پیش‌بینی رشد اقتصادی در دو سناریو

اقتصاد ۲۴ - در سناریوی خوش‌بینانه با وجود رشد مثبت اکثر بخش‌ها، اما برای فصل زمستان در بخش معادن و دو زیربخش خدمات رشد منفی برآورد شده است. در این سناریو، اداره امور عمومی و خدمات شهری، آموزش، فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی در کنار سایر خدمات عمومی برای کل سال نیز منفی پیش‌بینی شده است. در سناریوی بدبینانه هم علاوه بر اینکه تغییرات رشد کمتر از سناریوی خوش‌بینانه است بخش معادن نیز در کنار دو زیربخش خدمات منفی عنوان شده است.

سناریوی بدبینانه اقتصاد ایران

آن‌گونه که در بخش بدبینانه این پژوهش آمده در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ در گروه کشاورزی (کشاورزی و ماهیگیری) به ترتیب ۲.۷ و ۲.۸ درصد رشد خواهند داشت، در گروه صنعت (استخراج نفت و گاز طبیعی ۹.۹ درصد، در بخش معادن معادن منفی ۲.۴ درصد، صنعت ۲.۹ درصد، تامین آب برق و گاز طبیعی با ۵.۲ درصد و بخش ساختمان نیز با ۳.۷) درصد رشد همراه خواهد شد، در گروه خدمات (عمده و خرده‌فروشی، فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا با ۴.۷ درصد رشد، حمل‌ونقل و انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات با ۳.۸ درصد رشد و در فعالیت‌های مالی و بیمه با ۵.۳ درصد و مستغلات کرایه و خدمات کسب‌وکار و دامپزشکی با ۰.۷ درصد رشد همراه خواهند شد که در مجموع محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار) ۳.۴ درصد رشد و محصول ناخالص داخلی (بدون نفت) ۲.۴ درصد رشد خواهند داشت.

سناریوی خوش‌بینانه اقتصاد ایران

در بخش خوشبینانه این پژوهش نیز آمده است؛ در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ در گروه کشاورزی (کشاورزی و ماهیگیری) به ترتیب با ۳.۹ و ۵.۵ درصد رشد، گروه صنعت (استخراج نفت و گاز طبیعی ۱۸.۴ درصد، بخش معادن ۲.۳ درصد، صنعت ۳.۹ درصد، تامین آب برق و گاز طبیعی ۶.۵ درصد و بخش ساختمان ۸.۰ درصد) رشد را تجربه خواهند کرد، در گروه خدمات (عمده و خرده‌فروشی، فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا با ۶.۰ درصد رشد، حمل‌و‌نقل و انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات با ۶.۴ درصد رشد و فعالیت‌های مالی و بیمه با ۸.۳ درصد و مستغلات کرایه و خدمات کسب‌وکار و دامپزشکی با ۲.۷ درصد رشد همراه خواهند شد که در مجموع محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار) ۶.۲ درصد رشد و محصول ناخالص داخلی (بدون نفت) ۴.۲ درصد رشد خواهد داشت.

فروش نفت در این دو سناریو نقش مهمی دارد

سید مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز در واکنش به گزارش پژوهشکده مرکز آمار در دو سناریوی خوش‌بینانه و بدبینانه رشد اقتصادی ایران در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ به «اعتماد» گفت: این موضوع تنها به اخبار مثبت فروش نفت وابسته است و اینکه این اخبار چه میزان صحت داشته باشد و چه میزان در این سه ماهه آینده ادامه پیدا کند.

