وزیر اقتصاد احتمالی دولت سیزدهم کیست؟

اقتصاد۲۴- ابراهیم رییسی احسان خاندوزی را به عنوان وزیر امور اقتصادی و دارایی خود معرفی کرده. خاندوزی اقتصاددان اصول گرا ورود خود به سیاست را با نمایندگی مجلس آغاز کرده و حالا قرار است بر کرسی وزیر اقتصاد بنشیند. وزیر اقتصاد پیشنهادی رییسی کیست و چه مواضعی در برابر مالیات و FATF به‌عنوان دو رکن مهم وزارتخانه دارد؟

وزارت اقتصاد در هفته‌هایی که گذشت آینده نامعلومی داشت و گمانه زنی‌ها بر سر اینکه چه کسی وزیر این وزارت خانه عریض و طویل می‌شود، زیاد بود. فرمانده اقتصادی دولت، وزیر اقتصاد است که بر بانک مرکزی، گمرک و سیاستگذاری‌های کلان اعمال مدیریت می‌کند و همین هم بازار داغی راه انداخته بود و خیلی‌ها برای اینکه روی این کرسی بنشینند در رقابت بودند تا جایی که انتخاب یک گزینه نهایی برای این وزارت خانه تبدیل به یک گره در چینش کابینه شده بود و خبر‌هایی از اختلاف نظر میان رئیس جمهور و معاون اولش بر سر انتخاب گزینه نهایی این وزارت خانه منتشر شده بود.

حواشی انتخاب وزیر اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی

ابراهیم رییسی قرار بود روز دوشنبه لیست کابینه خود را اریه کند، اما این اتفاق نیفتاد و برخی رسانه‌ها دلیل این تاخیر را اختلاف نظر ابراهیم رییسی با محمد مخبر معاون اول دولت در انتخاب وزیر اقتصاد ذکر کردند. آن طور که در رسانه‌ها عنوان شد، گزینه پیشنهادی مخبر برای وزارت اقتصاد محمدرضا فرزین بود، اما رییسی نام فرزین را از لیست کابینه خط زده بود. در نهایت لیست کابینه روز چهارشنبه در حالی اعلام شد که احسان خاندوزی به عنوان وزیر اقتصاد در این لیست معرفی شده بود.

احسان خاندوزی که در دو سال اخیر به عنوان نماینده مجلس و عضو کمیسیون اقتصادی گردوخاک‌های زیادی به پا کرده، گرچه اصول گراست، اما همه بدنه اصول گرا لزوما حامی او نیستند. خاندوزی که از دل دانشگاه و کرسی استادی و کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس توانست به محلس راه یابد، قوی‌ترین حامی خود را در جنبش دانشجویی عدالت خواه دارد و به قولی اصول گرایان جوان بیشتر با او همسو هستند تا قدیمی‌ترها. حتی رییس مجلس هم به دلیل تجربه‌ای که در این دو سال با خاندوزی داشته (عمدتا طرح‌هایی مربوط به شفافیت و مالیات بر عایدی سرمایه)، چندان دل خوشی از او ندارد.

بیشتر بخوانید: نگاهی به تیم اقتصادی دولت سیزدهم و سوابق آن‌ها

وزیر جدید اقتصاد کیست؟

احسان خاندوزی متولد سال ۱۳۵۹ در شهر گرگان و دانش‌آموخته دکترای علوم اقتصادی است. او درحال حاضر نماینده مجلس یازدهم، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و رئیس فراکسیون فضای تولید و کسب و کار مجلس است. او پیش از این کارشناس مرکز پژوهش‌ها بود و تدریس دانشگاهی خود را در دانشگاه علامه طباطبایی می‌گذراند.

خاندوزی عضو هیات مدیره دیده بان شفافیت و عدالت است و از همین جایگاه هم پربحث‌ترین دیدگاه‌های اقتصادی خود را نشر داده است. خاندوزی را بیشتر به عنان مخالف FATF می‌شناسند و کسی که اتاق ضد تحریم را در دیده بان شفافیت و عدالت راه انداخت.

