تاریخ انتشار: ۱۳:۴۵ - ۰۳ آبان ۱۴۰۰
دبیر کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش:

در کمیته ملی اخلاق اصل، اعتماد بر پژوهشگران است

شبکه آنلاین و یکپارچه کمیته‌های اخلاق در پژوهش در کشور منحصر به فرد است و برای اولین بار تمامی پورتال‌های پژوهشی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را به یکدیگر متصل کرده و امکان پایش در لحظه آن‌ها را فراهم ساخته است.

در کمیته ملی اخلاق اصل، اعتماد بر پژوهشگران است

اقتصاد ۲۴- احسان شمسی کوشگی دبیر کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش با اعلام اینکه از ابتدای مهرماه سال ۹۷ نتایج مصوبات بالغ بر ۱۴۰ هزار طرح و پایان‌نامه در پورتال کمیته ملی اخلاق در پژوهش ثبت شده و قابل استعلام است، افزود: شبکه کمیته‌های اخلاق در ایران آنلاین و منحصر به فرد است. ابزار خوبی برای پایش، ارزیابی، نظارت، ارزش‌یابی و بازرسی است. هر طرحی در کمیته‌های اخلاق سراسر کشور به تصویب برسد در لحظه امکان رویت آن در سامانه وجود دارد. محققان می‌توانند متن تاییدیه کمیته‌های اخلاق در پژوهش را برای طرح‌ها و پایان‌نامه‌های خود از این سامانه به دو زبان فارسی و انگلیسی دریافت کنند این در حالی است که در گذشته امکان این کار و راستی‌آزمایی اخلاق جایی برای استعلام آن وجود نداشت، ولی اکنون همه کد‌های اخلاق در سامانه ثبت می‌شود و امکان استعلام وجود دارد.

او گفت: اولین سامانه‌ای است که تمامی پورتال‌های پژوهشی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را به یکدیگر وصل کرده و امکان جابه‌جایی دیتا را فراهم کرده است در ابتدا برخی مشکوک بودند که چنین کاری امکانپذیر است یا خیر، ولی این کار مهم با همکاری بخش‌های مختلف معاونت و دانشگاه‌ها انجام شد و می‌توان گفت این یکپارچه‌سازی سامانه‌ها یکی از نیاز‌های کشور در عرصه‌های مختلف است.

به گفته وی، اصل بر اعتماد به پژوهشگران است، ولی با ایجاد یک سامانه آنلاین و شفاف از بروز تخلفات و پژوهش‌های غیراستاندارد بر انسان‌ها و حیوانات آزمایشگاهی بدون مداخله در امور دانشگاه‌ها جلوگیری می‌کنیم.

او سپس به ذکر تاریخچه‌ای از راه‌اندازی کمیته ملی اخلاق در پژوهش در سال ۷۷ در ایران پرداخت و یادآور شد: پس از تشکیل کمیته‌ملی اخلاق در پژوهش در سال‌های بعد به تدریج کمیته اخلاق در پژوهش در تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز تحقیقاتی و برخی بیمارستان‌های پژوهشی راه‌اندازی شد. تشکیل این کمیته‌ها از ابتدا بر اساس مقررات وضع شده در وزارت بهداشت بود تا اینکه در سال ۱۳۹۶ قانونی در مجلس شورای اسلامی مصوب شد به عنوان قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی که آیین‌نامه اجرایی آن در سال ۹۸ به تصویب هیات وزیران رسید و طی آن کمیته‌های اخلاق در پژوهش که سال‌ها پیش تشکیل شده بودند جایگاه قانونی در اسناد بالادستی پیدا کرد.

شبکه کمیته اخلاق در پژوهش در سه سطح

دبیر کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش، با بیان اینکه در وزارت بهداشت شبکه‌ای از کمیته‌های اخلاق در پژوهش در سه سطح تشکیل شده است، گفت: سطح اول کمیته ملی اخلاق در پژوهش که در معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به عنوان یک نهاد مستقل مستقر است و ۹ عضو اصلی و چند عضو مشاور دایمی دارد. در کارگروه وزراتی به نظارت ارزیابی، سیاست‌گذاری و هدایت سایر کمیته‌ها پرداخته می‌شود.

