طرح صیانت کی اجرا می‌شود؟

اقتصاد ۲۴ - «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» به تقاضای برخی نمایندگان برای بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی، در تاریخ ۶ مرداد امسال پس از ۲ بار خروج از دستور کار مجلس با ۱۲۱ رای موافق در صحن مجلس شورای اسلامی تصویب شد.

پس از آن ۱۹ مرداد ماه نمایندگان مجلس در یک جلسه غیرعلنی به «لغو بررسی طرح صیانت براساس اصل ۸۵» رأی دادند که در آن نمایندگان با ۱۴۴ رأی موافق و ۱۱۱ رای مخالف با لغو بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت کردند. بر اساس رأی نمایندگان در جلسه غیر علنی، لغو رسیدگی به طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی در کمیسیون مشترک نیاز به رای مجلس در جلسه علنی دارد.

در جلسه علنی همان روز مجلس بار دیگر درباره این طرح رأی‌گیری کرد که نمایندگان با ۱۳۰ رأی موافق و ۱۲۱ رأی مخالف با لغو بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت نکردند و در نهایت سرنوشت طرح صیانت به بررسی در کمیسیون فرهنگی ختم شد.

در حالی که بخش زیادی از مردم با دنیای فضای مجازی آشنا هستند و از آن استفاده می‌کند آن هم فعالیت در قالب انجام کسب و کار و یا در قالب کسب اطلاعات و منابع خبری و یا دسترسی به منابع برای کسب آگاهی می‌باشند، اعلام این طرح و بررسی و تصویب آن ابتدا در جلسه غیر علنی و پس از آن در برخورد دیگر رد و پس از ۲ ساعت تایید طرح در مجلس باعث شده تا دغدغه فکری را برای مردم ایجاد کند از آن جهت که چرایی و نحوه اجرای این طرح برای جامعه بازگو نشده است.

نماینده مردم کهنوج، فاریاب، رودبارجنوب، قلعه گنج و منوجان در مجلس نیز ضمن انتقاد از آنچه سیاه‌نمایی در اطلاع‌رسانی از طرح مجلس درباره فضای مجازی خواند گفت: تا زمانی که نرم‌افزار‌های داخلی همه سرویس‌های لازم با شاخصه‌های بین‌المللی ارائه نکنند، پیام‌رسان‌های خارجی فعال هستند.

کارشناسان حوزه اجتماعی، سیاسی و اساتید دانشگاه‌های مازندران با اشاره به اینکه علاوه بر نامناسب بودن روش انتشار خبر که به صورت کارشناسی و تفسیری درباره آن توضیح داده نشده است و نیز القای برخورد محدود کننده تصمیم گیران با اجرای آن برای جامعه بویژه آن‌هایی که از این راه امرار معاش می‌کنند و کسب و کاری دارند موجب آسیب روحی و نگرانی مردم شده است.

برای کنترل محتوا‌ها نباید استفاده از فضای مجازی محدود شود

استاد دانشگاه پیام نور مازندران با اشاره به اینکه طرح صیانت از فضای مجازی جامع و کامل نیست، گفت: ارائه دهندگان طرح در حالی که به دنبال نظارت و کنترل محتوای این فضا هستند باید بدانند با این کار استفاده مردم ازاین فضا را محدود نکنند.

حسین برزگر افزود: به نظر می‌رسد این طرح خام و ناپخته و از روی دستپاچگی تنظیم شده است و در مجلس نیز آن را ارائه کرده اند، در حالی که با برررسی سنجیده‌تر و شناسایی توانمندی‌ها و ظرفیت‌های موجود که در این فضای مجازی کاربران از آن استفاده می‌کنند، باید به گونه‌ای برنامه و یا طرح ارائه می‌شد که جامع‌تر و کامل‌تر باشد که نگرانی در کاربران را رقم نمی‌زد.

این استاد دانشگاه پیام نور مازندران گفت: با گسترش روزافزون سخت افزاری و نرم افزاری امکانات در حوزه فضای مجازی و حرکت جهانی به این سمت و سو نمی‌شد با وجود در اختیار داشتن این امکانات و زیر ساخت‌ها و تلاش جهانی برای حرکت در این مسیر، دستور توقف را داد.

وی افزود: به نظر می‌رسد دغدغه طراحان این طرح از آنجایی نشات می‌گیرد که آن‌ها به دنبال اصل محتوی مطالب ارائه شده در این فضای مجازی بوده اند تا از این طریق ساماندهی در ارائه مطالب در این فضا شود، اما با ارائه طرح صیانت از فضای مجازی به جای اصل قرار دادن مدیریت مسائل محتوایی به ابزار‌های فضای مجازی نشانه گیری شده است.