این اقتصاددان ادامه داد: در صورتی که افزایش فروش نفت داشته باشیم احتمال اینکه رشد اقتصادی افزایش پیدا کند وجود دارد، اما در مجموع با سناریوی خوش‌بینانه این پژوهشکده موافق نیستم. افقه با بیان اینکه اگر اخبار فروش نفت مثبت باشد احتمال افزایش ۲ تا ۳ درصدی رشد اقتصادی وجود خواهد داشت خاطرنشان کرد: البته این رشد هم به دلیل کفایت و مدیریت خوب در کشور نیست بلکه تنها به دلیل ظرفیت‌های خالی است که وجود داشته که با جریان یافتن درآمد‌های نفتی و تامین نیاز‌های واحد‌های اقتصادی از همان ظرفیت‌های موجود استفاده کردند تا افزایش تولید داشته باشند.

بیشتر بخوانید: لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، تهدیدکننده صادرات است

این اقتصاددان تصریح کرد: البته اتفاق مشابه همین موضوع را بعد از جنگ ایران و عراق هم تجربه کرده‌ایم و در زمان ریاست‌جمهوری مرحوم هاشمی‌رفسنجانی با رشد‌های بالای اقتصادی روبرو شدیم، اما به دلیل اینکه ظرفیت‌های خالی پر شدند این رشد‌ها هم تنها مربوط به یکی، دو سال بود. افقه تصریح کرد: در صورتی که اخبار مربوط به برجام مثبت باشد ممکن است تا پایان سال رشد ۱ تا ۳ درصدی داشته باشیم، اما به رشد ۶ درصدی بعید است دست پیدا کنیم.

تاثیر کرونا بر بخش خدمات همچنان باقی است

این اقتصاددان در ادامه گفت: در این پژوهش عنوان شده دو بخش معادن و خدمات رشد‌های منفی خواهند داشت و علت آن هم این است که تا زمانی که تحریم‌ها برداشته نشده بخش معدن هم همانند بخش نفت با مشکل مواجه است. اما اینکه بخش خدمات و زیربخش‌های آن را هم منفی ارزیابی کرده‌اند به این دلیل است که مساله کرونا روی آن‌ها تاثیرگذار است در غیر این صورت دلیلی ندارد که این بخش هم منفی باشد.

این عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز تصریح کرد: البته بخش توریسم و گردشگری در شرایط فعلی همچنان غیرفعال است که البته در شرایط فعلی و با وجود کرونا هم نمی‌توان انتظار تحول مثبتی در آن داشت. افقه در ادامه گفت: دولت سیزدهم تمایل دارد به مسائل مختلف به صورت خوش‌بینانه نگاه کند یا امید ایجاد کند. حدس می‌زنم این سناریوی خوش‌بینانه نیز با همین نگاه صورت گرفته است و در خوش‌بینی غیرواقعی نیز افراط می‌شود البته امیدواریم شرایط همان‌گونه که پیش‌بینی شده است پیش رود.

این اقتصاددان افزود: در صورتی که امسال مشکل تحریم‌ها حل شود و مذاکرات به نتیجه برسد جهت‌گیری‌ها مثبت خواهد بود و، اما اگر تحریم‌ها برطرف نشود در سال پیش رو مشکلات شدید اقتصادی را خواهیم داشت. عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز تصریح کرد: به نظر می‌رسد مسوولان به سمت توافق خواهند رفت، اما هنوز چانه‌زنی‌ها ادامه دارد.

این اقتصاددان گفت: به نظر می‌رسد دو سناریوی خوش‌بینانه و بدبینانه این پژوهش مرکز آمار بر اساس حدس و گمانی است که در زمینه برداشتن تحریم‌ها بیان شده است. براساس این گزارش؛ این پژوهش در حالی مطرح شده که صندوق بین‌المللی پول یکی از نهاد‌های معتبر جهانی، پیش‌بینی‌های خود را برای تولید ناخالص داخلی ایران برای سال جاری میلادی و سال آینده میلادی منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، صندوق بین‌المللی پول رشد اقتصادی ایران در سال جاری میلادی ۲.۵ درصد رشد خواهد داشت و در سال آینده میلادی (۲۰۲۲) حدود ۲ درصد رشد را پیش‌بینی کرده است.