احسان خاندوزی گفته بود: «ایالت متحده برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران یک اتاق جنگ اقتصادی موسوم به اتاق تحریم تشکیل داده و اگر ما نیز می‌خواهیم در این جنگ به موفقیت برسیم باید مانند آن‌ها به این مساله به چشم یک جنگ بنگریم ما نیز اتاق جنگ خود را در محلس راه بیندازیم.»

او همچنین یکی از مخالفان تصویب FATF در ایران است. او پیش از این گفته بود «تا زمانی که تحریم‌ها هست بررسی و تصویب FATF دردی را دوا نمی‌کند، حتی تا زمانی که تحریم‌ها برقرار است، برآورده کردن خواست‌های گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، حیات اقتصادی ما را ذیل شرایط تحریمی سخت‌تر از این می‌کند. به نظر بنده حتی به لحاظ موضعی و در این ایام خاص، تصویب این دو لایحه باقیمانده و اجرای کامل الزامات FATF تصمیم قابل دفاعی نیست.»

همچنین او در جای دیگری گفته بود: «بحث FATF یک موضوع بسیار کم اهمیت در موضوع اقتصاد امروز کشور ماست. این یک آدرس غلط است که برخی مدام اصرار بر آن داشته و دائم از FATF حرف می‌زنند.»

او همچنین یکی از منتقدان جدی دولت حسن روحانی بود و زمانی که استاد دانشگاه علامه و کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس بوده سیاست‌های اقتصادی دولت رحانی را شدیدا نقد می‌کرد و زمانی هم که وارد مجلس شد این انتقادات را پیگیری کرد. از آخرین اظهارنظر‌های او این بود که اعلام کرد دولت در حال پیشخور کردن درآمد‌های مالیاتی آینده است. خاندوزی گفته بود: «در همین ایام پایانی دولت دوازدهم برای بسیاری از پروژه‌ها با سرعت در حال برگزاری مزایده و مناقصه و صدور مجوز عقد قرارداد هستند.»

بیشتر بخوانید:محمدعلی زلفی گل وزیر پیشنهادی علوم را بهتر بشناسید

با این حال انتخاب احسان خاندوزی با واکنش‌های مثبتی همراه شد و به خصوص جریان جوان عدالت خواه از این انتخاب بسیار خوشحال شدند. خاندوزی با دیگر اقتصاددانان اصول‌گرا تفاوت عمده‌ای که دارد در رویکرد اقتصاد دولتی خود را نشان می‌دهد. خاندوزی در میان دانشگاهی‌ها به عنوان یک اقتصاددان نزدیک به نهادگرایان شناخته می‌شود که طرفدار سیاست‌های حمایتی و رفاهی و مالیات‌گیری از ثروتمندان به نفع کم درآمدهاست. اما در عین حال چندان حامی سیاست‌های دستوری نیست و بیشتر به دولت به چشم یک تنظیم‌گر نگاه می‌کند. همین رویکرد هم باعث شده حتی بخش خصوصی هم به عنوان حامی او انتخاب خاندوزی برای وزارت اقتصاد را اتفاق خوبی قلمداد کنند.

سید حمید حسینی عضو اتاق بازرگانی در واکنش به انتخاب خاندوزی نوشته: «معرفی آقای سید احسان خاندوزی به عنوان وزیر اقتصاد را به فال نیک می‌گیرم، امیدواریم ایشان با توانایی در شناخت چالش‌های اقتصاد دولتی، با هماهنگی سازمان برنامه و بانک مرکزی ریل‌گذاری مناسب جهت عبور از اقتصاد دولتی وحکمرانی مطلوب به عمل آورد.»

به هرحال به نظر می‌رسد خاندوزی برای گرفتن کرسی وزارت اقتصاد شانس زیادی دارد. نمایندگان اصولگرای مجلس قطعا تمایل دارند که یک چهره جوان و اصولگرا را به وزارت اقتصاد بفرستند. حالا اگر این فرد، نماینده کنونی مجلس هم باشد کار گرفتن رای اعتماد برای او ساده‌تر می‌شود.