برزگر با قبول دغدغه ارائه دهندگان این طرح در جلوگیری از پردازش و ارائه محتوا‌های سخفیف در فضای مجازی، عنوان کرد:، اما باید این مساله را قبول و باور داشته باشیم که برای مقابله با این مساله که به مسائل محتوایی بر می‌گردد نباید طرحی ارائه و یا اجرا شود که باعث عدم استفاده و یا محدود کردن جامعه برای استفاده از ابزار‌های فضای مجازی شود.

وی گفت: اینکه باید محتوای مطالبی که در فضای مجازی نشر داده می‌شود کنترل و نظارت در آن‌ها صورت بگیرد موضوعی قابل دفاع و بر همگان این مساله روشن و واضح می‌باشد.

دکتری جامعه شناسی ادامه داد: اگر امروز شاهدیم مردم به دنبال اخبار در فضای مجازی هستند و کانال‌هایی که در این فضا به آن دسترسی دارند منابع اطلاعاتی خود را تامین می‌کنند بخشی از آن وضعیت فعالیت رسانه‌ها بر می‌گردد.

وی گفت: اگر در فضای داخل کشور تلاش شود که رسانه‌ها به صورت مستقل و با آزادی به بیان مطالب بپردازند مطمنا از حیث تعداد رسانه‌ها کمبود یا مضیقه‌ای وجود ندارد و می‌تواند در آگاهی رسانی به مردم تاثیر خود را بگذارند.

برزگر با اشاره به اینکه در ارائه این طرح به وضعیت کسب و کار‌ها در فضای مجازی توجهی نشده است، افزود: در حال حاضر بسیاری از افراد از طریق همین فضا مشغول به کسب و کار هستند و منابع درآمدی آن‌ها و خانواده هایشان از این طریق می‌باشد و با مطرح شدن این طرح بسیاری از این افراد دچار دغدغه شده اند.

وی ادامه داد: در شرایطی که کرونا نزدیک به دو سال است به کسب وکار‌ها ضربه وارد کرده است مشاغلی که از طریق فضای مجازی فعال بودند روزنه امیدی برای کسب حداقل درآمدی برای این افراد به شمار می‌رود و مطرح شدن این طرح بیشترین دغدغه و ناامنی روانی را به این قشر وارد کرده است.

این استاد دانشگاه گفت: همچنین با توجه به تاکیدات قانون اساسی مبنی بر اصل آزادی اطلاعات به نوعی با این اصل این طرح مغایرت دارد و پس برای اینکه حقی از مردم ضایع نشود باید نسبت به این طرح با دقت بیشتری اقدام کرد و یا وارد عمل شد.

وی تاکید کرد: همچنین علاوه بر مسائلی که عنوان شد مجلس بدون اینکه این طرح را تفسیر و تشریح کند، ارائه کرد یعنی افکار عمومی را با توضیحات لازم در خصوص طرح اقناع نکرده اند و این عدم اقناع خود باعث مقاومت جامعه نسبت به آن شده است.

به گفته برزگر وقتی در یک کارزار ۹۰۰ هزار نفری از مردم خواستار توقیف اجرای این طرح شده اند پس باید به نظر مردم در این خصوص احترام گذاشت و با بررسی بهتر و جامع‌تر اگر قرار است طرحی ارائه شود به دنبال راهکار‌هایی برای نظارت بر محتوای فضای مجازی باشند نه اینکه برای کنترل این موضوع محدودیت در استفاده از این فضا را برای مردم فراهم بشود.

طرح صیانت از فضای مجازی باعث رفع مشکلات در این فضا نمی‌شود

دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه دنبال کنندگان طرح صیانت از فضای مجازی به دنبال پاکسازی مطالب و محتوا‌های ارائه شده در این فضا می‌باشند، گفت: با اجرای این طرح هدف مورد نظر محقق نخواهد شد و جامعه پذیرا چنین طرحی نیست.

اسلام دستگداز افزود: همان طور که طی سال‌های قبل مسائلی مبنی بر جلوگیری استفاده از ویدئو و ماهواره مطرح شد و تا حدودی نیز به مرحله اجرا گذاشته شد، اما توفیقی به دست نیامد، برای فضای مجازی و طرح صیانت از فضای مجازی نیز چنین پیش بینی می‌شود و با اجرای آن تنها میلیارد‌ها تومان هزینه تحمیل می‌شود همان طور که در موضوع ماهواره و ویدئو شاهد چنین وضعیتی بودیم.

این تحصیلکرده علوم سیاسی گفت: برای اینکه به اصل موضوع اشکالات فضای مجازی دست پیدا کنیم و اینکه چرا همچنان مردم جامعه به این سمت سوق پیدا می‌کنند باید کنکاش و واکاوی را از درون برنامه‌ها و داشته‌هایی که وجود دارد پیگیری کنیم.

