از درآمدزایی دولت از کسانی به دست می‌دهد که برای تزریق واکسن کرونا و حفظ جان خود هزینه مالی و جانی پرداخت کرده‌اند.

مطابق قوانین موجود، در سفر‌های زمینی، هوایی و دریایی، ۴۰۰ هزار تومان عوارض خروج از کشور دریافت می‌شود. این برای بار اول سفر است. مسافران ارمنستان، باید برای تزریق دوز دوم واکسن، یک ماه بعد به این کشور سفر کنند. در بار دوم، رقم عوارض خروج از کشور ۶۰۰ هزار تومان است.
اگر عدد ۱۴ هزار نفر خروج ایرانی‌ها به سمت ارمنستان مبنا قرار گیرد، تا ۲۵ تیرماه ۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان از ایرانیانی که به ارمنستان رفتند، عوارض خروج از کشور دریافت و به جیب دولت رفته است. از آن جایی که از فروردین تا اواخر اردیبهشت، کشور درگیر پیک چهارم بود و امکان سفر‌های خارجی فراهم نبود، فرض می‌شود تمام مسافران رفته به ارمنستان در سفر اول خارجی خود بودند. درآمد حاصل از خروج برای بار دوم این تعداد از ایرانیان نیز هشت میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان خواهد بود؛ یعنی سر جمع، ۱۴ میلیارد تومان از محل خروج ایرانیان از کشور به دلیل تزریق واکسن در کشور همسایه به حساب دولت واریز شد.
البته که نباید از ارز‌های خارج شده توسط این تعداد ایرانی نیز غافل شد. با احتساب اینکه هر فرد بدون اینکه در هتل اقامت داشته باشد روزانه ۲۵ دلار هزینه خورد و خوراک خود می‌کند، هر فرد در ده روز ۲۵۰ دلار و ۱۴ هزار نفر برای تزریق دز اول واکسن خود سه میلیون و ۵۰۰ هزار دلار ارز از کشور خارج کرده‌اند. حال آنکه اگر نیمی از افراد وارد شده به ارمنستان در هتل اقامت داشته باشند، سه میلیون دلار به ارز‌های خارج شده از کشور، اضافه می‌شود. این در حالی است که این مسافران برای سفر دوم باید به ارمنستان بازگردند و احتمالا ۳ میلیون دلار دیگر نیز به این کشور تزریق کنند.
به نظر می‌رسد تاخیر در تزریق واکسن خواسته یا ناخواسته به محلی برای افزایش درآمد‌های دولت تبدیل شده است. از آن طرف، فرصت استثنایی برای ارمنستان ایجاد کرده که در دوره شیوع کرونا، از درآمد‌های سرشار گردشگری خود محروم مانده بود و حالا دلار‌های گردشگران ایرانی را به جیب زده است.
توجه کنید که این آمار و ارقام فقط برای تقریبا یک ماه است. اگر این روند در ماه‌های آینده تشدید شود، قطعا هم تعداد متقاضیان سفر به ارمنستان بالاتر می‌رود و به تبع آن خروج ارز از کشور شدت می‌گیرد و از سوی دیگر، میزان درآمد دولت نیز افزایش پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید:  جستجوی واکسن کرونا در ارمنستان

