دور جدید مذاکرات وین برگزار می‌شود؟

اقتصاد۲۴-در یک توافق در آخرین لحظه قبل از اینکه ایران متهم به نقض توافقنامه خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی شود، دولت جدید تهران روز یکشنبه موافقت کرد که به سازمان اجازه دهد دستگاه‌های نظارتی را که به اندازه‌گیری پیشرفت برنامه هسته‌ای کشور کمک می‌کند را مجددا تنظیم کند.

نیویورک تایمز در این باره می‌نویسد: این توافق به عنوان حداقل شرط برای از سرگیری مذاکرات در وین برای احیای توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ در نظر گرفته شده، که دونالدترامپ رئیس جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ آن را کنار گذاشت.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس هسته‌ای، شنبه شب به ایران سفر کرد و حداقل یک موافقت موقت با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشور انجام داد. در بیانیه مشترکی که روز یکشنبه منتشر شد آن‌ها موافقت کردند که بازرسان آژانس می‌توانند تجهیزات نظارتی را که شامل دوربین‌ها می‌شود سرویس کنند و کارت‌های ذخیره سازی خود را با کارت‌های جدید جایگزین کنند. اما همانطور که در فوریه گذشته در یک توافق فوری انجام شد محتویات کارت‌های ذخیره سازی تحت مهر و موم شده و تنها زمانی در اختیار آژانس قرار می‌گیرد که ایران و ایالات متحده بر سر احیای توافقنامه ۲۰۱۵ موسوم به برجام توافق کنند.

بیشتر بخوانید: توافق تهران و آژانس بر سر تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌ها

پیشتر اخباری از ممانعت از سفر مدیر کل آژانس به ایران منتشر شده بود. پس از آن رسانه‌های غربی از تصویب قطعنامه ضدایرانی در جلسه روز دوشنبه شورای حکام علیه ایران خبر دادند. پس از ان بود که مقدمات سفر گروسی به ایران فراهم و وی شنبه شب به ایران آمد و به توافق لحظه آخری با تهران دست پیدا کرد.
گروسی پس از دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در سخنانی از سازنده بودن نتایج مذاکرات ایران و آژانس خبر داد و گفت که این مذاکرات برای ادامه عملیات تجهیزات فنی آژانس که بسیار مهم است و این یک گارانتی مهم برای آژانس و جهان است و ما می‌توانیم در این چارچوب به ایران کمک کنیم که توافقات مثبت بعدی را داشته باشیم. وی افزود: این شامل همکاری سازنده ما می‌شود برای پیشبرد برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران.

تلاش غرب برای بازگرداندن ایران پای میز مذاکره

راب مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران قرار است با دیپلمات‌های فرانسوی، آلمانی و بریتانیایی در پاریس و در جریان جلسه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که قرار است امروز دوشنبه برگزار شود دیدار داشته باشد.

روسیه از اروپایی‌ها خواسته که مسیر بازگشت ایران به میز مذاکره را با اقدام اعتراضی علیه این کشور پیچیده نکنند، اما همزمان از ایران خواسته که هرچه سریعتر به مذاکراتی که از ماه آپریل شروع شده و در ماه ژوئن متوقف شده برگردد. این کشور تاکید کرده اگر پیش نویسی برای محکومیت ایران به شورای حکام ارائه شود به آن رای منفی خواهد داد.

راب مالی روز پنجشنبه گذشته با دیپلمات‌های روسی در مسکو هم دیدار داشته و امیدوار است روسیه بتواند خطر زیادی حساب کردن روی مذاکرات را به گوش ایران برساند. اوایل هفته گذشته آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا گفته بود ما به نقطه‌ای نزدیک شدیم که دیگر اجرای دقیق برجام هم نمی‌تواند مزایای توافقی که به آن دست پیدا کرده بودیم را بازتولید کند. با این حال هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم.

از طرفی برای غرب عدم مقابله با ایران با توجه به هشدار‌های علنی رافائل گروسی مدیرکل آژانس انرژی اتمی درباره نقض تعهدات ایران در برنامه هسته‌ای کار سختی است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش دوره‌ای خود از ایران برای اتلاف وقت بر سر دو موضوع آثار اورانیوم در تاسیسات قدیمی و اعلام نشده و همچنین عدم دسترسی به برخی ابزار نظارتی انتقاد کرده بود.

بیشتر بخوانید: کاسبان تحریم در بازار لوازم خانگی/ مونتاژکاران به نام «تولیدملی» در دو سال اخیر چقدر سود کردند؟

گزارش آژانس به شورای حکام می‌گوید اطمینان این نهاد به ادامه نظارت بر برخی از فعالیت‌های ایران به سرعت در حال از بین رفتن است. گروسی در بیانیه‌ای که چند روز پیش منتشر کرده گفته بود: من به شدت نگران سایت‌های اعلام نشده ایران هستم و ایران باید این مشکل را هرچه زودتر حل و فصل کند. او دو گزارش را ضمیمه بیانیه خود کرد که نشان می‌داد منظورش از عدم همکاری‌های ایران در عمل چه بوده است. گروسی قصد سفر به ایران برای مذاکره را داشت، اما درخواستش در تهران معلق مانند. در نهایت این سفر، اما انجام شد و گروسی شبانه به ایران آمد.

در گزارش گاردین آمده، گروسی کسی نیست که بخواهد با ایران مقابله کند و قبلا هم تمایلش را برای تسامح در زمینه حفظ فرآیند بازرسی‌ها در ایران نشان داده بود. به گزارش روزنامه وال‌استریت ژورنال، سفر گروسی به تهران حاصل مذاکرات فشرده درچند روز گذشته بوده است. سه منبع نزدیک به این گفتگو‌ها به روزنامه وال‌استریت ژورنال گفته‌اند این سفر پس از آن انجام شده که دو طرف بر سر دسترسی دوباره بازرسان آژانس بین‌الملی اتمی به فعالیت‌های هسته‌ای ایران و همکاری تهران برای تحقیقات این سازمان به تفاهم رسیده‌اند.

