دلنوشته یک صفحه‌ای وزیر پیشنهادی اقتصاد برای بورس

اقتصاد ۲۴- احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد پیشنهادی ابراهیم رئیسی، برنامه خود برای تصدی این وزارتخانه را در ۱۰ سرفصل تنظیم کرده است سرفصل چهارم این برنامه به بازار سرمایه و بیمه اختصاص دارد.

خاندوزی در تبیین جایگاه بازار سرمایه به دو عارضه اشاره کرده است عارضه نخست از نگاه او سهم ناچیز بازار سرمایه از تامین مالی اقتصاد است. این گزاره البته سال هاست در اقتصاد ایران مطرح می‌شود که سهم بازار سرمایه از تامین مالی اندک است و بخش زیادی از تامین مالی بر عهده بانک‌ها است. خاندوزی با تکرار این نکته تاکید دارد بخش زیادی از منابع تامین شده از طریق این بازار متعلق به دولت و نهاد‌های شبه دولتی بوده است.

او اعتقاد دارد این عارضه نیز موجب پدیده برون رانی شده است. پدیده برون رانی تاکید افزایش مخارج دولت موجب کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی می‌شود؛ بنابراین خاندوزی معتقد است تامین مالی بخش تولیدی در بازار سرمایه با چالش‌های مختلفی مواجه است.

وزیر اقتصاد پیشنهادی ابراهیم رئیسی می‌افزاید: «عمق کم بازار سهام و حبابی شدن قیمت برخی سهام‌های کوچک در بازار، عرضه عمومی اولیه کم شرکت‌های بزرگ (عدم پاسخ به نیاز‌های سرمایه گذاری افراد و رفع نیاز‌های مالی بنگاه ها)، عدم تعیین تکلیف سهام شرکت‌های بازار پایه فرابورس و عدم تناسب زمانی در عرضه عمومی اولیه شرکت‌ها از مهمترین چالش‌های بازار سرمایه است.»

بیشتر بخوانید:سیاست‌های وزیر پیشنهادی اقتصاد در بلندمدت به نفع بازار سرمایه است

در ادامه این متن آمده است: «در خصوص بازار اوراق مالی اسلامی (صکوک) نیز تعیین دستوری نرخ اوراق و عدم تناسب میان نرخ اوراق دولتی و غیردولتی، سهم پایین بنگاه‌های غیردولتی در بازار اوراق، عدم شفافیت هزینه‌های تامین مالی در بازار سرمایه و توزیع منافع انتشار اوراق و عدم افشای رتبه اعتباری بانی اوراق (عدم بهره گیری از موسسات رتبه بندی اعتباری اوراق) از مهمترین چالش‌های این حوزه است.»

احسان خاندوزی پس از ذکر چالش‌های بازار سرمایه راهبرد‌هایی را برای اصلاح بیان کرده است. در پایان این سرفصل از برنامه خاندوزی ۸ مورد تحت عنوان «راهبرد‌های اصلاحی» آمده است:

۱٫ افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی تولید با توسعه بازار بدهی، ۲٫ متنوع‌سازی ابزار‌ها و محصولات مالی در بازار سرمایه، ۳٫ حذف تنظیمگری‌های غیرضروری و مضر، ۴٫ تسهیل ورود شرکت‌ها به بازار سهام، ۵٫ کاهش هزینه انتشار اوراق با تسهیل مقررات مربوطه، ۶٫ لغو انحصارات و تسهیل مجوزدهی در ارائه خدمات مرتبط با بازار سرمایه مانند سبدگرانی، بازارگردانی و کارگزاری، ۷٫ اصلاح نظام حکمرانی شرکتی به منظور مدیریت تعارض منافع میان سهامداران عمده و خرد و ارایه مشوق برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مردم در بازار سرمایه، ۸٫ تفکیک نقش نظارتی و اجرایی بیمه مرکزی، بازنگری در مدل نظارتی بیمه مرکزی، تقویت ساختار‌های بیمه اتکایی داخلی، توسعه انواع مجوز‌ها و محصولات بیمه‌ای، تسهیل ورود استارت‌آپ‌ها و فناوران مالی در حوزه بیمه و بهره گیری از دانش نوین بیمه‌گری با پیگیری تصویب قوانین و مقررات لازم.

راهبرد بدون برنامه

آنچه که در برنامه وزیر اقتصاد پیشنهادی ابراهیم رئیسی برای بازار سرمایه مشهود است نبود برنامه است. در سرفصل بازار سرمایه تنها ۸ مورد تحت عنوان «راهبرد‌های اصلاحی» آمده است که در واقع بیان اهداف و ایده‌آل‌هاست. معرفی اهداف برای شناخت و بررسی صلاحیت وزیر پیشن‌های از سوی نمایندگان مفید است، اما کافی نیست و نمی‌توان آن را برنامه نامید. خاندوزی در این متن که عنوان آن «برنامه‌های اولویت‌دار در وزارت امور اقتصادی و دارائی» است برنامه عملی برای رسیدن به اهداف ارائه نمی‌کند و فقط اهدافی، چون «تسهیل ورود شرکت‌ها به بازار سهام» را اعلام داشته است، بی آنکه مشخص کرده باشد که این اهداف با چه ابزاری و از چه طرقی محقق خواهند شد.