اولین روز سال تحصیلی در هیاهوی کرونا چگونه گذشت؟

اقتصاد ۲۴- سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ دومین سال تحصیلی از زمان شیوع ویروس کرونا در کشور درحالی آغاز شده است که بسیاری از دانش آموزان و خانواده‌هایشان دچار یک سردگمی برای رفتن و یا نرفتن به مدرسه قرار دارند. اگرچه واکسیناسیون کرونا در کشور در جریان است و گفته می‌شود معلمان به صورت کامل در سراسر کشور واکسن کرونا دریافت کرده‌اند، اما هنوز مشخص نیست سال تحصیلی جدید قرار است فعلا به صورت مجازی ادامه پیدا کند یا دانش آموزان باید به مدرسه بروند یا گزینه سوم و اینکه قرار است این موضوع به صورت شناور اجرایی شود. همین سردرگمی چالش‌های تحصیلی دانش آموزان والدین آن‌ها و قطعا معلمان را افزایش داده است. چرا در کشور در شرایط پاندمی و تصمیم گیری برای نحوه ادامه تحصیل دانش آموزان صدای واحدی شنیده نمی‌شود؟

سال تحصیلی جدید، حضوری یا همچنان شاد؟

پدیده کرونا روند آموزش و پرورش دانش آموزان در سراسر جهان را دست خوش تغییرات بسیاری کرد. شیوع ویروس مرگبار کرونا منجر به آن شد که مدارس و دانشگاه‌ها در تمامی سطوح در اغلب کشور‌های جهان در روند آموزشی خود تغییر رویه دهند تا بتوانند از سلامت دانش آموزان محافظت کنند. در ایران نیز از ابتدای شیوع این ویروس، در‌های مدارس بسته و دانش آموزان به خانه‌ها بازگشتند تا انواع و اقسام شیوه‌های مختلف آموزش بر روی آن‌ها امتحان شوند. از آموزش در واتس آپ تا برنامه شاد. در این بین دانش آموزان بسیاری نیز به دلایل متعدد از جمله در اختیار نداشتن گوشی تلفن همراه که مهمترین دلایل آن نیز هست، از روند تحصیل بازماندند. این پدیده بیشتر در حاشیه شهر‌ها و همینطور شهر‌ها و روستا‌های کم برخوردار گزارش شده است. موضوعی که همواره با سکوت و عدم پاسخگویی مناسب مسئولان همراه بوده است.

بیشتر بخوانید: آغاز سال تحصیلی جدید با نواخته شدن زنگ مدارس

با آغاز واکسیناسیون کرونا در جهان مدارس در آمریکا و اروپا یکی پس از دیگری به روی دانش آموزان گشوده شدند و فرایند تحصیل دانش آموزان رفته رفته به روال عادی خود بازگشت. در ایران نیز اگرچه تلاش مسئولان برای بازگرداندن دانش آموزان به مدارس در میانه کرونا به شکست مواجه شده بود، اما اکنون بارقه‌های از بازگشت تحصیل به روال عادی خود همزمان با گسترش واکسیناسیون در کشور دیده می‌شود. با این وجود همچنان بی نظمی و عدم تصمیم گیری‌های کارشناسانه در این زمینه آه از فغان خانواده‌ها بلند کرده است. یک روز از آغاز به کار حضوری مدارس پس از اتمام واکسیناسیون دانش آموزان سخن می‌گویند و روز دیگر از لزوم بازگشایی مدارس به سرعت گفته می‌شود.

وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که دانش آموزان کلاس اولی روز پنج شنبه یعنی اول مهر به صورت نمادین در مدارس حضور پیدا خواهند کرد تا هم با فضای مدرسه و هم با معلم خود آشنا شوند و پس از آن دیگر دانش آموزان نیز از امروز شنبه به صورت حضوری سر کلاس درس حاضر می‌شوند. این در حالی است که این دستور آموزش و پرورش برای همه مدارس در کشور صدق نمی‌کند و کماکان برخی از مدارس کلاس‌هایشان حضوری و برخی دیگر مطابق سال گذشته همچنان آنلاین هستند.

دولت نیز وارد موضوع آموزش حضوری و آنلاین دانش آموزان در مدارس شد و به نظر می‌رسد دولت ابراهیم رئیسی بازگشت شرایط کشور به فضای نرمال و معمول را در اولویت قرار داده نه حفظ سلامت دانش آموزان. فولادوند مدیر کل آموزش و پرورش شهر تهران در سخنانی اعلام کرد که سیاست دولت مبنی بر بازگشایی آرام مدارس است و به جز پایه‌های اول و هنرستان‌ها، در نیمه دوم آبان ماه بازگشایی تدریجی با تأیید وزارت بهداشت خواهیم داشت.

ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران نیز هفته گذشته در جلسه هئیت دولت در خصوص ضرورت حضوری شدن مدارس گفته بود: «آموزش اعم از مجازی، حضوری یا ترکیبی باید مدیریت شده باشد. اگر در جایی امکان آغاز آموزش از اول مهر به شکل حضوری نیست، این نباید تا آخر سال تحصیلی ادامه یابد. آموزش مجازی باید در نهایت به مدت ۱۵ روز تا یک ماه باشد و بعد از یک ماه به آموزش حضوری و یا ترکیبی از آموزش حضوری و مجازی تبدیل شود و حتماً باید آموزش حضوری را در کنار آموزش مجازی داشته باشیم.»

علیرضا کمرئی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نیز نظر متفاوتی در این باره ارائه کرده و از تقویت سامانه شاد گفته. وی تاکید کرده که از اول مهر برنامه‌های آموزشی در کشور در قالب شبکه آموزشی دانش‌آموزان (شاد) و مدرسه تلویزیونی خواهد بود. تعدادی از دانش‌آموزان از سوم مهر به مدرسه می‌روند که گروه اول، دانش‌آموز مدارس کم جمعیت عشایری و روستایی هستند. در این گروه، مدارسی که دارای کمتر از ۱۵ دانش‌آموز هستند به صورت حضوری دایر می‌شود. کمرئی همچنین اعلام کرد که از هفته سوم مهر یعنی نیمه دوم مهرماه، مدارس با جمعیت بالاتر روستایی و عشایری دایر می‌شوند که البته استثنا‌هایی به طور مثال برای دانش آموزان رشته‌های مهارتی وجود دارد.

علیرضا کاظمی سرپرست وزارت آموزش و پرورش نیز امروز اعلام کرد که از آبان ماه سال جاری تمام دانش آموزان باید در مدارس حضور داشته باشند. او گفته طبق پیش بینی‌های انجام شده از اواخر مهرماه و اوایل آبان ماه، زمینه حضور تمام دانش آموزان در مدارس فراهم خواهد شد. وی البته از چگونگی فراهم کردن این شرایط جزئیاتیی ارائه نکرد.

اکنون در شرایطی قرار است دانش آموزان به مدارس بازگردند که نه از واکسیناسیون دانش آموزان خبری است و نه اقدامی در این باره صورت گرفته است. مشخص نیست بر چه اساسی مسئولان آموزش و پرورش و دولت برای بازگشت دانش آموزان به مدارس ضرب الاجل تعیین می‌کنند. البته ابراهیم رئیسی نیز در سخنانی نامشخص گفته بود که طی چند روز آینده هفتاد درصد از مردم ایران علیه کرونا واکسینه می‌شوند. این سخنان که برخی رسانه‌ها آن را بلندپروازانه خوانده بودند در حالی مطرح می‌شود که اکنون کمتر از سی درصد از مردم واکسن دریافت کرده‌اند.

بازگشایی مدارس و استمرار نگرانی خانواده‌ها

علی رغم اینکه اعلام شده اغلب مدارس به صورت آنلاین آموزش خود را فعلا ارائه می‌دهند، اما برخی از مدارس دایر هستند و دانش آموزان به صورت تقسیم بندی شده سر کلاس حاضر می‌شوند؛ به همین خاطر بسیاری از خانواده‌ها نگران وضعیت سلامتی فرزندان خود هستند و ترجیح می‌دهند که آموزش آن‌ها همچنان از راه دور باشد.

نزدیک بودن بچه‌ها به همدیگر، بازی کردن آن‌ها در مدرسه، غذا خوردن، استفاده از سرویس‌های بهداشتی و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی به صورت مداوم از سوی آن‌ها تنها بخشی از نگرانی‌های خانواده‌هایی است که مجبور هستند بچه‌هایشان را به مدرسه بفرستند.

مادر یکی از دانش آموزان پایه دبستان به رویداد‌۲۴ درباره بازگشایی مدارس در شرایط نیمه کرونایی اینگونه می‌گوید: از این که تا حدی ویروس کرونا کنترل شده و شرایط در حال برگشت به نرمال شدن است خوشحالیم، اما نگرانی از بابت درگیر شدن فرزندانمان، همچنان با ما است. مدرسه فرزند ما گفته است که فعلا آموزش از راه دور است، اما برخی از روز‌ها بچه‌ها باید به مدرسه بیایند.

او می‌گوید: بچه‌ها کوچک هستند، توجه درستی به اینکه مدام بخواهند دست‌هایشان را بشورند و ضدعفونی کنند ندارند، با همدیگر در مدرسه غذا می‌خورند، به جا‌های مختلفی دست می‌زنند، نزدیک به هم هستند و همین نگرانی ما را بیشتر می‌کند. کافی است که یکی از کودکان مریض باشد، همین باعث درگیر شدن و مریض شدن سایر دانش آموزان نیز می‌شود.

