انتصابات فامیلی در دولت رئیسی چقدر جدی است؟

اقتصاد ۲۴- کمی بیش از سه ماه از عمر دولت ابراهیم رئیسی می‌گذرد، اما همین مدت هم کافی است تا عیان شود که چه ولع شدیدی در گرفتن پست‌های مدیریتی وجود دارد. ظاهرا کسی جز خویشاوندان نزدیک مدیران هم فرد صالح‌تری نیست. این موضوع البته مورد حمایت جریان نزدیک به دولت است؛ چنانچه عبدالله گنجی در سرمقاله‌ای در روزنامه جوان نوشته بود: «اگر فرزندان مسئولان نظام لیاقت و شایستگی داشتند باید در صندلی‌های مدیریتی قرار بگیرند. اکنون دهه ۶۰ نیست که بگوییم فرزندان و منسوبین مسئولان بروند نجاری، مکانیکی ... اینکه طبق هیچ قاعده‌ای نباید فرزندان منصوبین نظام وارد کار حاکمیتی شوند، ظلم مضاعف به بخشی از آینده‌داران این کشور است.»

دولت روحانی و احمدی نژاد و دولت‌های پیشین نیز از انتصابات فامیلی مبرا نبودند و انتصاب چهره‌هایی همچون حسین فریدون و اسماعیل نجار، قدسیه نجار و اسماعیل سماوی نمونه‌ای از همین اتفاق در دولت روحانی بود. مهدی خورشیدی آزاد، پروین احمدی نژاد، حمیدرضا افراشته، احمد قدمی و داوود احمدی نژاد هم از نمونه‌های انتصابات فامیلی در دولت احمدی نژاد بود. البته هم در دولت هاشمی رفسنجانی و هم در دولت خاتمی، برادر به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور منصوب شده بود تا مشخص شود تفاوتی در روسای جمهور ایران وجود ندارد. نکته متفاوت، اما آنجاست که دولت رئیسی مدعی است در این زمینه بهترین کارنامه را دارد و انتصابات فامیلی انجام نشده است. روزنامه کیهان که در دفاع از انتصابات فامیلی برآمده، کسانی که منتقد اینگونه انتصابات هستند را «رسانه‌های اشرافی» خوانده و نوشته «رسانه‌های زنجیره‌ای وابسته به ائتلاف اشرافی حاکم بر دولت سابق، بازی تکرار پرحجم یک دروغ و جنجال گسترده برای واقعیت جا زدن آن را در پیش گرفته‌اند.»

خود ابراهیم رئیسی ۱۶ آذر که به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه شریف حضور پیدا کرده بود، در این‌باره گفته «دولت‌ای قبل تماما بستگان خود را می‌آوردند، اما بگردید در این سه دهه حتی یک دولت مثل دولت ما نبوده که اعضای هیات دولت آن عضو هیات علمی دانشگاه‌ها باشند. این دولت، دولت انتصابات فامیلی نیست و انتصابات بر اساس شایسته‌سالاری بوده است.» او گفته «متاسفانه بعضی‌ها نادانسته با راهبرد دشمن همراهی می‌کنند. مسئولین ضمن اینکه مراقب هستند وارد حاشیه‌های کاذب نشوند باید به افکار عمومی اهمیت قائل شوند و به شبهات، پاسخ مستند و مستدل بدهند.»

این سخنان در حالی است که حتی نمایندگان مجلس نسبت به انتصابات فامیلی به دولت تذکر داده‌اند. در آبانماه امسال تذکر ۳۵ نماینده به رئیس جمهور درباره ضرورت جلوگیری از انتصابات فامیلی و انتقاد از بی‌توجهی به شایسته‌سالاری در دستگاه‌های دولتی در صحن مجلس قرائت شد. حتی ایزدخواه نماینده اصولگرای تهران در انتقادی شدید به رئیس جمهور اعلام کرد: «این استدلال که گاهی شنیده می‌شود که مدیری را از اقوام و خویشان منصوب می‌کنند و می‌گویند به دلیل اعتماد است، از اساس غلط است. اینجا دو سوال مطرح می‌شود اولا مگر شما چند قوم و خویش قابل اطمینان دارید که بتوانید همه جای نظام را پر کنید و دوم اینکه از کجا معلوم قوم و خویش شما مطمئن است و نزدیکان یک مدیر دیگر مطمئن نیستند؟ اینجا بحث قوم و خویشی یک مبنای بسیار غلطی است و اگر هم کسی در گذشته این مبنا را گذاشته غلط بوده و نباید ادامه پیدا کند. انتظار ما این است که شخص آقای رئیس‌جمهور با این نوع تفکر و استدلال مقابله مستقیم و واضح داشته باشند. دلیل نمی‌شود ما اقوام و خویشان را بیاوریم و بگوییم به دلیل اعتمادی است که به آن‌ها داریم. این غلط است و قحط‌الرجال نیست، کشور باید براساس قانون اداره شود نه رابطه شخصی.»

احمدی بیغش نماینده نزدیک به طیف احمدی نژاد نیز از زاویه دیگری انتصابات فامیلی را نقد کرده و گفته در دولت رئیسی «پدیده مقدادیسم» حرف اول را می‌زند. اشاره احمدی بیغش به نقش مقداد نیلی در انتصابات دولت رئیسی بود.

موسوی‌فرد نماینده، ولی فقیه در خوزستان نیز از منتقدان بود و گفته بود: «ما به شما رای ندادیم که فلان مسئول، داماد و فرزندت را سر کار بیاوری و بهره‌مند شوند؛ مسئول باید مثل مردم و بین آن‌ها زندگی کند؛ اگر ما بخواهیم عدالت اجرا شود لازمه‌ی آن مطالبه‌گری مردم است.»