او افزود: در سطح دوم کارگروه اخلاق در پژوهش موسسات یا دانشگاه‌های علوم پزشکی است که بر اساس حیطه جغرافیایی است. سطح سوم نیزکمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی هستند که در دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه‌های بزرگ زیر نظر کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه فعالیت می‌کنند. در حال حاضر حدود ۲۴۹ کمیته اخلاق در پژوهش سطح دوم و سوم در سراسر کشور داریم که همه توسط کمیته ملی اخلاق در پژوهش اعتبار بخشی می‌شوند.

وظایف کمیته اخلاق در پژوهش

او با اشاره به اینکه وظایف کمیته‌های اخلاق در پژوهش به دو دسته تقسیم می‌شود، گفت: هر پژوهشی انجام شود در حوزه علوم پزشکی باید پروپوزال آن در کمیته اخلاق تایید شود. اغلب موارد در کمیته‌های فعال در دانشگاه‌ها رسیدگی می‌شوند، ولی موارد خاصی هم هست که حتما باید به کمیته ملی اخلاق سپرده شود مانند واکسن، داروی جدید و موارد ویژه. به همین دلیل مشغله کمیته ملی در دوران کووید_۱۹ جهت رسیدگی به تمام فاز‌های واکسن‌های تولیدی در کشور زیاد شد.

به گفته وی، قاعدتا در این مرحله تا حد توان نظارت هم انجام می‌شود، ولی به این معنا نیست که هر طرح ناظر مستقل اخلاق داشته باشد. اصل بر اعتماد بر پژوهشگران است.

شمسی با بیان اینکه مسئولیت دیگر کمیته‌های اخلاق ملی و دانشگاهی رسیدگی به تخلفات پژوهشی است، افزود: طبق قانون، نهاد کارشناسی رسیدگی و تشخیص تخلفاتی که طی رصد‌ها مشاهده می‌شود یا در ادعا‌ها و شکایت‌ها مطرح می‌شود، کمیته اخلاق است.

پژوهشگران باید طبق استاندارد‌های اخلاقی عمل کنند

او سه رکن اصلی در نظام اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی ایران را تشریح کرد و گفت: ابتدا باید قواعد، اصول، استاندارد‌ها و هنجار‌های اخلاق در پژوهش برای پژوهشگران تعریف و اعلام شود. نمی‌توان از افراد بدون گفتن اینکه کار درست چیست؟! انتظار عملکرد صحیح داشته باشید؛ بنابراین یکی از وظایف مهم کمیته ملی اخلاق در سطح وزارتخانه ارائه راهنما‌هایی برای انجام پژوهش‌هایی است که روی انسان‌ها یا حیوانات یا پژوهش‌های آزمایشگاهی انجام می‌شود. این راهنما‌ها به محققان نشان می‌دهد اگر بخواهند اخلاقی عمل کنند دقیقا باید چکار کنند.

دکتر شمسی افزود: رکن دوم، ساختاری است که باید این استاندارد‌ها طبق آن رعایت شوند. تدوین سازوکار اجرایی و بروکراتیک اجرای استاندارد‌ها نیز بر عهده کمیته ملی اخلاق است و رکن سوم هم نظام رسیدگی به تخلفات پژوهشی است که در بالا به آن پرداخته شد.

منبع: روابط عمومی معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ نمایی از هتل رامسر و اقامتگاه‌های تفریحی ۸۷ سال پیش

عکس/ لاشه هواپیما سقوط کرده آمریکا در رودخانه پودماک

عکس/ شهرام شب پره و ابی ۴۸ سال پیش روی پل عابر سیدخندان

عکس/ استایل متفاوت هایده ۴۸ سال پیش در شهر کاظمین

عکس/ قاب صمیمی محمدرضا گلزار و مهناز افشار در پشت صحنه فیلم آتش بس

عکس/ تیپ و چهره جذاب فرانک و سوجان در یک مراسم

عکس/ حال و هوای جشن سده در کرمان

عکس/ جولان بنز‌های کلاسیک ۷۳ سال پیش در خیابان انقلاب

عکس/ نمایی از ساخت متروی مفتح ۳۸ سال پیش

عکس/ هوای پایتخت در وضعیت قرمز

عکس/ حال و هوای مسافرخانۀ همت در شهر قائمشهر ۸۷ سال پیش

عکس/ قاب ماندگار از منوچهر وثوق ۷۶ سال پیش در کنار پدرش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