بیشتر بخوانید: تشکیل کمیسیون مشترک طرح صیانت بعد از رای اعتماد

وی افزود: وقتی رسانه‌های کشور از جمله رسانه ملی از نظر تولید برنامه‌ها در آن حد و توان نیستند که بتواند ذائقه مردم را پوشش بدهد و یا اینکه رسانه‌ها اطلاعات را دستچین شده و با سانسور به مردم ارائه می‌دهند آن‌ها به سمت و سوی فضای مجازی که بمباران اطلاعات و برنامه‌ها است می‌روند.

دستگداز گفت: همچنین با اجرایی شدن این طرح که به نوعی دسترسی‌های مردم به فضای اطلاعات محدود می‌شود حق و حقوق قانونی آن‌ها در زمینه دسترسی آزاد به اطلاعات که در قانون اساسی کشور نیز آمده است نادیده گرفته می‌شود.

وی همچنین به سابقه اخیر مسئولان برای فیلتر تلگرام اشاره و تصریح کرد: تجربه نشان داده است تدابیر و تصمیم‌های سرکوب گرانه باعث می‌شود تا مردم رفتار خلاف آنچه مسئولان در صدد انجام آن هستند انجام بدهند که در مورد تلگرام این مساله را دیدیم، به طوری که با فیلتر شدن تلگرام مردم به سمت فیلتر شکن و دیگر ابزار‌ها برای دستیابی به تلگرام رفته اند، اما آنچه مسلم است با این کار و تصمیم مسولان هزینه‌ها بر مردم تحمیل شده است که این روند با حقوق مردم منافات دارد.

او افزود: همچنین برای چنین طرحی باید نظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای عالی فضای مجازی و متخصصان مربوطه گرفته شود. علاوه بر این نظرعموم جامعه، نظر کاربران فضای مجازی، نظر بانوان مشاغل، تولید‌های مختلف، کارخانجات، صادرکنندگان، حوزه تجارت و گردشگری نیز باید برای این طرح گرفته شود و این نظرات در طرح لحاظ شود.

دستگداز با بیان اینکه به رغم تهدید‌ها در فضای مجازی کشور، هنوز در تولید محتوا موفق عمل نشده است، گفت: نماینده‌های مجلس به جای ارائه طرح‌هایی برای تولید محتوا در پی بستن فضای مجازی هستند.

دکتری علوم سیاسی توضیح داد: علاوه بر این در شرایطی که کشور درگیر مسائل مختلفی همچون کرونا و اقتصاد می‌باشد به نظر می‌رسد طرح چنین موضوعی اصلا در زمان و موقعیت مناسب صورت نگرفته است.

یکی دیگر از اساتید دانشگاه‌های مازندران نیز در این باره گفت: با توجه به درگیری و استفاده بیشتر مردم از فضای مجازی حالا چه در قالب کسب و کار و چه در قالب دریافت اطلاعات و کسب خبر می‌بایست مسئولان در رفتار و چهارچوبندی در این حیطه حساسیت‌ها را نیز در نظر بگیرند.

جابر فضلی افزود: با توجه به گستردگی برخورداری مردم کشور از این فضا نیاز بود که مجلس شورای اسلامی هرگونه تصمیم گیری در این خصوص را به صورت علنی انجام دهند و ارائه کنند چرا که این موضوع یک موضوع مردمی به شمارمی رود.

وی ادامه داد: وقتی اصل را بر صداقت و شفافیت با مردم می‌گذاریم باید در این زمینه به صورت عملی رفتار صادقانه خود را نشام بدهیم نه اینکه با یکسری تصمیم گیری پشت در‌های بسته و یا جلسات غیر علنی بخواهیم تصمیمات اتخاذ شده را به مردم تحمیل کنیم.

این استاد دانشگاه توضیح داد: در حال حاضر مردم زیادی از محل فضای مجازی مشغول به کسب و کار هستند که در دوران کرونایی این مساله بسیار در بازتوانی درآمدی این افراد تاثیر خود را داشته است، اما اینکه به یکباره طرحی بدون توضیح و تفسیر آن تصویب بشود به نوعی شوک به اقتصاد این بخش از جامعه می‌باشد.

وی گفت: چه بهتر است نمایندگان مجلس شورای اسلامی علاوه بر توضیح و تفسیر این طرح، تقاضا‌های مردم را نیز پاسخ بدهند و به گونه‌ای نباشد که با محدودیت‌هایی مسائلی که به مردم مرتبط است دچار صدمه بشود.

منبع: ایرنا