ژئوسایت دره ستاره ها نمونه‌ای بی نظیر از هنر فرسایش آب و باد

اقتصاد۲۴- هنر فرسایش آب و باد این دو پدیده طبیعی دست در دست هم و طی گذراندن هزاران سال چنین احجام و ستونک‌های منحصر بفردی در طبیعت بوجود آورده است.

اهالی روستا به این دره «استاله کفته» می‌گویند. این نام براساس باوری است که بین اهالی روستا از گذشته‌های دور بر جای مانده است. اهالی بر این باورند که بر اثر برخورد شهاب سنگی به این بخش از روستا چنین احجام زیبا و متفاوتی در طبیعت اطراف بوجود آمده است و این نام در بین مردم مرسوم شده است.

شکل گیری این دره تحت تاثیر نیروی آب و باد و فشار‌های وزنی بر بخش‌های گوناگون طبقات زمین است.

بیشتر بخوانید: اجرای طرح روستای شاد در جزیره قشم

زمین‌های این منطقه از دو لایه سخت رویین از جنس فسیل‌های دریایی و سست زیرین از جنس آهک و خاک رس تشکیل شده است. بخش‌هایی که عوامل فرسایش تاثیر کمتری داشته، برجای مانده اند، اما در بخش‌های سست، عملکرد فرسایش شدیدتر بوده و این بخش‌ها را از بین برده اند.

طبقات و لایه‌های این دره به دلیل ویژگی‌های ذکر شده، بسیار حساس و شکننده بوده و حتی وزن یک انسان بر روی طبقات آن می‎تواند بسیار خطرناک باشد و موجب فرو ریختن ناگهانی آن‌ها شود؛ این در حالی است که شاید محل به نظر محکم و یکپارچه بیاید، اما در زیر آن لایه‌ها از بین رفته و خالی باشند. قدم گذاشتن بر روی این طبقات اگر هم موجب ریزش در آن لحظه نشود، موجب کاهش مقاومت لایه سخت رویی و ایجاد درز و شکست‌های بسیار ریز و باریک در ساختار آن و در نهایت کمک به تخریب سریع آن خواهد شد؛ بنابراین قدم نزدن و راه نرفتن بر فراز لایه‌های این دره، به حفظ این اثر طبیعی کم‎نظیر و ارزشمند که "میراث زمین شناختی" به شمار می‎رود، کمک خواهد کرد.

در این ژئوسایت، ستون‌ها و ستونک‌ها در اندازه و شکل‌های گوناگون می‌توانید مشاهده کنید که بر اثر عوامل فرسایشی بوجود آمده است. گاهی این ستون‌ها به شکل سوزنی و باریک نیز دیده می‌شوند که نشانگر حرکات چرخشی سیلاب‌های باران‌های فصلی در پیرامون ستون‌ها می‌باشد. یک گسل زیبای زمین شناسی در ابتدای دره وجود دارد که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. همچنین اشکال زیبای مورفولوژی دراین دره بوفور به چشم میخورد که یکی از جذابیت‌های این ژئوسایت برای بازدیدکنندگان بشمار می‌آید.

مجموعه‌ای از عوارض و پدیده‌های مختلف

دره ستاره‌ها با نام محلی «استاله کفته»، یکی از کم نظیرترین پدیده‌های حاصل از فرسایش در کشور است. این دره با شکل کلی چند شاخه مرتبط به هم، مجموعه‌ای از عوارض و پدیده‌های مختلف را در خود جای داده است.

تاثیر فرسایش مکانیکی آب جاری ناشی از بارندگی، بیشترین اثر را در تشکیل این دره و عوارض آن داشته است.

از دیگر عواملی که در شکل گیری این دره نقش داشته می‌توان به اختلاف جنس و مقاومت لایه‌های مختلف، وجود رگه‌ها و میان لایه‌های ژیپس (گچ) و همچنین حرکات و فشار‌های درونی زمین (زمین ساخت) اشاره نمود.

دیوار‌های این دره از دو جنس با سختی و مقاومت متفاوت تشکیل شده اند: یک لایه ضخیم و نرم فرسا به رنگ کرم تا خاکستری روشن در زیر و یک لایه نازک، سخت فرسا و شکننده در بالا.

لایه سست زیرین در برابر عوامل فرسایش به سرعت فرسوده و تخریب می‌شود، اما لایه رویی به دلیل در برداشتن نوعی سیمان طبیعی (آهکی)، مقاوم و سخت فرسا بوده و همانند یک سپر از لایه زیرین در برابر فرسایش محافظت می‌کند.

در هر جایی که لایه رویی از بین رفته باشد یا دارای درز و شکاف باشد، فرسایش با سرعت و شدت بیشتری عمل کرده و موجب گشایش دره‌های کوچک و شکاف‌های گوناگون شده است. طبقات و لایه‌های این دره به دلیل ویژگی‌های ذکر شده بسیار حساس و شکننده بوده و حتی وزن یک انسان بر روی طبقات آن می‌تواند بسیار خطرناک بوده و موجب فروریخت ناگهانی آن‌ها شود، این در حالی است که شاید محل به نظر محکم و یکپارچه بیاید، اما در زیر آن لایه‌ها از بین رفته باشند و خالی باشد.

