میدان و دیپلماسی در دولت رئیسی یک دست می‌شود

اقتصاد ۲۴- ابراهیم رئیسی رسما ماموریت تشکیل دولت جدید ایران برعهده گرفت تا در عمل، آنطور که گفته می‌شود یکی از نزدیک‌ترین دولت‌ها به رهبری ایران پس از انقلاب برای مواجه با تهدیدات داخلی و خارجی کار خود را آغاز کند. در حالی که انتظار می‌رود ابراهیم رئیسی اقتصاد مقاومتی را اساس کار خود قرار دهد، اما احتمالا امنیت مبتنی بر بازدارندگی و قدرت سخت در راس اولویت‌های وی قرار خواهد گرفت.

روزنامه الاخبار نزدیک به حزب الله لبنان در یادداشتی در این باره نوشت: روز سه شنبه گذشته، مراسم تنفیذ ابراهیم رئیسی رئیس جمهور جدید ایران با حضور آیت الله علی خامنه‌ای رهبر ایران برگزار و رئیسی به عنوان هشتمین رئیس جمهور ایران جایگزین حسن روحانی شد. قرار است امروز پنجشنبه نیز مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی برگزار شود.

پس از برگزاری مراسم تحلیف بر اساس قانون، ابراهیم رئیسی دو هفته مهلت دارد که اسامی وزرای کابینه سیزدهم را اعلام و برای کسب رای اعتماد به پارلمان ارائه دهد. احتمالا رئیسی امروز و همزمان با برگزاری مراسم تحلیف لیست وزرای خود را به پارلمان ارائه دهد.

رئیس جمهور جدید در شرایطی کار خود را آغاز می‌کند که ایران یکی از سخت‌ترین و حساس‌ترین شرایط پس از انقلاب را دارد. به گفته رئیسی، اقتصاد ایران که یک تکیه‌گاه اصلی برای دولت است امروز با تورم بیش از ۵۰ درصد در بدترین وضعیت خود قرار دارد. رشد اقتصادی ایران نزدیک به صفر درصد است و پول ملی علاوه بر افزایش شکاف طبقاتی کاهش فزاینده‌ای را ثبت کرده است. وخامت اوضاع اقتصادی در سال‌های اخیر باعث نارضایتی حامعه به ویژه در میان افشار کم درآمد که از قوی‌ترین حامیان نظام ایران هستند، شده است.

از این رو، رئیسی در سخنرانی خود در مراسم تنفیذ ریاست جمهوری‌اش گفت که «مردم از طریق شرکت در انتخابات خواستار تغییر وضع موجود شدند»، وی با تاکید بر ضرورت یافتن راه حل بحران‌ها و مشکلات اقتصادی، گفت: «وضع معیشتی مردم اصلا خوب نیست.» وی همچنین گفت که علاوه بر آسیب وضعیت زندگی مردم، اعتماد مردم به دولت نیز آسیب دیده است. رئیسی وعده داد که بر اساس دیدگاه رهبر ایران برای تغییر وضعیت تلاش خواهد کرد. در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، رهبر ایران نیز در سخنانی از دولت جدید خواست تا با فساد و فرار مالیاتی مبارزه کند و پرونده‌های اقتصادی را مورد بررسی قرار داده و افزود: «راه حل این بحران‌ها در کوتاه مدت قابل دستیابی نیست.»

بیشتر بخوانید: قالیباف سهم خود را از ابراهیم رئیسی می‌گیرد

رئیسی امیدوار است که در میان تلاش برای بهبود وضعیت اقتصادی، نارضایتی عمومی را کاهش داده و فاصله بین مردم و دولت را از بین ببرد. با این حال رئیسی در این زمینه با موانع عمده‌ای رو به رو است که مهمترین آن‌ها کمبود منابع مالی دولت و ادامه فشار‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌های ایالات متخده است؛ بنابراین وی متعهد شد که برای رفع تحریم‌های ایران تلاش خواهد کرد، اما پرونده‌های اقتصادی را به تحریم‌های بین المللی مرتبط نخواهد کرد.

در موضوعی دیگر که بی ارتباط با تحریم‌ها نیست، دولت رئیسی با وضعیت دشواری در سطح روابط خارجی نیز مواجه است به ویژه اینکه پرونده هسته‌ای ایران نیز هنوز حل نشده است. این در حالی است که یک طیف سیاسی در ایران معتقد است که توافق هسته‌ای با غرب شکست خورده و ناکارآمده بوده است.

با توجه به فضای بدبینانه و از دست رفتن اعتماد میان تهران و واشنگتن و بن بستی که به نظر می‌رسد مذاکرات وین در آن قرار گرفته است، بعید است تغییری در روابط ایران با غرب ایجاد شود و به احتمال زیاد تنش میان آن‌ها تشدید می‌شود. این سناریویی است که تحولات اخیر مبنی بر اتهام زنی آمریکا و اسرائیل و بریتانیا علیه ایران برای حمله به یک نفت کش متعلق به اسرائیل در خلیج عمان نیز آن را تقویت کرده است. این تحولات یکی دیگر از نشانه‌هایی است که رئیسی کار را در سایه شرایط خاص و متشنج آغاز می‌کند.

به طور کلی می‌توان گفت که با روی کار آمدن رئیسی دوران جدیدی در ایران آغاز می‌شود که یکی از بارزترین ویژگی‌های آن نزدیک بودن دولت به رهبری و سپاه ایران است. برای تعبیر بهتر این موضوع به جمله‌ای از رئیسی در مراسم تنفیذ اشاره می‌کنیم که گفت: «هرکجا از نصیحت‌های رهبری و خط انقلاب فاصله گرفتیم با مشکل مواجه شدیم.»

رئیسی پیش از ریاست جمهوری ریاست قوه قضائیه را بر عهده داشت که با حکم مستقیم رهبری به آن منصوب شده بود و جناح اصولگرا حامی نخست وی است و بر اساس آنچه گفته می‌شود دولت رئیسی از نیرو‌های اصولگرا و شخصیت‌های مورد اعتماد رهبری و سپاه تشکیل می‌شود که در راس آن‌ها محمد مخبر حضور دارد. وی ۱۴ سال سمت ریاست ستاد اجرایی فرماندهی امام را بر عهده دارد وی پیشتر ریاست سازمان بنیاد مستضعفان را بر عهده داشت. همچنین نام حسین امیر عبداللهیان نیز شنیده می‌شود که مشاور ویژه رئیس پارلمان ایران در امور بین الملل و علی باقری کنی مشاور قوه قضائیه در امور بین الملل به عنوان نامزد‌های تصدی پست وزارت خارجه شنیده می‌شود. بر این اساس، عهد جدید در ایران شاهد انسجام بیشتری میان میدان و دیپلماسی برخلاف آنچه در گذشته وجود داشت، است.

همچنین انتظار می‌رود رویکرد اقتصادی در دولت رئیسی به سمت اقتصاد تولیدی و مقاومتی حرکت کند و در سیاست خارجی رویکرد دوری از روابط با غرب و نزدیکی به روسیه و چین در صدر اولویت‌ها قرار بگیرد.