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا کی تمام می‌شود؟/ یشتر از زمانی که گذشته باید انتظار بکشید

این مادر در رابطه با رعایت بهداشت در مدارس نیز می‌گوید: خوشبختانه مدرسه دخترمان سعی کرده پروتکل‌ها را رعایت کند. کادر آموزش همگی ماسک دارند، دستگاه ضدعفونی در مدرسه قرار دارد، بچه‌ها ملزم به استفاده از ماسک هستند و قبل و بعد از حضور دانش آموزان نیز مدرسه ضدعفونی می‌شود. این موضوع کمی از نگرانی ما را کمتر می‌کند. اما ترجیح ما این است تا زمانی که ویروس کرونا کماکان جان شهروندان را می‌گیرد، حضور دانش آموزان در مدارس به صورت غیرحضوری باشد.

پدر یکی از دانش آموزان در شرق تهران نیز به رویداد‌۲۴ می‌گوید: طبعا تا واکسن مناسب سن بچه‌ها نیاد و تزریق نکنند، ما اجازه نمی‌دهیم که بچه‌هایمان به صورت حضوری در مدارس حضور پیدا کنند. از سوی دیگر مدارس دولتی که بچه‌های ما در آنجا درس می‌خوانند پروتکل‎های بهداشتی را آنطور که باید و شاید رعایت نمی‌کنند.

وی ادامه داد: اگر واکسن به آن‌ها تزریق نشود و پروتکل‌ها رعایت نشود، اجازه نمی‌دهیم به مدرسه بروند، حتی اگر باعث شود آن‌ها از تحصیل یک سال عقب بمانند.

مادر یکی دیگر از دانش آموزان نیز به رویداد‌۲۴ می‌گوید: ما واقعا نگران بچه‌هایمان هستیم، آن‌ها کوچک و بدنشان هم ایمنی بالا و قویی ندارد، دلیلی ندارد که جان بچه‌هایمان را به خاطر مدرسه به خطر بیاندازیم در حالی که می‌توانیم از اتفاقات بعدی جلوگیری کنیم. بچه‌های ما مدارس خصوصی نمی‌روند که بگوییم پروتکل‌ها رعایت می‌شود، در مدارس دولتی هم دانش آموزان جمعیت بالایی دارند و هم شرایط به خوبی کنترل نمی‌شود. طبیعتا جان فرزندانمان را به این راحتی به خطر نمی‌اندازیم.

خبرنگار برای تهیه این گزارش طی تماس با چند مدرسه در مقاطع تحصیلی دبستان و متوسطه، متوجه شد که اغلب مدارس بر اساس مصوبه وزارت آموزش و پرروش، تا پایان مهرماه به صورت آنلاین تدریس خود را ادامه می‌دهند، اما پس از آن فرایند تحصیل حضوری خواهد شد. به گفته اولیای مدارس در مقطع دبستان امروز به صورت حضوری کلاس‌ها دایر بود تا دانش آموزان با هم‌کلاسی‌ها و معلمان خود آشنا شوند، اما در مقاطع تحصیلی متوسطه، در اغلب این مدارس هیچ جلسه حضوری برگزار نشده و در مدارس فقط کادر معاونین و مسئولین حضور دارند.

واکسیناسیون دانش آموزان به کجا رسید؟

با برداشتن محدودیت سنی واکسن، اغلب شهروندان واکسن کرونا تزریق کردند. همچنین نوجوانان ۱۵ سال به بالا نیز با حضور در مراکز واکسیناسیون می‌توانند واکسن دریافت کردند. با این حال، اما برای سایر کودکان سنین ۷ تا ۱۵ سال واکسن مشخصی اعلام نشده است.

در حالی که تزریق واکسن فایزر و مدرنا برای سنین ۵ تا ۱۸ سال در کشور‌های اروپایی و غربی تاییده گرفته است در ایران دانش اموزان متولد ۸۲ به بالا می‌توانند برای دریافت واکسن دانش اموزی ثبت نام کنند و البته اجباری هم برای تزریق واکسن وجود ندارد؛ بنابراین هیچ دورنمای مشخصی برای واکسیناسیون دانش اموزان اکنون وجود ندارد.

علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز درباره واکسیناسیون زیر ۱۸ ساله‌ها گفت: در نخستین مرحله واکسیناسیون زیر ۱۸ ساله‌ها با ورود ۱۰ میلیون واکسن چینی سینوفارم از مهر آغاز می‌شود و قرار است واکسن کوبایی سوبرانا۲ هم به سبد واکسیناسیون این گروه سنی اضافه شود، تا هم ایمنی آن‌ها بالا برود و هم مدارس باز شود.

واکسیناسیون همگانی علیه کرونا تنها راه موجود برای بازگشت کشور به شرایط عادی و نرمال است. آموزش از راه دور صدمات جبران ناپذیری را به دانش آموزان در کشور وارد کرده است و آنچه امروز اهمیت دارد افزایش سرعت واکسیناسیون و دریافت واکسن از سوی سنین مختلف است.