ایران و عربستان در مسیر تنش زدایی

اقتصاد ۲۴-  روابط پرتنش ایران و عربستان سعودی پس از چند سال شاهد روزنه جدیدی است. برگزاری سه دور گفتگو‌های دیپلماتیک با وساطت عراق و در کشور ثالث تهران و ریاض را به یکدیگر نزدیک‌تر کرده و با ادامه میانجی‌گری بغداد به نظر می‌رسد قرار است پنجیره جدیدی به آینده روابط میان ایران و عربستان گشوده شود. مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق که ماموریت این وساطت را برعهده دارد تاکنون توانسته علاوه بر میزبانی این گفتگو‌ها برای نزدیک‌تر کردن این دو رقیب منطقه‌ای که اتفاقا منافع مشترکی در عراق دارند نیز گام‌های مثبتی بردارد. بخشی از این گام‌ها در سفر اخیر نخست وزیر عراق به ایران برداشته شده است.

سفر یک روزه مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به ایران ظاهرا با نتایج مثبتی همراه بوده است و پرونده‌های مهمی از جمله وساطت بغداد میان تهران و ریاض در این سفر بررسی شده است. این دومین سفر الکاظمی به ایران از زمان نخست وزیری و نخستین سفر از زمان تشکیل دولت جدید در ایران است.

بیشتر بخوانید: آمریکا پیشرفته‌ترین سامانه دفاع موشکی خود را از عربستان خارج کرد

به گفته رسانه‌ها پرونده وساطت میان ایران و عربستان و همچنین تهران و واشنگتن، موضوع انرژی و انتخابات پیش روی عراق از جمله دیگر مسائل مهم مطرح شده در این سفر بوده است. رسانه‌های عربی به جزئیات مذاکرات نخست وزیر عراق در ایران پیرامون مساله روابط تهران و ریاض دست پیدا کرده که نشان می‌دهد قرار است به زودی دور چهارم این مذاکرات در بغداد برگزار شود. سه دور پیشین این مذاکرات پیش از روی کار امدن دولت جدید ایران در بغداد برگزار شده بود که به بازگشایی کنسولگری عربستان در مشهد و کسنولگری ایران در جده عربستان منجر شد.

«گفتگو‌ها میان تهران و ریاض برقرار و مستمر است.» آنطور که منابع دیپلماتیک به روزنامه الاخبار چاپ لندن گفته‌اند پایتخت عراق به زودی شاهد دور چهارم گفتگو‌های ایرانی سعودی خواهد بود. این گفتگو‌ها به دلیل مراسم حج و همچنین انتخابات ریاست جمهوری ایران به تعویق افتاده بود. این منابع تاکید کردند که سه دور قبلی گفتگو‌ها به «نتایجی که به زودی عیان خواهند شد» منجر شده که از طریق بازگشایی کنسولگری‌ها در هر دو کشور راه را برای ادامه مذاکرات دیپلماتیک بین آن‌ها هموار کرد.

این منابع همچنین تاکید کردند که «گفتگو‌های بغداد» به پرونده‌های داغ میان دو کشور نزدیک می‌شود و زمینه‌های کلی اجرای برخی اقدامات را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که به نزدیک شدن دیدگاه‌ها کمک می‌کند. جزئیات فنی و تبادل "اطلاعات امنیتی" در زمینه "بازگرداندن اعتماد". اما در خصوص اختلاف نظر بارز میان طرفین در زمینه جنگ عربستان در یمن، بر سر تاسیس یک اتاق فکر ایرانی سعودی عراقی برای تبادل افکار و نظرات برای اجرای طر حکلی مبنی بر حل بحران یمن توافق حاصل شده است.

مصطفی الکاظمی در سفر به ایران پورنده‌های مهمی را برای پیگیری در اختیار داشت و آنطور که رسانه‌ها گفته‌اند وساطت میان ایران و عربستان از مهمترین دستور کار الکاظمی در این سفر را تشکیل می‌داد. روزنامه الاخبار چاپ بیروت در این باره می‌نویسد: از سرگیری گفتگو‌های ایرانی-سعودی یکی از اصلی‌ترین پرونده‌هایی بود که مصطفی الکاظمی در سفر اخیرش به ایران آن را مورد بررسی قرار داد. الاخبار به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد دومین پرونده مهمی که در جریان سفر یک روزه نخست وزیر عراق به ایران مورد بررسی قرار گرفته بود، عقب نشینی نیرو‌های نظامی آمریکا از عراق تا پایان سال جاری میلادی است و الکاظمی در این سفر پیرامون جدیت بغداد درباره این عقب نشینی به تهران اطمینان داد.

منابع دیگر همچنین خبر دادند که الکاظمی سعی در ایجاد توازن میان روابط بغداد با بزرگترین کشور‌های موثر در صحنه عراقی یعنی واشنگتن و تهران در سایه تحولات منطقه است. علاوه بر آن، نخست وزیر عراق به دنبال ایجاد آنچه می‌توان "دکترین الکاظمی" نامید بر اساس این واقعیت است که "ثبات عراق شرط کاهش تنش‌ها بین کشور‌های منطقه" است و عراق می‌تواند نقش میانجی بین کشور‌های درگیر منطقه ایفا کند که این نقش هیچ ارتباطی با آینده سیاسی شخص کاظمی ندارد.

دفتر مصطفی الکاظمی: دولت رئیسی به سپاه نزدیک‌تر است تا روحانی

یک منبع در دفتر نخست وزیر عراق که خواست نامش فاش نشود نیز در گفتگو با روزنامه العربی الجدید به جزئیات سفر مصطفی الکاظمی به ایران اشاره کرد و با برشمردن برخی مسائل مطرح شده در این سفر، تاکید کرد که پرونده وساطت عراق میان ریاض و تهران در میان پرونده‌های اصلی سفر الکاظمی به تهران قرار داشت که «وساطت عراق بار‌ها مورد استقبال طرف ایرانی قرار گرفت، اما این مسئله فراتر از مناقشه بین دو کشور مهم منطقه است و مناقشه میان محور‌های قدرت‌های بزرگ غربی را شامل می‌شود.» این منبع آگاه تاکید کرد که ماموریت عراق حل پرونده‌ها نیست بلکه کمک به ایجاد یک منطقه خنثی و گردهم آوردن طرفین (ایرانی و سعودی) برای بحث درباره مناطق مابین آن‌ها است که می‌تواند آغازی برای عادی سازی روابط و حل بسیاری از پرونده‌های مورد اختلاف باشد.

بیشتر بخوانید: چرا ایران از احمد مسعود فرمانده جبهه مقاومت افغانستان حمایت نمی‌کند؟

این منبع آگاه همچنین گفت که نقش فزاینده اسرائیل در منطقه بیشترین مورد نگرانی تهران برای همکاری با برخی از کشور‌های حوزه خلیج فارس است که اخیرا در راستای ضدیت با ایران اقدام به برقراری رابطه دیپلماتیک با اسرائیل کردند یا به این رژیم نزدیک شدند. به گفته این منبع آگاه، دولت جدید ایران تطابق بیشتری با تصورات و مواضع سپاه پاسداران ایران در مقایسه با دولت حسن روحانی دارد.