چقدر عوارض به دولت پرداخت شد؟

بر اساس آنچه سخنگوی گمرک اعلام کرده ۱۴ هزار نفر تا ۲۵ تیرماه برای تزریق واکسن به ارمنستان سفر کردند. بر اساس گفته‌های او تعداد مسافران زمینی از اول تیرماه از روزانه ۱۰۰ نفر به بیش از دو هزار نفر در روز رسیده است. تا ۲۵ تیرماه و با احتساب این موضوع که ۱۴ هزار نفر برای اولین بار از مرز خارج می‌شوند (از فروردین تا خرداد کشور درگیر پیک چهارم بود) برای تزریق دز اول، ۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان عوارض به دولت پرداخت شده است. از آنجایی که عوارض خروج از کشور برای سفر دوم به سایر کشور‌ها ۶۰۰ هزار تومان خواهد بود، مجموع عوارض پرداختی ۱۴ هزار نفری که تا ۲۵ تیرماه به ارمنستان سفر کردند، هشت میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان است. بنابراین تا ۲۵ تیرماه کل عوارضی که به حساب دولت واریز شده ۱۴ میلیارد تومان است. از آنجایی که دولت ارمنستان تزریق واکسن را منوط به حضور ده روزه در خاک این کشور می‌داند، اقامت ده روزه ایرانیان با غذا و بدون اقامت در هتل و مانند عکس‌هایی که منتشر شد حضور در خیابان، روزانه ۲۵ دلار می‌شود؛ برای ده روز ۲۵۰ دلار. بنابراین ۱۴ هزار شهروند ایرانی برای دوز اول حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار دلار خواهد بود که برای دز دوم نیز اگر همین مبلغ بدون افزایش هزینه لحاظ شود؛ ۱۴ هزار ایرانی به‌طور متوسط و با فرض حداقل هزینه، ۷ میلیون دلار از کشور خارج کرده‌اند. با استناد به آمار رسمی منتشر شده از مرز که حاکی از خروج روزانه دو هزار ایرانی برای تزریق واکسن، ۵۰ هزار دلار در هر روز از کشور خارج می‌شود تا در کشور‌های همسایه به واکسن تبدیل شود. این در حالی است که قرار بود به زودی واکسن‌های ساخت داخل به بازار وارد شوند و تعهد کشور‌های فروشنده واکسن نیز به اجرا درآید.

استقبال از ارمنستان به هزار و یک دلیل

استقبال از واکسن در ارمنستان افزایش یافته به گونه‌ای که قیمت بلیت اتوبوس تهران- ایروان ۷۰۰ هزار تومان است و در برخی از پایانه‌ها، اتوبوس‌های اعزامی کمتر از ۵ صندلی خالی تا ۲۸ تیرماه دارند. البته که دلیل این استقبال علاوه بر پایین بودن سرعت واکسیناسیون در ایران، شنیده شدن زمزمه‌هایی مبنی بر پولی شدن واکسن در کشور بود؛ فروردین سال جاری حیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، در برنامه «تهران ما سلامت» رادیو تهران گفته بود: «در صورت واردات واکسن با ارز نیمایی، آن‌ها که در اولویت تزریق نیستند می‌توانند آن را ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان از دارخانه‌ها تهیه کنند.» اگرچه که این صحبت‌ها چندی بعد توسط رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت تکذیب شد. اما با توجه به روند فعلی واکسیناسیون و اینکه کشور در رده ۱۳‌ام کشور‌های با ابتلا و مرگ و میر بالا قرار دارد همچنین ورود ارز به کشور با مشکلاتی روبروست، دور از ذهن نیست. رایگان و خارج از نوبت بودن تزریق واکسن در ارمنستان نیز از دیگر دلایلی است که شهروندان حضور ده روزه حتی در خیابان را به جان بخرند تا واکسن بزنند. واکسن‌های تزریق شده در این کشور سه آسترازنکا، اسپوتنیک‌وی و سینوواک چین است. اگرچه هر سه در ایران نیز تزریق می‌شود، اما افراد بدون نوبت می‌توانند حداکثر تا ده روز واکسن خود را بزنند.
این در حالی است که در تمام دنیا، واکسیناسیون امری رایگان و همگانی است و دولت‌ها خود را موظف به واکسینه کردن شهروندان خود می‌دانند. در ایران به دلیل کاستی‌های موجود، علاوه بر عملیات کند واکسیناسیون، موج سفر برای تزریق واکسن نیز به محل درآمد برای دولت تبدیل شده است. آن هم با قانون عوارض خروج از کشور که سابقه‌اش به حدود ۳۵ سال پیش و دوران جنگ و کسری بودجه وحشتناک بازمی‌گردد و مشخص نیست دلیل اجرای آن در شرایط کنونی چیست؟