هر بحرانی در افغانستان به کشور‌های همسایه سرازیر می‌شود

اقتصاد ۲۴- فردا چهارشنبه قرار است در تهران دومین نشست وزیران خارجه کشور‌های همسایه افغانستان به اضافه روسیه برگزار شود. اولین نشست شهریور ماه گذشته در پاکستان برگزار شد و توافق شد که تهران میزبان دومین نشست باشد. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران طی سخنانی در نشستی که در پاکستان برگزار شده بود از آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای در اختیار گذاشتن تمامی امکانات خود به منظور پیشبرد مذاکرات بین الافغانی خبر داده بود.

در نخستین نشست که به صورت مجازی و به میزبانی پاکستان برگزار شد، کشور‌های چین، ایران، پاکستان، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان حضور داشتند. در نشست این هفته که به صورت حضوری خواهد بود از کشور افغانستان (طالبان) نیز نماینده‌ای حضور ندارد. وزیران خارجه کشور‌های همسایه افغانستان قرار است درباره تشکیل دولت فراگیر در این کشور و راه‌های برقراری صلح و ثبات در افغانستان رایزنی کرده و از ظرفیت‌های خود استفاده کنند.

در این نشست وزرای خارجه کشور‌های ایران، ازبکستان، پاکستان، ترکمنستان و تاجیکستان حضور دارند. همچنین وزرای خارجه دو کشور روسیه و چین به صورت مجازی در این اجلاس شرکت می‌کنند.

بیشتر بخوانید: طالبان: در صورت مساعدت ایران آماده خرید نفت هستیم

طالبان بیش از دو ماه است که قدرت را در افغانستان بعد از بیست سال به دست گرفته است و حکومت امارات اسلامی افغانستان را ایجاد کرده است. هرچند که هیچ کشوری از جمله ایران، هنوز قدرت جدید این کشور را به رسمیت نشناخته است، اما روابط ایران و افغانستان و نیرو‌های طالب کماکان برقرار است.

تاثیر بحران در امارت اسلامی افغانستان بر همسایگان

محسن روحی صفت کارشناس مسائل خاورمیانه درباره برگزاری این نشست می‌گوید: موضوع افغانستان و بحران این کشور یک موضوع قدیمی ۴۰ ساله است که عوامل موثر در این بحران هم در ابتدا قدرت‌های بزرگ مانند اتحاد جماهیر شوروی بودند و بعد هم آمریکا ۲۰ سال این کشور را در تصرف خود داشت؛ در واقع مولفه‌های خارجی در این بحران موثر بودند، از جمله نیرو‌های افراطی که غیرافغانی بودند. برای حل مشکل افغانستان تا پیش از این اعمال قدرت نفوذ قدرت‌های بزرگ نقش اساسی داشت، ولی اکنون این فاکتور کمی کم رنگ‌تر شده است و خوشبختانه با خروج نیرو‌های آمریکایی از این کشور، نقش نیرو‌های داخلی پررنگ شده است. اما افغانستان همیشه منطقه حائل میان دو بلوک بود و پیش از آن میان روسیه تزاری و امپراطوری انگلیس و در حال حاضر نیز رقابت میان چین و آمریکا هم در موضوع افغانستان تاثیرگذار است.

روحی صفت با بیان اینکه از بعد منطقه‌ای هم یک پیوستگی میان اقوام افغانستان و همسایگانش وجود دارد، گفت: هر بحرانی که در افغانستان رخ دهد، ممکن است دامنه آن در کشور‌های همسایه سرازیر شود، از همین رو کشور‌های منطقه در وضعیت کنونی و آینده افغانستان سهیم هستند. نکته بعدی درگیری نیرو‌های داخلی این کشور است که در ادامه دار شدن بحران تاثیر گذار است. در شرایط فعلی نقش کشور‌های منطقه‌ای و همسایگان کشور افغانستان بسیار مهم است و انتظار این است که یک ابتکار عملی از سوی کشور‌های منطقه صورت بگیرد که یک طرح و دیدگاه و فهم مشترکی از این بحران داشته باشند که بتوانند با مهمترین جریان حاکم در افغانستان یعنی طالبان در میان بگذارند.

روحی صفت می‌گوید به این دلیل نماینده‌ای از طالبان دعوت نشده است که کشور‌های همسایه بتوانند در خصوص طالبان و بحران این کشور صحبت کنند و نظرات متفاوت خود را اعلام کنند و به یک نقطه نظر مشترک برسند و در نهایت آن نقطه نظر مشترک را با طالبان در میان بگذارند. اگر یک نماینده از طالبان در این نشست حضور داشته باشد هر یک از کشور‌ها یک دیدگاه دارند و می‌‎خواهند دیدگاه خود را با طالبان در میان بگذارند، از همین رو ترجیح بر این است کشور‌های همسایه ابتدا خودشان به یک نقطه مشترک برسند و بعد با طالبان نشست برگزار کنند.

رعایت حقوق اقلیت‌ها شرط به رسمیت شناختن طالبان در افغانستان

این کارشناس معتقد است به دلیل آنکه بحران افغانستان زمان زیادی به طول انجامیده است، به همین دلیل راه حل آن هم ساده نیست و نمی‌توان انتظار داشت با یک اجلاس این بحران حل شود، این اجلاس فقط می‌تواند یک مسیر صحیحی در حل بحران داشته باشد که نیازمند همت و پشتکار مستمر است.

روحی صفت با اشاره به حضور روسیه در این نشست گفت: روسیه در قالب همسایگی آسیای مرکزی قرار است در این نشست حضور داشته باشد، همانطور که می‌دانید مرز‌های کشور‌های مشترک المنافع در دست نیرو‌های روسیه است و با توجه به اینکه رفت و آمد این کشور‌ها به روسیه بدون ویزا صورت می‌گیرد، لذا هر گونه رخنه‌ای از سوی کشور‌های مشترک المنافع، می‌تواند بر منافع روسیه هم تاثیرگذار باشد.

بیشتر بخوانید: تهدیدهای پیش روی ایران/ قدرتمند شدن حاکمیت پروژه تجزیه کشور را شکست می‌دهد

وی ادامه داد: این نوع روابط به معنای به رسمیت شناختن طالبان نیست، بلکه به یک نوع سیاست تعاملی است. این کشور‌ها در حال تعامل با طالبان هستند تا بعد بتوانند به نتایج موردنظر دسترسی پیدا کنند و اگر نتایج این تعامل که ایجاد یک دولت فراگیر در افغانستان است به دست بیاید و حقوق انسانی اقلیت‌ها و زنان رعایت شود، آن موقع می‌توان گفت که به شناسایی افغانستان با دولت جدید نزدیک می‌شویم. روسیه هم با شرط بر این که این موارد رعایت شود، طالبان را به رسمیت خواهند شناخت.

دولت جدید افغانستان و چالش قومیت‌ها

روحی صفت با اشاره به موضع ایران در این نشست گفت: اعتقاد داریم که ثبات باید پایدار باشد. معتقدیم اگر همه اقوام و گروه‌های افغانی شریک در دولت باشند، این دولت می‌تواند به سمت پایداری و ثبات حرکت کند. هیچ قومی در افغانستان اکثریت را ندارد و همه گروه‌ها در این کشور حضور دارند؛ لذا زمینه یک حکومت پایدار وجود و به کار گیری همه اقوام است. در نشستی که قرار است چهارشنبه هفته جاری در تهران برگزار شود، اکثریت مطلق کشور‌های حاضر در این اجلاس با موضع ایران هم نظر هستند. ممکن است پاکستان کمی نظرات متفاوت داشته باشد، اما مابقی هم نظر و هم موضع با ایران هستند.