سهم ایران در تحقیقات سلامت دنیا افزایش یابد

اقتصاد ۲۴ - در این نشست که با حضور دکتر یونس پناهی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و دکتر علی علیزاده مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت برگزار شد دکتر بیتا مسگرپور مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گزارشی از عملکرد خود و تیم اجرایی‌اش در خصوص برنامه عملیاتی معاونت، برنامه جذب دستیار پژوهش، برنامه پزشک پژوهشگر، امور بین‌الملل و مرکز کاکرین ایران ارائه کرد.

برنامه عملیاتی معاونت تحقیقات و فناوری

دکتر مسگرپور گزارش خود را با اشاره به اهداف برنامه عملیاتی معاونت تحقیقاتی آغاز کرد و گفت: در این برنامه به دنبال دستیابی به توسعه علوم و فناوری‌های نوین، متناسب با اولویت‌ها، نیاز‌ها و مزیت‌های نسبی کشور و انتشار و به‌کارگیری آن‌ها در نهاد‌های مختلف آموزشی، صنعتی و خدماتی به ویژه نظام سلامت در راستای تحقق دانشگاه نسل سوم به عنوان هدف کلی در حوزه معاونت تحقیقات و فناوری هستیم.

او در ادامه به ارائه آماری از روند برنامه عملیاتی معاونت تحقیقات و فناوری در سال ۱۴۰۰ پرداخت و گفت: یک هدف کلی برای سال جاری در نظر گرفته شده است و ۱۷ هدف کمی، ۷۳ برنامه و ۴۵۵ فعالیت که از این میان ۱۹۳ فعالیت دانشگاهی و ۲۶۲ فعالیت ستادی را شامل می‌شود.

به گفته وی، تمام مراحل خوداظهاری و پایش برنامه بر پایه یک سامانه آنلاین ستادی انجام می‌شود که هم موجب سهولت کار برای دانشگاه‌هاست و هم نظارت را در سطح ستادی تسهیل می‌کند.

دکتر مسگرپور افزود: به صورت سالانه یک راهنمای برنامه عملیاتی مشترک دانشگاه‌ها نیز منتشر می‌کنیم تا جزئیات فعالیت‌ها، روند اجرا و مستندات مورد انتظار، را به طور شفاف اعلام شود.

برنامه جذب دستیار پژوهش

او در ادامه به برنامه جذب دستیار پژوهش در مراکز تحقیقاتی که با هدف جلوگیری از مهاجرت دانش‌آموختگان راه‌اندازی شده، اشاره کرد و گفت: در جذب دستیاران پژوهش، مخصوص مشمولان خدمات موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان تعداد ثبت نام شدگان ۵۵۴ نفر بود که در نهایت ۱۲۴ نفر تایید شدند. همینطور در جذب دستیار پژوهش سرباز مخصوص مشمولین خدمت نظام وظیفه ۲۱۲ نفر ثبت نام کردند که از این میان ۸۰ نفر تایید و به معاونت توسعه مدیریت و منابع ستاد وزارت بهداشت معرفی شدند.

دکتر پناهی نیز ضمن قدردانی از زحمات انجام شده با تاکید بر اینکه لازم است رویکردهایمان را در حوزه پژوهش تغییر دهیم، گفت: ضریب تاثیر تحقیقات در حل مسئله را در زندگی مردم باید در نظر بگیریم.

او با طرح این مسئله که آیا صرف گرفتن پتنت کافی است؟! گفت: خیر این تازه شروع کار است. فرد تلاش می‌کند تا در دانشگاه قبول شود، ولی به محض قبولی دیگر دست از تلاش برمی‌دارد در حالیکه باید برعکس باشد؛ فرد با شروع دوره دانشجویی باید شروع به پویایی و تکاپو کند. پتنت را ثبت کند آن را صنعتی و عملیاتی کند تا وارد بازار شود و مردم از آن‌ها استفاده کند اینجا باید نمره و امتیاز داشته باشد. دانشجویان اینگونه انگیزه می‌گیرند.

برنامه پزشک پژوهشگر

دکتر مسگرپور در ادامه به برنامه پزشک پژوهشگر اشاره کرد و گفت: این برنامه نیز از سال۹۳ شروع و آیین نامه اجرایی آن تدوین شده است. تاکنون ۷ فراخوان منتشر شده است که بیش از ۱۴۰۰ نفر متقاضی داشتیم در فراخوان‌های اولیه تعداد متقاضیان کمتر بود، ولی به مرور زمان از سال ۹۸ استقبال مطلوبی از برنامه به عمل آمد. در این مدت ۵۷ نفر پذیرش شده‌اند که ۶ نفر با موفقیت برنامه را به پایان رساندند و ۴۹ نفر دیگر در حال تحصیل هستند. ۷ نفر انصراف دادند و یک نفر نیز حایز شرایط ادامه برنامه نبود و از آن خارج شده است.

