آیا می‌توان فرزند را از ارث محروم کرد؟

اقتصاد ۲۴- اگر فیلم یا سریالی دیدید که در آن، یک پدر پولدار با دستمال گردن در حالیکه روی یک مبل سلطنتی یا پشت یک میز اداری مجلل نشسته، خطاب به فرزندش فریاد می‌زند «از ارث محرومت می‌کنم»، فورا بیخیال تماشای آن فیلم و سریال شوید، چون سازندگانش آنقدر برای شما ارزش قائل نبوده‌اند که حتی یک جستجوی ساده درباره موضوع ارث انجام دهند.

این جمله پدر‌های پولدار که معمولا هم در مخالفت با ازدواج فرزندانشان به زبان می‌آید، همان به درد فیلم و سریال می‌خورد، چون در واقعیت، چنین چیزی امکان‌پذیر نیست و هیچ پدری نمی‌تواند فرزندانش را از ارث محروم کند.

بیشتر بخوانید: چرا خشونت‌های خانوادگی زیاد شده است؟

هر کس صرفا برای یک‌سوم اموالش برای بعد از مرگ خود می‌تواند تصمیم بگیرد که آن را به کسی ببخشد یا مثلا به یکی از فرزندان خود بیشتر از دیگری بدهد؛ بنابراین محروم‌کردن مطلق از ارث و میراث اساسا امکان ندارد و این یک حرف غلط است که در برخی فیلم‌ها، سریال‌ها و داستان‌ها تکرار می‌شود.

مواردی که مانع از ارث‌بردن می‌شوند، طبق قانون مدنی این موارد است:

۱. قتل مورث (متوفی): مطابق ماده ۸۸۰ قانون مدنی قتل از موانع ارث است؛ بنابراین کسی که مورث خود را عمدا بکشد از ارث او محروم می‌شود.

۲. کفر: مطابق ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی کافر از مسلم ارث نمی‌برد؛ بنابراین اگر در بین ورثه متوفای کافر، شخصی مسلمان باشد، وراثی که کافرند ارث نمی‌برند و همه ارث به فرد مسلمان می‌رسد. منظور از کافر هم پیرو هر دینی غیر از اسلام است؛ نه اینکه طرف، خدا را قبول نداشته باشد.

۳. لعان: اگر مردی فرزند خود را انکار کند و به زنش تهمت زنا بزند، نه تنها زن و شوهر بلکه فرزند و پدر هم دیگر از هم ارث نمی‌برند و فرزند فقط از خویشاوندان مادری‌اش ارث می‌برد.

۴. حرام‌زادگی: مطابق ماده ۸۸۴ قانون مدنی، ولدالزنا از پدر، مادر و اقوام آنان ارث نمی‌برد.