با تمام نقد‌های موجود، اما دولت چنین موضوعی را قبول ندارد؛ این در حالی است که در بسیاری موارد فقط درباره انتصابات رسانه‌ای شده صحبت شده و تعداد پرشماری حتی در رسانه‌ها مطرح نشده است؛ از جمله اینکه تنها در یک فقره کارکنان معترض در جهاد کشاورزی گفته بودند «از ۱۳ انتصاب که سید جواد ساداتی نژاد وزیر جدید، ۱۲ مورد آن از افراد خارج این وزارتخانه بوده که سه مورد از آن‌ها فامیلی است.»

بیشتر بخوانید: انتصاب‌های خبرساز فامیل‌های همسر در دولت رئیسی

خبرگزاری فارس درباره اخبار این انتصابات فامیلی نوشته «ضدانقلاب یک بازی طراحی کرده تا یک ابر روایت را در ذهن مخاطب تثبیت کند. زمانی که یک مدیر دولتی شبانه روز میدان‌دار مدیریت کشور است ناگزیر باید تمسخر شود... دولت فعلی جمهوری اسلامی ایران به شدت تحت فشار رسانه‌ای است. مراقبت از چنین شرایطی برای اقدامات آتی در جبران کاستی‌ها و عوارض پیش‌آمده از تحریم‌ها ضروری است. مدیران رسانه‌ای دولت نیز باید در این زمینه دقیق‌تر عمل کنند تا ضربات سخت این طراحی‌ها به بدنه دولت اصابت نکند.»

تمام دفاعیات پر و پیمان از انتصابات فامیلی در حالی انجام شده که تا این لحظه رسانه‌هایی همچون تسنیم و فارس و مشرق و کیهان و ... منتقد سرسخت انتصابات فامیلی بودند و با تیتر‌هایی همچون «کلید روحانی قفل شاه داماد را باز کرد!»، «شایسته‌سالاری یا دامادسالاری»، «انتصابات فامیلی در دولت روحانی، از فامیل دور تا فامیل نزدیک»، «تمام اقوام حسن روحانی که در دولت پست گرفتند» و ... به نقد اینگونه انتصابات رفته بودند، اما اکنون در چرخشی عجیب، انتقاد از انتصابات نزدیکان و خویشاوندان به بازی ضد انقلاب تبدیل شده است!

برای درک بهتر موضوع چند مثال از انتصابات فامیلی در دولت رئیسی موضوع را بهتر مشخص می‌کند؛ داماد محسن رضایی که چندی چیش برای مدیر عاملی بانک صادرات استخاره کرده بود و خوب در نیامد، اکنون به مدیر عاملی بانک شهر منصوب شد چراکه این بار استخاره خوب از آب در آمد!

در مورد دیگر مهدی رحیمی باجناق پسر غلامعلی حدادعادل در روابط عمومی دفتر رئیس جمهور منصوب شد. زینب کدخدا دختر خاله همسر ابراهیم رئیسی با استقرار دولت به عنوان رئیس دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی منصوب شد. مواردی از این دست بسیار هستند؛ در یک فقره دیگر گفته شده حجت عبدالملکی وزیر کار برادر همسر خود را به تازگی مجتبی مومنی برادر حانیه سادات مومنی همسرش را به عنوان دستیار ویژه وزیر کار منصوب کرده است. لیست دیگری از انتصابات فامیلی در وزارت کار منتشر شد که روابط عمومی این وزارتخانه اعلام کرده «این موارد ارزیابی شده و بخش قابل توجهی در برنامه برکناری قرار دارند.»

الهام اکبری همسر احمد نادری نماینده تهران از نمونه‌های دیگری است که مشاور وزیر ارشاد در امور آموزش‌های شهروندی شد. نمونه دیگر حسین عامریان فرزند لاله افتخاری نماینده اصولگرای مجلس است که درست یک هفته بعد از آنکه مشی دولت رئیسی را مشی پیامبر توصیف کرده بود، به سمت ریاست موسسه صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد رسید.

سردبیر روزنامه مردمسالاری در یادداشتی نوشته «در وزارت نفت جلیل سالاری مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، رضا کاظم‌نژاد باجناق خود را به سمت مدیر پژوهش و فناوری شرکت کرد. در نمونه دیگر جعفر سالاری‌نسب برادر همسرش را هم مدیر تامین و توزیع شرکت پخش فرآورده‌های نفتی کرده است!»

در مورد دیگر با نامه وزیر نفت، حقوق نجومی به پیام کهتری انور مدیر وزارت نفت پرداخت شد که پیشینه او نشان می‌داد از نزدیکان سعید جلیلی بوده است. البته وزارت نفت به خاطر افشای این فیش حقوق شکایت کرد و این شکایت در دادگاه رد شد.

در چنین شرایطی طرح تعارض منافع هم آنقدر کلی و فاقد ضمانت اجرایی است که نه به کار دولت می‌آید نه نهاد‌هایی همچون شهرداری و صداسیما. چنانچه این قانون حتی نتوانست جلوی شهردار شدن علیرضا زاکانی با مدرک غیرمرتبط را هم بگیرد. بر اساس قانون وظیفه نظارت بر این موارد بر عهده سازمان بازرسی کل کشور است، با این حال تا این لحظه که صد‌ها گزارش درباره انتصابات فامیلی منتشر شده، حتی یک بیانیه از این سازمان منتشر نشده است.

منبع: رویداد۲۴