مجلس ایران در قانونی که سال گذشته به تصویب رساند عملا ختم همکاری‌های ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی را اعلام کرد. بعد از تصویب این قانون گروسی سفری به تهران داشت و نتیجه این سفر این بود که قرار شد ایران محتوای دوربین‌های امنیتی سایت‌های هسته‌ای را نگه دارد، اما این ویدئو‌ها را در اختیار آژانس قرار ندهد. این یک توافق غیر رسمی بین ایران و آژانس بود که تا ۲۴ ژوئن اعتبار داشت، اما بعد از این تاریخ توافقی به طور رسمی صورت نگرفت.

گاردین نوشته علاوه بر رد تقاضای به رسمیت شناختن و ادامه توافق فوریه بر سر بازرسی‌های آژانس، تهران به تقاضای آژانس برای دسترسی به تجهیزات بازرسی از راه دور نیز پاسخی نداده است.

مصوبه مجلس درباره کاهش تعهدات برجامی ایران تغییر کرده؟

در حالی که وال استریت ژورنال از احتمال رسیدن به یک توافق جدید میان ایران و آژانس درباره دسترسی بازرسان آژانس به سایت‌های هسته‌ای ایران خبر داده، فریدون عباسی نماینده عضو کمیسیون انرژی مجلس و رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی ارتباط بین افزایش دسترسی‌های آژانس و سفر مدیرکل این نهاد بین المللی به تهران را رد کرده است.

عباسی سفر رافائل گروسی به تهران را در راستای ترتیبات و بروکراسی روتین آژانس خوانده و گفته این سفر تغییری در مصوبه مجلس درباره کاهش تعهدات برجامی ایران ایجاد نخواهد کرد.

فریدون عباسی در مورد اینکه سفر رافائل گروسی گفته: ایشان سوالاتی دارد یا مشورت‌هایی را می‌خواهد با مقامات ایران داشته باشد که نیاز به ملاقات حضوری داشته. بازتاب این خبر هم بیشتر در عرصه بین الملل است و تاثیری بر مصوبه مجلس درباره برجام و سیاست‌های جمهوری اسلامی ندارد.

او در مورد نظر دولت ابراهیم رئیسی درباره مثمر ثمر بودن مصوبه مجلس و اینکه آیا درخواستی برای لغو این مصوبه وجود داشته یا خیر؟ گفت: مصوبه مجلس برای همه دولت‌ها لازم الاجراست. دولت جدیدن اگر نظر دیگری داشته باشند باید این نظرش را در مجلس منعکس کند و مجلس می‌تواند مصوبه خودش را تغییر دهد.

او افزود: تا امروز درخواست کتبی به مجلس توسط دولت مبنی بر تعییر قانون رفع تحریم‌ها داده نشده.

کلسی دون پورت رئیس انجمن کنترا صلاح و سیاست عدم اشاعه درباره این وضعیت به گاردین گفته گزارش آژانس انرژی اتمی می‌گوید تجهیزات بازرسی آژانس نیاز به سرویس دارند و باید ظرفیت ذخیره داده آن‌ها نیز هر سه ماه یک بار تعویض شود که این تاریخ در ۲۴ آگوست به پایان رسیده. در نتیجه خطر افزایش خطای جمع آوری داده وجود دارد و ممکن است توانایی آژانس برای دستیابی به رکورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران را دچار مشکل کند.

آژانس انرژی اتمی در گزارش ۷ سپتامبر خود گفته ایران به درخواست‌های آژانس برای دسترسی به تجهیزات رصد پاسخی نداده و به این ترتیب توانایی فنی آژانس برای حفظ «تداوم آگاهی» را به خطر انداخته است. در این گزارش آمده تداوم اطلاع داشتن برای از سرگیری مجدد راستی آزمایی و نظارت بر تعهدات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران در آینده ضروری است.

حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جدید ایران که جایگزین محمدجواد ظریف شده گفته موافقت دولت برای بازگشت ایران به مذاکرات وین ممکن است دو تا سه ماه طول بکشد. دنورپورت در گفتگو با گاردین هشدار داده اظهارات و لفاظی‌های رئیسی و مسیر فعلی برنامه هسته‌ای ایران نشان می‌دهد او سعی دارد به توافقی برسد که بیشترین تحریم‌ها طی آن برداشته شوند، یا کار را به جایی برساند که آمریکا فکر کند ادامه مذاکرات ارزشش را دارد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی تحمین زده که ذخایر اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی ایران به ۸۴.۳ کیلوگرم رسیده باشد در حالی که میزان اورانیوم غنی شده ایران سه ماه پیش ۶۲.۳ کیلوگر بوده است.

رئیسی روز چهارشنبه با چارلز میشن رئیس شورای انحادیه اروپا به صورت تلفنی گفتگو کرد و گفت هرگونه حرکت غیر سازنده در آژانس بین المللی انرژی اتمی روند مذاکرات وین را مختل می‌کند.

گاردین نوشته به نظر می‌رسد رئیسی از اروپایی‌ها تقاضا کرده باشد که در مساله افغانستان نسبت به آمریکا از خودشان ن استقلال شان دهند، اما ظاهرا رئیسی در این تصور که اروپایی‌ها از دست آمریکا در مساله افغانستان ناراحتند دچار خطای محاسباتی شده و روحیات اروپایی‌ها را خوب نمی‌شناسد.