نرخ تورم در ارمنستان چگونه پایین آمد؟/ «ساخت ارمنستان» راهکار دور زدن تحریم‌های از سوی تهران و ایروان

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

متهم ردیف اول ابتلا به سرطان معده را بشناسید

نوروبیون بزنید اما نه بخاطر خستگی!

عکس/ژست جذاب لیلا بلوکات در یک ایونت خصوصی

تصویر جالب از مجید مظفری با یک گریم متفاوت

حرکت منفعل فرزین در کنترل قیمت دلار تا کجا پیش می‌رود؟/ آقای رئیس کل، اعتباری برای بانک مرکزی باقی نگذاشته است

سده جشن روشنی و خرد

تشکیل کمیته ویژه برای بررسی علت خودکشی دانشجویان پزشکی

فیلم/ ابراز علاقه مرضیه برومند به رضا بابک

عکس/رئیس جمهور سوریه و امیر قطر از کوه قصیون در دمشق پایتخت سوریه

پیش‌بینی اکونومیست از محتوای طرح توافق پیشنهادی دونالد ترامپ به ایران

رکود مسکن تا کی ادامه دارد؟

مصاحبه طوفانی مدیرعامل استقلال خوزستان علیه هلدینگ خلیج فارس

عکس/ اولین واکنش علیرضا دبیر به حمله تند علی دایی به او

تبریک پادشاه و ولی‌عهد سعودی به جولانی

ژوائو از پرسپولیس جدا شد

مبلغ یارانه نقدی در بهمن ۱۴۰۳ تغییر کرد؟

کارشناسی داوری پنالتی‌های استقلال در بازی امروز

فیلم/صدا و سیما رسانه‌ای قابل اعتماد به روایت تصویر

شهادت محمد ضیف رسما تایید شد

عکس/حضور رئیس مجلس بر مزار آیت الله سید روح الله خاتمی، پدر سیدمحمد خاتمی

کشف کشتارگاه اسب و الاغ در اسلامشهر +عکس

سلوان مومیکا عامل هتک حرمت به قرآن کشته شد

دولت از واردات خودرو ۱۲۸ هزار میلیارد تومان درآمد دارد

سهراب بختیاری‌زاده: باشگاه بخواهد با من همکاری نکند، با افتخار می‌روم

ترامپ بدنبال بازگشایی سفارت آمریکا در ایران است

باید با کمک اکوسیستم استارتاپی، صنایع عسلویه را شاداب کرد

هواشناسی استان تهران اطلاعیه داد

جدول لیگ برتر در پایان مسابقه امروز

ماجرای تلخ و دردناک یک قتل ناموسی در شوشتر

استقلال بدون موسیمانه برنده شد

مبلغ سنگین برای وسوسه مربی ایتالیایی

فیلم/حرکات عجیب و خطرناک دختر موتورسوار

مسکو: سکوت بایدن درباره ترور پوتین نشانه‌ گناهکار بودن اوست

تغییر فرمول محاسبه حقوق بازنشستگان رسما تایید شد/ جزییات

فلسطین: اسرایی که اسرائیل روند تحویل آنها را به حالت تعلیق در آورده بود، عصر امروز آزاد خواهند شد

آتش‌نشانی واشنگتن: تمامی ۶۷ سرنشین هواپیمای آمریکایی کشته شدند

ادعای خبرنگار ترکیه‌ای درباره مهاجم جدید پرسپولیس

آیا نوشیدن آب گازدار می‌تواند به کاهش وزن کمک کند؟

کشف اجساد ۳۰ قربانی سانحه هوایی در آمریکا

سریال خانه کوچک دوباره ساخته می‌شود

نظر قاطع آیت الله جوادی آملی درباره رعایت کردن حجاب

کرسنت دلار‌های گمشده بابک زنجانی را پیدا کرد