او افزود: در حال حاضر نیز به دنبال به‌روزرسانی آیین‌نامه برنامه پزشک پژوهشگر هستیم تا از نظر محتوایی شاخص‌های مشخصی برای آموزش و پژوهش در این برنامه در نظر گرفته شود. پیشنهاداتی در خصوص اعضای شورای راهبردی، ویژگی‌های برنامه، شرایط ورود به برنامه، شرایط مرکز تحقیقاتی و گروه آموزشی بالینی برنامه پزشک پژوهشگر، تسهیلات برنامه پزشک پژوهشگر و ... را آماده کرده‌ایم.

به گفته معاون تحقیقات و فناوری، باید پزشک پژوهشگران را به حضور در مناطق دوردست ترغیب کنیم تا خلا‌های موجود هم پر شود ضمن اینکه وظیفه ماست تا در مناطق محروم و دوردست هم ایجاد جذابیت کنیم.

همکاری‌های بین‌المللی

دکتر مسگرپور در زمینه همکاری‌های بین‌المللی گفت: در چارت وزارت بهداشت، بخش بین‌الملل ذیل معاونت تحقیقات قرار دارد و تاکنون طبق آمار‌ها همکاری‌های بین‌المللی در تعداد مقالات پزشکی بالینی در ایران بر اساس نمایه‌نامه scopus روند صعودی دارد که لازم است برای حفظ و ارتقای این روند مراقبت کرد.

او با اعلام اینکه ۱۴ مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در ایران WHOCC فعال هستند و گفت: دانشگاه علوم پزشکی کرمان مسوولیت دبیرخانه هماهنگ‌کننده مراکز همکار سازمان جهانی بهداشت در ایران را برعهده دارد چرا که این ۱۴ مرکز برای حفظ و تداوم همکاری‌ها باید در دوره‌های مشخص گزارش‌هایی را به سازمان جهانی بهداشت ارائه کنند.

مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گزارش داد: در تعامل با امور بین‌الملل ستاد وزارت بهداشت ضمن پاسخگویی به نامه‌ها، اطلاع‌رسانی رویداد‌های بین‌المللی، معرفی محقق یا مراکز تحقیقاتی یا مراکز فناوری یا پروژه، جایزه‌های بین‌المللی همکاری با سازمان‌های بین‌المللی (WHO، یونسکو و ...) در معاونت تحقیقات وزارتخانه انجام می‌شود.

به گفته وی، در برنامه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هم مشارکت داریم و طی آن در فراخوان‌های مشترک حمایت از طرح‌های پژوهشی با کشور‌های سوئیس، آلمان و ترکیه در حال همکاری هستیم. با کشور آلمان نیز برای روز علم ایران و آلمان مشارکت داشتیم.

دکتر پناهی در زمینه همکاری با نهاد‌های بین‌المللی عنوان کرد: تعاملات دوجانبه باید با کمترین هزینه برای ما باشد. هم در تولید دیتا برای تصمیم‌گیری‌های کلان دنیا مشارکت داشته باشیم و هم بتوانیم از دیتا‌های دنیا استفاده کنیم؛ همچنین تا جایی که امکان دارد از طریق این همکاری‌ها فرصت‌هایی را برای کشور جذب کنیم.

به گفته وی، باید مراکز همکار به گونه‌ای رفتار کنند که برای حل مسائل کلان در منطقه روی مراکز تحقیقاتی همکار ما حساب شود.

او تاکید کرد: باید برای توسعه این همکاری‌ها تسهیلگر باشیم و تسهیلات نیز بدهیم تا مراکز همکار جهانی تحقیقاتی بهداشت هم تعدادشان بیشتر شود و بتوانند به تعهداتشان عمل کنند.

مرکز کاکرین ایران

دکتر مسگرپور با اعلام اینکه ایران تنها کشور منطقه خاورمیانه است که نمایندگی کاکرین را دارد، گفت: مجوز راه‌اندازی مرکز کاکرین ایران در تاریخ ۱۲ دی‌ماه ۱۳۹۵ به موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی ایران (نیماد) وابسته به معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعطا شده است.

او خاطرنشان ساخت: کاکرین با جمع‌آوری و تحلیل بهترین شواهد پژوهشی به درمانگران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم بالینی را برای بیمار خود اتخاذ کنند و به بیماران کمک می‌کند تا نسبت به درمان خود آگاهانه تصمیم بگیرند.

او با بیان اینکه زبان فارسی به عنوان زبان رسمی در سایت کاکرین ثبت شده است، گفت: از ۸ هزار سند موجود در سایت کاکرین ۲۹۴۶ به فارسی ترجمه شده است که اتفاق خوبی است.

وی همچنین با اشاره به مقاله‌ای که دستاورد‌های مرکز کاکرین ایران را تشریح کرده است اعلام کرد: تاکنون ۱۷۲ ویدئو آموزشی کاکرین در کانال آپارات بارگزاری شده که بیش از ۲۱ هزار بار بازدید داشته است.

معاون تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه باید سهم پژوهشی ما در دنیا بیشتر شود، گفت: در تحقیقات نباید ایزوله شویم. باید به سمتی حرکت کنیم که پژوهش‌ها را با استفاده از داده‌های بین‌المللی انجام دهیم و نتایج آن را هم در عرصه بین‌المللی منتشر کنیم.

منبع: روابط عمومی معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت