نیاز مبرم بخش معدن به واردات فناورهای روز دنیا/ باید مراقب آثار محیط زیستی معادن باشیم

اقتصاد۲۴، محمد آیتی: ایران، کشوری با معادن زیاد و البته پرظرفیت است که اگر مدیریت علمی براساس خردجمعی حاکم باشد، می‌توان در آینده نزدیک، مواد استخراج‌شده از معادن را پس از فرآوری فروخت تا درآمد‌های حاصل از معادن، جای درآمد‌های نفتی را مخصوصاً در دوران تحریم بگیرد.

اما در این بین، یک چالش وجود دارد؛ خطرات محیط زیستی حاصل از فعالیت‌های معدنی. خطراتی که به طور جدی، جان انسان‌های منطقه را هم به خطر می‌اندازد.

در همین خصوص، حسین جلالی نماینده رفسنجان و انار به اقتصاد۲۴ گفت: بزرگترین معدن روباز مس خاورمیانه در رفسنجان است. ۷۰ درصد تولید مس کشور از این منطقه تامین می‌شود. کارخانه تولید و فرآوری تولید مس رفسنجان در سال ۱۳۵۰ در دل معدن تاسیس شد، یعنی با تکنولوژی نیم قرن پیش.

وی افزود: ما از یک طرف می‌گوییم اشتغال‌زایی باشد و جوان‌ها سر کار بروند و از طرف دیگر، می‌گوییم اگر معادن آلایندگی دارند باید تعطیل شوند. معدن مس رفسنجان حدود ۱۵ هزار پرسنل دارد و طبیعتاً آلایندگی بسیار خطرناکی هم تولید می‌کند. اگر کارخانه تعطیل شود کارمندان بیکار می‌شوند و اگر سمت تولید را بگیریم به مردم آسیب جدی وارد می‌شود.

جلالی تصریح کرد: روزانه صد‌ها تن اسید از لوله‌ها وارد هوا شده و هنگامی که با آب قاطی می‌شود تبدیل به اسید سولفوریک شده و انسان، کشاورزی و دامداری را نابود می‌کند. مثلاً باران اسیدی می‌بارد و یک گله ۱۰۰ تایی گوسفند می‌میرند که این موضوع، تنها نمونه‌ای از خسارات حاصله است.

نماینده رفسنجان اظهار داشت: دو، سه سال است با دستگاه‌هایی که وارد کرده‌ایم، اسید را جدا میک‌نیم که خود این اسید کارایی دارد. قبلاً مجانی می‌دادیم، ولی در حال حاضر همین اسید در بورس ۶۴۰ تومان قیمت‌گذاری شده است که برای کود و پتروشیمی استفاده می‌شود. مشکل ما این است که فعلاً محلی برای ذخیره اسید نداریم.

بیشتر بخوانید: عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: استخراج از معادن تنها پرکردن جیب عده‌ای معدود نیست

وی یادآور شد: غیر از موضوع هوا، آبی که از شهر می‌آید هم، آرسنیک دارد که ماده‌ای به شدت سرطان‌زا است و این آلودگی ۲۰ درصد بالاتر از میانگین نرمال کشوری است و آب حتماً باید تسویه شود.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس یادآور شد: اگر بخواهیم بین استخراج معادن که کاری اقتصادی و محیط زیست که کاری اجتماعی است، توازن برقرار کنیم، حتماً باید فناوری‌های روز را به کشور وارد کنیم. اکنون بسیاری از فناوری‌های ما به نیم قرن پیش و جدید‌ها به ۱۰ سال قبل برمی‌گردد. باید دید کشور‌هایی مثل چین و شیلی چه کردند تا بتوان از آن‌ها الگو گرفت.

جلالی افزود: ما اکنون برای واردات فناوری‌های روز، مشکل منابع نداریم، چون تولیدات مس بالاست. تحریم‌ها تا حدی کار را با چالش روبرو کرده است، ولی با پول بیشتر و دور زدن تحریم‌ها می‌توانستیم این کار را انجام داده و موضوع را مرتفع کنیم که نکردیم.

وی اظهار داشت: الان قصد داریم از پالایشگاه جدید تحت عنوان حمام ذوب استفاده کنیم که آلایندگی ندارد و روندی است که کشور‌های اروپایی انجام می‌دهند. حمام ذوب، شیوه جدیدی است که اسید سولفوریک و آرسنیک ندارد و قرار است از این فناوری بهره ببریم. با توجه به اینکه معدنی بزرگتر از معدن فعلی در شهرمان پیدا شده و تا ۷۰ سال آینده مس داریم، در سیستم جدید قطعاً باید فناوری نو را به کار بگیریم.

نماینده رفسنجان یادآور شد: البته این را بگویم که مسئولان از آلایندگی بدشان نمی‌آید و می‌گویند اگر آلایندگی باشد به نفع ماست، چون در این صورت هر کدام از ارگان‌های دولتی از معادن دو درصد حق آلایندگی می‌گیرند. یعنی آلایندگی بهانه‌ای برای جذب بودجه است و مثلاً شهردای می‌گوید ما می‌توانیم از معادن پول بگیریم و به جای آن، خیابان‌ها را آسفالت کنیم و یا آب شرب را درست می‌کنیم، ولی خطرات جانی این آلاینده‌ها بسیار بیشتر است، چون در بلندمدت ریه مردم نابود و یا جوان‌ها عقیم می‌شوند.

جلالی در پایان خاطرنشان کرد: کمیسیون صنایع باید طرح روزآمد کردن صنایع را تصویب کرده و بعد از آن هم مرتب، پیگیری و نظارت کند. گاهاً سعی کردیم محیط زیست را به صورت طبیعی توسعه دهیم. هر درخت بسیار اکسیژن‌ساز است و می‌تواند آلایندگی را از بین ببرد. الان در حال ساخت یک پارک بزرگ جنگلی به وسعت ۱۱۰ هکتار زیر معدن هستیم. این پروژه جدیداً کلید خورده و ان‌شاالله تا نوروز آماده می‌شود.