قدم گذاشتن بر روی این طبقات اگر هم موجب ریزش در آن لحظه نشود، موجب کاهش مقاومت لایه سخت رویی و ایجاد درز و شکست‌های بسیار ریز و باریک در ساختار آن و در نهایت کمک به تخریب سریع آن خواهد شد؛ بنابراین قدم نزدن و راه نرفتن بر فراز لایه‌های این دره، به حفظ این اثر طبیعی کم نظیر و ارزشمند که میراث زمین شناختی به شمار می‌رود، کمک خواهد کرد.

سازند معادل آغاجاری سازند اصلی تشکیل دهنده دره ستاره‌ها است. این سازند در جزیره قشم در برگیرنده توالی از لایه‌های مارنی و مارنی سیلتی به رنگ سبز زیتونی و خاکستری و ماسه سنگی و آهکی کرم تا نخودی رنگ توده ای، ضخیم لایه، متوسط و نازک لایه با عدسی‌هایی از کنگلومرای درون سازندی که بصورت میان لایه در بخش‌های ماسه سنگی وجود دارد. در توالی‌های رسوبی سازند آغاجاری فسیل جاندارانی مانند دوکفه ای‌های اویستر، شکم پایان، خارپوستان و انواع مرجان‌ها به فراوانی دیده می‌شوند.

تجمع فسیل‌ها در برخی از بخش‌های توالی بصورت لایه‌ای از لوماشل دیده می‌شوند. سن سازند‌های تشکیل دهنده در دره ستاره‌ها میوسن میانی تا پسین (بین ۵ تا ۱۰ میلیون سال) است، اما تشکیل دره و عوارض آن به چند ده هزار سال اخیر باز می‌گردد.

بر اساس باور مردم محلی در گذشته، این دره حاصل برخورد یک ستاره (شهاب سنگ)، به هوا برخاستن سنگ و خاک، و ماندن این سنگ و خاک به همان حالت در هوا است. به این ترتیب مردم اشکال ستون مانند و سوزنی شکل را به این رویداد نسبت می‌دهند. اسم محلی آن (استاله کفته) به معنی ستاره افتاده به همین دلیل به آن نسبت داده شده است. همچنین درگذشته این باور وجود داشته که در هنگام غروب آفتاب این دره محل رفت و آمد اجنه و ارواح بوده و صدای وزش باد در این دره را به این موضوع نسبت می‌دادند.

مرکز اطلاع رسانی ژئوسایت دره ستاره‌ها

ژئوسایت دره ستاره‌ها یکی از پر بازدیدترین ژئوسایت‌های ژئوپارک جهانی قشم است که مجهز به مرکز اطلاع رسانی با بخش‌های مختلف است. موزه سنگ، محل نگهداری کانی‌هایی از سراسر جزیره قشم به ویژه کانی‌های متعلق به طولانی‌ترین غار نمکی جهان در این موزه قابل مشاهده است. فروشگاه صنایع دستی که هنر دستان دختران و زنان خوش ذوق آن منطقه را به تصویر می‌کشد. صنایع دستی قشم سابقه تاریخی و پیوند فرهنگی اش با دانش بومی جزیره از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. وجود ایستگاه نقاشی ویژه کودکان و دانش آموزان که نقاشی‌های زیبای خود را برای ژئوپارک به یادگار می‌گذرانند. کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی زمین شناسی و ژئوپروداکت برای دانش آموزان در این مرکز ارائه می‌شود. تولیدات ژئوپروداکت دانش آموزان کآشف قشم به نام شمع نمکدان در بخش فروشگاه صنایع دستی قابل مشاهده است.

شما هم می‌توانید اطلاعات بیشتر درباره ویژگی‌های زمین شناختی و فرهنگی ژئوسایت را در این مرکز دریافت کنید.

برای بازدید از ژئوسایت دره ستاره‌ها به این نکات توجه فرمایید:

دره ستاره‌ها در روستای برکه خلف واقع شده که این روستا چندین سال به عنوان پاک‌ترین روستای ایران شناخته شده است. در نظافت و پاکیزگی شهر و بزرگترین جزیره خلیج فارس کوشا باشیم.

طبیعت برای پیدایش این حجم‌های زیبا سال‌ها تلاش کرده است، این امانت را برای نسل‌های آینده حفظ کنید.

در حفظ ژئوپارک جهانی قشم که افتخار ملی و بین المللی ماست، کوشا باشیم.

قوانین ژئوسایت ها:

از مسیر‌های مشخص شده حرکت کنید این مسیر‌ها جهت رفاه حال گردشگران ایجاد شده.

دانشجویان و دانش آموزان می‌توانند با ارائه کارت دانشجویی و کارت دانش آموزی نیم بها پرداخت کنند.

درون سایت غیر از عکس و فیلم چیزی بر نداریم.

موقع بارندگی به دلیل جنس تشکیل دهنده و اینکه سایت‌ها طبیعی هستند حضور در سایت خطرناک است به همین دلیل سایت تعطیل است.